Δύο ενενηντάρηδες κάνουν κήρυγμα ελπίδας

Εναν χρόνο μετά το Αγανακτήστε (2011), το θρυλικό μανιφέστο των αγανακτισμένων, και το Αγωνιστείτε (2011), ο πρώην γάλλος διπλωμάτης Στεφάν Εσέλ διαπίστωσε ότι λείπει η πολιτική σκέψη που θα οργανώσει και θα προσανατολίσει τους εξεγερμένους. Επιχειρεί λοιπόν να καλύψει το κενό με ένα νέο βιβλιαράκι, το οποίο συνυπογράφει με τον φίλο του κοινωνιολόγο και φιλόσοφο Εντγκάρ Μορέν. Βασισμένοι σε αρχές της Γαλλικής Επανάστασης και στη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου – στη σύνταξη της οποίας συνέβαλε στα νιάτα του ο Εσέλ -, οραματίζονται μια πολιτεία στην οποία θα υλοποιείται η «πολιτική του ευ ζην» που προτείνουν, μια πολιτεία δικαιοσύνης, ελευθερίας και ισότητας, όπου θα κυριαρχούν η αγάπη και η κατανόηση για τον συνάνθρωπο και ο σεβασμός στη Μητέρα Γη.

Το κλειδί είναι να κρατήσουμε από όλα τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα τα θετικά και όχι τα αρνητικά. Να ξέρουμε πότε να κάνουμε παγκοσμιοποίηση, στο πλαίσιο μιας πλανητικής αλληλεγγύης, και πότε «αποπαγκοσμιοποίηση» για να αναδείξουμε τις τοπικές αρετές, πότε να ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη και πότε να επιδιώξουμε την επιβράδυνση.

Στην οικονομία υποστηρίζουν ότι το κράτος πρέπει να γίνει κοινωνικός επενδυτής και να προχωρήσουμε σε ένα ευρωπαϊκό New Deal, με έμφαση στην «πράσινη οικονομία» και στη στήριξη των αδυνάμων. Στην εκπαίδευση ζητούν την επιστροφή στην ανθρωπιστική παιδεία με σκοπό την ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου και την καλλιέργεια της αλληλοκατανόησης για να καταπολεμηθούν οι βαρβαρότητες της ξενοφοβίας. Στην εργασία προτείνουν την ενθάρρυνση της δημιουργικότητας και την απασχόληση ανάλογα με τις ικανότητες και τις ανάγκες του καθενός.

Οι προτάσεις τους δανείζονται στοιχεία από τον χριστιανισμό και τη φιλοσοφία της Ανατολής, από τους σοσιαλιστές και τους οικολόγους, από την πλατωνική Πολιτεία και τον Αιμίλιο του Ζαν-Ζακ Ρουσό. Δεν είναι η καινοτομία των ιδεών τους που δίνει την ελπίδα, αλλά το παράδειγμά τους: Στη δύση της ζωής τους – 95 ετών ο Εσέλ, 91 ο Μορέν -, δύο άνθρωποι που έχουν βιώσει τα θαύματα και τις φρικαλεότητες του 20ού αιώνα αντιστέκονται στην πλημμυρίδα της απογοήτευσης και της παραίτησης που σαρώνει την Ευρώπη και κηρύσσουν τη θέληση για ζωή.