Από τις 9 έως τις 13 Ιουνίου 2025 η Γαλλία συνδιοργανώνει, μαζί με την Κόστα Ρίκα, την τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους ωκεανούς (UNOC3). Περίπου 100 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα βρεθούν στη Νίκαια για τη Διάσκεψη, μαζί με δεκάδες χιλιάδες ερευνητές, επιστήμονες, οικονομικούς φορείς, ακτιβιστές και πολίτες απ’ όλον τον κόσμο. Ο στόχος της Γαλλίας θα είναι σαφής: η έμπρακτη προστασία των ωκεανών.
Οι ωκεανοί αποτελούν κοινό αγαθό. Μας θρέφουν, μας προστατεύουν και μας ταξιδεύουν, μας κάνουν να ονειρευόμαστε. Επιπρόσθετα, μας προσφέρουν βιώσιμη ενέργεια, εμπόριο, πόρους και απεριόριστη επιστημονική γνώση.
Ενας στους τρεις ανθρώπους βιοπορίζεται από τη θάλασσα, ωστόσο οι ωκεανοί μας βρίσκονται σε κίνδυνο. Πρόκειται για ένα εν πολλοίς άγνωστο πεδίο, χωρίς πλαίσιο παγκόσμιας διακυβέρνησης, ούτε και χρηματοδότηση ικανή να διασφαλίσει την προστασία τους. Τα στοιχεία είναι ανησυχητικά: Σύμφωνα με έρευνα του περιοδικού «Science», περισσότεροι από οκτώ τόνοι πλαστικού καταλήγουν στους ωκεανούς κάθε χρόνο. Ακόμη, πάνω από το ένα τρίτο του αλιευτικού αποθέματος γίνεται αντικείμενο υπεραλίευσης, ενώ η ωκεάνια οξίνιση, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η καταστροφή των θαλάσσιων οικοσυστημάτων συνεχίζονται, ως άμεσες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Οφείλουμε να δράσουμε άμεσα. Τώρα περισσότερο από ποτέ, η πολυμερής δράση πρέπει να είναι αντίστοιχη της πρόκλησης της προστασίας των ωκεανών.
Δέκα χρόνια μετά την COP21 και τη Συμφωνία των Παρισίων, μέσω της οποίας θεσπίστηκε ένα παγκόσμιο δεσμευτικό πλαίσιο περιορισμού της κλιματικής αλλαγής, η Τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία. Οι Συμφωνίες της Νίκαιας για τους Ωκεανούς μπορούν να δημιουργήσουν μια διεθνή συμμαχία για την προστασία και τη βιώσιμη χρήση των ωκεανών, σε πλήρη συμμόρφωση με τους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που υιοθετήθηκαν από τον ΟΗΕ το 2015.
Ως εκ τούτου, οι συζητήσεις στη Νίκαια πρέπει να έχουν επιχειρησιακό χαρακτήρα, εστιάζοντας σε στοχευμένες δράσεις, προκειμένου να αποκτήσουμε καλύτερη διακυβέρνηση, περισσότερη χρηματοδότηση, αλλά και ευρύτερη γνώση των θαλασσών μας.
Ως προς τη διακυβέρνηση, η Συμφωνία για τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας (BBNJ), στο πλαίσιο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, είναι ουσιώδους σημασίας. Η ανοικτή θάλασσα, που ξεπερνά ποσοστιαία το 60% των ωκεανών, είναι σήμερα η μοναδική περιοχή του πλανήτη που δεν διέπεται από τους κανόνες του διεθνούς δικαίου. Η έλλειψη επιτήρησης και κοινών κανόνων προκαλούν μια πραγματική κοινωνική και περιβαλλοντική καταστροφή, με μαζική ρύπανση από υδρογονάνθρακες και πλαστικά, παράνομες και άναρχες αλιευτικές πρακτικές και αιχμαλωσία προστατευόμενων ειδών θηλαστικών.
Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι μπορούμε να βασιστούμε στη δέσμευση της Ελλάδας υπέρ της έναρξης ισχύος της Συμφωνίας για τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας (BBNJ). Αποφασισμένοι να προστατεύσουμε από κοινού τους ωκεανούς, θα γιορτάσουμε μαζί τη σπουδαία αυτή κατάκτηση στη Νίκαια.
Γενικότερα, η προστασία των ωκεανών απαιτεί δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση, καθώς και στήριξη μιας βιώσιμης, γαλάζιας οικονομίας. Προκειμένου να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε τις εκπληκτικές οικονομικές ευκαιρίες που προσφέρουν οι ωκεανοί, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι θαλάσσιοι πόροι μπορούν να αναγεννηθούν.
Στη Νίκαια, θα ανακοινωθούν δεσμεύσεις για το παγκόσμιο εμπόριο, τη ναυτιλία, τον τουρισμό και τις επενδύσεις.
Τέλος, πώς γίνεται να προστατεύσουμε κάτι αν δεν το γνωρίζουμε επαρκώς; Πρέπει να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας αναφορικά με τους ωκεανούς και να τις αξιοποιήσουμε πιο αποδοτικά. Σήμερα, είμαστε ικανοί να χαρτογραφήσουμε την επιφάνεια της Σελήνης ή του Αρη, αλλά τα βάθη των ωκεανών – που αντιστοιχούν στο 70% της επιφάνειας της Γης – παραμένουν ανεξερεύνητα. Μαζί, ας κινητοποιήσουμε την επιστήμη, την καινοτομία και την εκπαίδευση ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τους ωκεανούς, ευαισθητοποιώντας παράλληλα τους πολίτες.
Σε μια συγκυρία όπου επιταχύνονται η κλιματική αλλαγή και η υπερεκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων, η προστασία των ωκεανών είναι ένα ζήτημα που μας αφορά όλους.
Ως ηγέτιδα χώρα στη ναυτιλία, η Ελλάδα μπορεί να κάνει τη διαφορά – όπως άλλωστε φάνηκε από τις φιλόδοξες ανακοινώσεις που έγιναν το 2024 στο συνέδριο «Our Ocean Conference» στην Αθήνα – και είμαστε βέβαιοι ότι η συνδρομή της στην UNOC3 θα είναι πολύτιμη. Ως εκ τούτου, η Γαλλία θα χαρεί να υποδεχθεί τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη και την ελληνική αντιπροσωπεία στη Νίκαια για αυτή τη σημαντική εκδήλωση υπέρ της προστασίας των ωκεανών.
*Η κυρία Λοράνς Αουέρ είναι πρέσβειρα της Γαλλίας στην Ελλάδα.
