1. Πυρός πεσόντος, πάς ανήρ κοκορεύεται. Είναι μεγάλος ο κίνδυνος να κάνεις τον έξυπνο, καθώς δέχθηκες να σχολιάσεις τραγικά γεγονότα. Αλλα κι η σιωπή, λύση δέν είναι. Ανταποκρίνομαι λοιπόν κι εγώ μ’ εναν ατελέστατο σχολιασμό –ως Πολίτης.
Και μολονότι ακούγεται τετριμμένο, δέν μπορείς ν’ αρχίσεις να συλλογίζεσαι πάνω στο θέμα, χωρίς να νοιώσεις πρώτα ενα σφίξιμο στο στήθος για τους αδικοχαμένους και τις φαμίλιες τους, καθώς και μια ζεστή συμπάθεια για όλους όσοι πρωταγωνίσθηκαν τη μέρα εκείνη –αλλα και για όσους συνεχίζουν τώρα (υπηρεσιακώς ή εθελοντικώς) να ασχολούνται με τις πολλαπλές συνέπειες –και με την περιρρέουσα δίψα για απαγχονισμούς υπευθύνων. Εμείς οι άλλοι δέν είμαστε στη θέση τους…
2. Αμα λοιπόν αναχθούμε απ’ το είδος των πολλαπλών γεγονότων στο γένος των, τότε μπορούμε νομίζω να διακρίνομε στα πράγματα ενα πολύ γνωστό χαρακτηριστικό που περιγράφει το Ήθος μας: Γι’ άλλη μιά φορά, η προηγούμενη γενιά (ή και δυό γενιές) έγινε «προαγωγός» των παιδιών της (ή των εγγονών της).
Αν τα απολύτως δυσανάλογα αποτελέσματα της τελευταίας πυρκαγιάς οφείλονται:
α) στην ανεξέλεγκτη δόμηση σε πλημμελώς πολεοδομημένες δασικές περιοχές,
β) στην αναποτελεσματικότητα των σχεδίων έκτακτης ανάγκης και των εφαρμογών τους, καθώς και
γ) στα σχετικώς περιορισμένα τεχνικά και οργανωτικά μέσα κατάσβεσης, τότε (εκτός απ’ τις τεράστιες ευθύνες μεγάλου μέρους των Πολιτικών μας, ουραγών της δικής-μας μυωπίας), ο πρώτος βαθμός ευθύνης βαρύνει εμάς της προηγούμενης γενιάς.
Διοτι, χάρις στις πιο κάτω πράξεις ή παραλείψεις-μας περνάγαμε καλά, εις βάρος της ζωής, της αρτιμέλειας, της περιουσίας και της ψυχικής ηρεμίας της σημερινής γενιάς. Ιδού δηλαδή τί νομίζω οτι κάναμε, κατ’ αντιστοιχίαν:
α) Είναι γνωστή η (σχεδόν πανελλήνια) αντίδραση των δημοτικών Αρχών στα προτεινόμενα Πολεοδομικά Σχέδια, καθώς και οι συνακόλουθες σταδιακές «επεκτάσεις Σχεδίων» προς δασικές εκτάσεις (και προς υδροφορείς, άλλωστε). Είναι επίσης γνωστή η γενικευμένη ανοχή-μας και προς την αυθαίρετη δόμηση. Μ’ αυτήν την πάνδημη στάση (την οποίαν εμείς εμπνεύσαμε και στους Πολιτικούς μας –διοτι αλλιώτικα δέν θα ξανάβλεπαν καρέκλα), εμείς «περνάγαμε καλά», κι ασκούσαμε κι ανέξοδη «κοινωνική πολιτική», χωρίς να χρειάζεται να απαιτήσουμε πανεθνικά Σχέδια οργανωμένης δόμησης. Κι οι Πολιτικοί-μας που ξέραν (;) καλύτερα, παγιδεύαν τον κοσμάκη μέσα στις πυραποθήκες. Κι ενώ το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν ανέβαινε, οι πυραποθήκες (όπως και οι πλημμυραποθήκες) πληθαίναν. Και διοτι απολεοδόμητες, οικιστικές περιοχές, ούτε δρόμους έχουν, ούτε απο αντιπυρικές ζώνες προστατεύονται. Αλλά τί τα θέλαμε όλ’ αυτά; Είχαμε την ησυχία μας.
