Η Σαντορίνη είναι η αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια της εμπορικής τουριστικής αφίσας, Τα τελευταία είκοσι χρόνια οι ορδές των τουριστών δεν φεύγουν αδειάζοντας μόνο τις περίφημες μαύρες παραλίες από τα βότσαλά τους αλλά αφήνοντας ακόμη πιο βαριά αποτυπώματα. Ολη αυτή η μεταμόρφωση μοιάζει να οδηγεί στην εντύπωση πως το νησί, αν και αρχαίο όσο και ο ελληνικός πολιτισμός, ιστορεί ζωή μόνο δύο δεκαετιών, όσο αριθμεί και η ανακάλυψή του από τον μαζικό τουρισμό.
Εδώ και δύο χρόνια το Ιδρυμα Λουκά και Ευαγγέλου Μπελλώνια στη Θήρα προσπαθεί αθόρυβα και χωρίς χρώμα κοσμικότητας να δημιουργήσει ένα κέντρο – πόλο έλξης του ενδιαφέροντος για όσους εξακολουθούν να πιστεύουν πως η σημερινή όψη του νησιού είναι μια πρόσοψη μόνο και το βάθος πίσω της που οδηγεί στην Ιστορία επιφυλάσσει συναρπαστικά ταξίδια. Μετά από την έκθεση περίπου 200 βιβλίων για τη Σαντορίνη από τον 16ο αιώνα ως τις ημέρες μας η οποία έγινε πέρυσι τέτοια εποχή, φέτος, το Μπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο παρουσιάζει από εχθές έκθεση χαρτών του Αρχιπελάγους και της Σαντορίνης. Στα εγκαίνια της έκθεσης ήταν παρών και ο πρώην πρωθυπουργός κ. Γ. Ράλλης, ο οποίος μίλησε για το Αιγαίο – λίκνο της αρχαίας λογοτεχνίας.
Οι 73 χάρτες του Αιγαίου πελάγους και της Σαντορίνης που εκτίθενται στο Μπελλώνειο Κέντρο είναι ένα μέρος μόνο της προσωπικής συλλογής της κυρίας Μαργαρίτας Σαμούρκα, η οποία τα τελευταία περίπου 15 χρόνια έχει συγκεντρώσει περί τους 270 χάρτες και οκτώ ιζολάρια του Αιγαίου και ολόκληρης της Ελλάδας σε μια συλλογή που συγκαταλέγεται στις δέκα σημαντικότερες με αυτό το αντικείμενο. Οι χάρτες που εκτίθενται επελέγησαν με το κριτήριο να αναγράφεται είτε ως τίτλος είτε ως γενική επιγραφή η λέξη Αρχιπέλαγος, αγαπημένη διατύπωση των χαρτογράφων όταν αναφέρονται στο Αιγαίο
Ο πρώτος έντυπος χάρτης της Σαντορίνης από τον Μπαρτολομέο ντάλι Σονέτι, που χρονολογείται από το 1465, αλλά και ο παλαιότερος, ο χειρόγραφος του περίφημου Μπουντελμόντι, ο οποίος μάλιστα βασίζεται στην πρώτη εικονογράφηση του νησιού (1420), προσφέρουν τις πρώτες απεικονίσεις ενός νησιού και μιας ευρύτερης ασφαλώς περιοχής που ήταν από τις πλέον αγαπημένες των χαρτογράφων. Οι δύο αυτοί πιο παλαιοί χάρτες εκτίθενται σε φωτογραφίες αλλά οι υπόλοιποι, γκραβούρες και ξυλογραφίες, τυπωμένοι από το 1485 ως το 1800, είναι από αυτούς που θα αποτελούσαν το καμάρι κάθε συλλέκτη και θα κέντριζαν το μάτι του θεατή: του Κορονέλι και του Σουαζέλ Γκουφιέ, του Λορεμβέργιου, του Ορτέλιου και του Χόμαν.
Ως τα τέλη Σεπτεμβρίου θα διαρκέσει η έκθεση για να τη δουν και οι μαθητές των σχολείων του νησιού. Αλλωστε αυτό είναι το κοινό για το οποίο δημιουργήθηκε και λειτουργεί όλο τον χρόνο το Μπελλώνειο Κέντρο. Η στέγη του δίπλα στο γυμνάσιο και λύκειο της Θήρας, μοιάζει αλλά και λειτουργεί ως συνέχεια του σχολικού κτιρίου.
Η πόρτα της βιβλιοθήκης που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια με 3.000 τόμους και τώρα έχει φτάσει τις 15.000 (αγορές του Κέντρου αλλά και γενναιόδωρες προσφορές φίλων του Ιδρύματος) ανοιγοκλείνει διαρκώς από τους μαθητές. Αυτοί και οι δάσκαλοι τους συνεχίζουν το μάθημα στις αίθουσες του Κέντρου με τα βιβλία, τα πολλά λεξικά, τους υπολογιστές, τα οπτικοακουστικά μέσα και τα CD-ROM της βιβλιοθήκης.
Δύο πιάνα, διαμορφωμένη θεατρική σκηνή και ασύρματο μεταφραστικό σύστημα για τέσσερις γλώσσες είναι τα στοιχεία μιας υποδομής που επιτρέπει να υπάρχει ζωή και κίνηση στο Κέντρο όλους τους μήνες του χρόνου: οι 500 μαθητές του γυμνασίου και λυκείου είναι οι μόνιμοι θαμώνες, παιδιά από τα δημοτικά έρχονται τακτικά, τα μέλη της δανειστικής βιβλιοθήκης ανέρχονται πια στα 700.
Το Κέντρο λειτουργεί ενισχύοντας την εκπαίδευση και δίνοντας υποτροφίες (δύο τη χρονιά που πέρασε σε παιδιά που σπουδάζουν σε ανώτατες σχολές) και ξεκίνησε εκδόσεις (η πρώτη παρουσίαζε στοιχεία των κοινοτήτων του νησιού), με χαμηλότονο τρόπο, χωρίς μεγαλοστομίες, επιδιώκοντας να δείξει ότι η μάθηση και η χαρά που προκύπτει από αυτήν είναι κάτι φυσικό.
