Ως τώρα η Ελλάδα ζούσε με τη θεωρία ότι χρειάζεται ένα ισχυρό «επιχειρηματικό σοκ» που θα ταρακουνήσει και θα αναθερμάνει την πραγματική οικονομία. Αλλοι το έψαχναν σε συγχωνεύσεις τραπεζών, άλλοι στις αποκρατικοποιήσεις ή στην αξιοποίηση του Ελληνικού και άλλοι σε μια γενναία φορολογική αναθεώρηση.
Πολύ φοβούμαι όμως ότι το πρόβλημα έχει ξεφύγει από αυτό το επίπεδο. Και εκείνο που μετ΄ επιτάσεως αναζητούν η χώρα και η κυβέρνησή της είναι ένα ισχυρό «πολιτικό σοκ». Ενα σοκ που θα ανατάξει ή θα αλλάξει μια πορεία η οποία αρχίζει να προσλαμβάνει όλο και πιο μοιραία χαρακτηριστικά- να υπενθυμίσω ότι σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Μetron Αnalysis το 82,3% των πολιτών θεωρεί πως η χώρα βαδίζει σε λάθος κατεύθυνση!
Στην ανάγκη ενός «πολιτικού σοκ» δεν συγκλίνει μόνο η κοινή λογική. Συγκλίνουν και οι περισσότεροι πολιτικοί παράγοντες, ανεξαρτήτως χρώματος και κόμματος, οι οποίοι όλο και περισσότερο, όλο και εντονότερα, συμφωνούν ότι «το πράγμα δεν βγαίνει». Μόνο που αν «το πράγμα δεν βγει», δεν θα το πληρώσει το πράγμα αλλά η χώρα.
Τι μπορεί να αποτελέσει αυτό το πολιτικό σοκ; Εκλογές; Ανασχηματισμός; Αλλαγή πολιτικής; Οπως φαίνεται, ο Πρωθυπουργός αποκλείει και τα τρία. Αλλα επειδή δεν μπορεί να τα κάνει και άλλα επειδή δεν θέλει. Αυτή η άρνηση όμως δεν αποτελεί απαραιτήτως και διέξοδο.
Ο ανασχηματισμός, λένε οι περισσότεροι, ίσως να ήταν μια λύση. Αλλά ποιος ανασχηματισμός; Διότι αν γίνει στα πρότυπα των αλλαγών του περασμένου Σεπτεμβρίου, άσ΄ το καλύτερα: περισσότερο μπορεί να βλάψειπαρά να ωφελήσει. Κατ΄ αρχήν ο Γ. Παπανδρέου δεν φαίνεται διατεθειμένος να αποχωριστεί «τα βαρίδια της κυβέρνησης», οι περισσότεροι των οποίων είναι προσωπικές επιλογές του. Την ίδια στιγμή που δυσκολεύεται να περιορίσει δραστικά το κυβερνητικό σχήμα και να γεμίσει την ΚΟ του ΠαΣοΚ με «δυσαρεστημένους πρώην υφυπουργούς».
Αυτό που μένει ουσιαστικά είναι η (πολυσυζητημένη) ενίσχυση του οικονομικού επιτελείου. Η ιδέα να τοποθετηθούν υπό τον Γ. Παπακωνσταντίνου δύο αναπληρωτές υπουργοί (ένας για τα έσοδα και ένας για τις αποκρατικοποιήσεις) θεωρείται από πολλούς χρήσιμη αλλά προσκρούει στην εφαρμογή. Ο υπουργός Οικονομικών, διαβεβαιώνουν, δεν θα είχε αντίρρηση, αρκεί να τοποθετηθούν εκεί άνθρωποι με τους οποίους συμφωνεί και με τους οποίους θα μπορούσε να συνεννοηθεί.
Αλλά αυτό δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένο.
Κυβερνητικός παράγοντας θυμίζει ότι στον τελευταίο ανασχηματισμό ο Παπανδρέου ζήτησε από τον Παπακωνσταντίνου τρία ονόματα για τη θέση του νέου υφυπουργού, ο Π απακωνσταντίνου τού έδωσε πέντε και τελικώς τοποθετήθηκε ένας… έκτος (!), ο Δ. Κουσελάς, γεγονός το οποίο ο υπουργός Οικονομικών πληροφορήθηκε από την τηλεόραση!
[Από μια άποψη βεβαίως αυτό συνιστά πρόοδο, αφού την τοποθέτηση του πρώην γενικού γραμματέα του υπουργείου Οικονομικών, του Δ. Γεωργακόπουλου, ο υπουργός την είχε μάθει από τις εφημερίδες…]
Κατόπιν αυτών, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο Παπακωνσταντίνου είναι διατεθειμένος να επαναλάβει το πείραμα.
Τι μένει λοιπόν για ανασχηματισμό; Οχι πολλά. Και ταυτοχρόνως οι εκλογές θεωρούνται καταστροφή (ιδίως με την εικόνα που δίνουν όλες οι τελευταίες δημοσκοπήσεις…), ενώ δεν φαίνεται να υπάρχουν ούτε ιδιαίτερα περιθώρια για αλλαγή πολιτικής.
Ως εκ τούτου οι κινήσεις του Πρωθυπουργού είναι εξαιρετικά περιορισμένες, τη στιγμή που του ζητούν να βγάλει έναν λαγό από το καπέλο.
Και τη στιγμή κυρίως που η πολιτική του ελέγχεται από μια όλο και ευρύτερη πλειοψηφία πολιτών όχι μόνο για αδικία ή σκληρότητα αλλά και για αναποτελεσματικότητα. Από πολλές πλευρές, εντός και εκτός ΠαΣοΚ, διατυπώνεται η εκτίμηση ότι η πολιτική του μνημονίου και (κυρίως) η εφαρμογή της από την κυβέρνηση περισσότερο βαθαίνει την κρίση παρά την αντιμετωπίζει. Και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η εκτίμηση αυτή τείνει να μετατραπεί σε κοινό τόπο.
Ο Ναπολέων Βοναπάρτης έλεγε ότι «ένας αρχηγός είναι ένας έμπορος προσδοκιών». Μην υποτιμάτε λοιπόν τη σημασία της στιγμής που η προσδοκία μετατρέπεται σε ψευδαίσθηση. Διότι αν ο πολίτης πειστεί ότι οι θυσίες που κάνει σήμερα δεν πρόκειται να έχουν κανένα αποτέλεσμα αύριο, τότε δεν θα απορρίψει μόνο το αύριο. Θα απορρίψει κυρίως το σήμερα.
jpretenteris@dolnet.gr
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