Όπως συμβαίνει συχνά στην παγκόσμια ιστορία, η ίδρυση του νεοελληνικού κράτους υπήρξε το αποτέλεσμα της εμπλοκής των Μεγάλων Δυνάμεων στην ελληνική εξέγερση. Δεν είναι η στήλη η αρμόδια για να εξηγήσει όλες τις αλλαγές στάσης των Ευρωπαίων στο ελληνικό ζήτημα. Μπορούμε απλά να θυμηθούμε ότι ήταν μια μέρα σαν σήμερα (οκ, με το παλαιό ημερολόγιο) που έλαβε χώρα -το μακρινό 1827- η ναυμαχία του Ναυαρίνου.

Εκεί, οι στόλοι των Μεγάλων Δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας), με ναυάρχους τους Κόδριγκτον, Δεριγνί και Χέιδεν (όλοι τους περιώνυμοι δρόμοι των Αθηνών πλέον) επικράτησαν του στόλου του Ιμπραήμ, θέτοντας τέλος στην προσπάθεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να ανακτήσει τον έλεγχο της Ελλάδας. Λίγα χρόνια αργότερα και για επισφραγιστεί ότι «ανήκομεν εις την Δύσιν» έφτασε και ο Όθωνας, ως ο πρώτος βασιλιάς του νεοσύστατου κράτους.

Μοιάζει με τραγική ειρωνεία αλλά το Ναυαρίνο αποτέλεσε σημείο αναφοράς για την εξέλιξη της χώρας και πιο πρόσφατα. Αυτή τη φορά όχι για λόγους που αφορούν την ίδια την ύπαρξη του ελληνικού κράτους αλλά προς την κατεύθυνση του οικονομικού του προσανατολισμού. Αναφέρομαι φυσικά στο Costa Navarino, εμβληματική επένδυση στον τουρισμό που έδειξε τον δρόμο για τη συνέχεια.

Ο all inclusive τουρισμός, με την αποκλειστική χρήση παραλιών και λοιπών φυσικών πόρων, αποτελεί όλο και πιο διαδομένο τρόπο αναψυχής για χιλιάδες τουρίστες. Ήδη έχει χυθεί πολύ μελάνι τόσο υπέρ (θέσεις εργασίας, ανάπτυξη), όσο και κατά (αλλοίωση του τοπίου, συνθήκες αποικιοποίησης των τοπικών κοινωνιών που αποκόπτονται από το φυσικό τους περιβάλλον) αυτής της εξέλιξης. Σε κάθε περίπτωση, όπως τότε μετά το Ναυαρίνο πλήθυναν οι συζητήσεις για το μέλλον και πώς το οραματιζόμαστε, έτσι και τώρα το μέλλον τίθεται επί τάπητος, όχι πλέον με όρους κρατικής οντότητας αλλά οικονομικής ανάπτυξης.

Οι συνειρμοί ωστόσο δεν σταματάνε εδώ. Η ναυμαχία του Ναυαρίνου έχει επίσης μείνει στην ιστορία ως η τελευταία ναυμαχία που διεξήχθη αποκλειστικά με ιστιοφόρα. Κάτι που τη σύγχρονη εποχή μοιάζει αυτονόητο, η μηχανοκίνηση στα πλοία, τον 19ο αιώνα ήταν η τελευταία λέξη της μόδας – κάτι σαν την τεχνητή νοημοσύνη με τα σημερινά δεδομένα. Στο διάβα των αιώνων, το αίτημα για απομηχανοποίηση έχει γίνει κομβικό για το οικολογικό κίνημα. Αν ακούγοντας τη λέξη «ιστιοφόρο» το μυαλό σας δεν πήγε στα ακριβά μαθήματα ιστιοπλοΐας αλλά στην ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ και τους αγώνες της για το περιβάλλον δεν είστε μόνες.

Πέρα από αυτό όμως, η νεαρή Σουηδή είχε ενεργό ρόλο και στο κίνημα ευαισθητοποίησης για τα εγκλήματα του ισραηλινού κράτους στη Γάζα. Ο στολίσκος της ελευθερίας στην πρώτη του απόπειρα να προσεγγίσει τον ματωμένο θύλακα κατέληξε στη σύλληψη και στη μετέπειτα απέλαση των περισσότερων ακτιβιστ(ρι)ών. Η συνέχεια υπήρξε το ίδιο προβλέψιμη: μια ακόμα μεγαλύτερη αποστολή προσπάθησε να σπάσει τον κλοιό που κρατά την πολύπαθη Γάζα αιχμαλωτισμένη, με το Ισραήλ να επιτίθεται ξανά στους ακτιβιστές. Και πάλι η Γκρέτα Τούνμπεργκ, ανάμεσα σε πολλούς άλλους, βρέθηκε στις ισραηλινές φυλακές, καταγγέλλοντας ακόμα χειρότερες συνθήκες κράτησης.

Δεν ξέρω αν ο στολίσκος της ελευθερίας θα μείνει στην ιστορία με τους ίδιους πηχυαίους τίτλους όπως αυτός των Μεγάλων Δυνάμεων του 1827. Παραμένει ωστόσο επίκαιρο το βασικό μοτίβο οι άνθρωποι να μπλέκουν σε εγχειρήματα που στην αρχή μοιάζει ότι είναι αδύνατο να πετύχουν, αλλά στο τέλος αγκαλιάζονται ως αυτονόητα. Τέτοιο ήταν η ελληνική επανάσταση του 1821. Τέτοιο πιθανότατα είναι και το κίνημα αλληλεγγύης προς τη Γάζα