β) Βέβαια, σιγά-σιγά συντάξαμε και Σχέδια έκτακτης ανάγκης. Αλλ’ άν επρόκειτο να τα διαβάσομε, να εκδώσουμε τις αποφάσεις εφαρμογής σ’ όλες τις στάθμες διοίκησης, να ρυμοτομήσομε τις δυσπροσπέλαστες περιοχές, να οργανώσομε εκπαιδευτικά σεμινάρια του πληθυσμού, και να κάνομε διετήσιες Ασκήσεις ετοιμότητας, θα είχαμε διαταράξει την ησυχία του Λαού μας, και θά ‘χαμε ξοδέψει πιστώσεις και χρόνο. (Οταν θά ‘ρθει το κακό θα ιδούμε –μπορεί και να μή ζούμε κάν εμείς.) Αλλωστε, πού θα πάνε δέν θα τους συλλάβουν κάποτε αυτούς τους συστηματικούς εμπρηστές που βάζουν τις φωτιές κάθε χρόνο; (Αλλη μιά δημόσια απάτη –αντί να διδάσκομε συστηματικά στο Λαό τις 8 βεβαιωμένες αιτίες δασικής πυρκαγιάς.)Οπως βλέπετε, ο κύκλος όσων περνάγαμε καλά, όλο και μεγάλωνε…
γ) Ηρθε κι η Κρίση και μας αποτέλειωσε (ανάθεμα στους γερμανούς τραπεζίτες που μας πήραν τα λεφτά μας –άσε που μας ψεκάζουν κι απο πάνω). Τώρα, γιατί δέν μπορούμε ν’ αγοράσουμε ή να συντηρήσομε τον απαραίτητο αντιπυρικό εξοπλισμό; Μα για τον ίδιο λόγο: Διοτι η προηγούμενη γενιά, αδιαφορώντας για την βέβαιη οικονομική τραγωδία της επόμενης, δανειζόταν 5 έως 13 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο (επι 30 περίπου χρόνια), που τα τρώγαμε χωρίς να τά ‘χομε παραγάγει. Πάλι για το ίδιο σύνδρομο πρόκειται: Για μια ηθοπολιτική μυωπία (που επιβεβαιώνεται απ’ τις δημοσκοπήσεις, ακόμη και σήμερα).
3. Κάτι τέτοια έγραφα στο «Βήμα» και στις 25 Μαρτίου 1990 για την επερχόμενη οικονομική καταστροφή της Χώρας, κι είχα παραγίνει μέλας αμνός.
Τώρα που (παρακαλάω να κάνω χοντρό λάθος) η Χώρα γέμισε για καλά απο πυραποθήκες, πλημμυραποθήκες κι σκουπιδοθήκες –κι είναι επι θύραις κι η κλιματική αλλαγή, τώρα είναι καιρός να αναστρέψομε τη φυσική διακινδύνευση, χρησιμοποιώντας τα γνωστότατα σε όλους οδυνηρά, «αντιλαϊκά», δαπανηρά (αλλα μακροπροθέσμως φιλολαϊκά) μέσα: Με πρώτο, την ντόμπρα αποδοχή της συλλογικής ευθύνης μας (πρίν κρεμάσομε τους Πολιτικούς τους οποίους εμπνέομε), δεύτερο την προσφυγή σε πιό μοντέρνα συστήματα απόκτησης και διαχείρησης πληροφοριών δασικών πυρκαϊών, και τρίτο και κυριότερο την σταδιακή ανατροπή των οικιστικών, πολεοδομικών και ρυμοτομικών κεκτημένων μας. Διότι ο λαϊκισμός είναι πάντοτε αντιλαϊκός όταν έρχεται η ώρα του λογαριασμού.
* Ο κ. Θεοδόσης Π. Τάσιος είναι ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.