Υπάρχουν περίπου 1.700 ειδικές εγκαταστάσεις σε όλον τον κόσμο, οι οποίες διαθέτουν δείγματα διαφόρων φυτών με τα οποία τρέφεται ο άνθρωπος. Οι εγκαταστάσεις αυτές ονομάστηκαν τράπεζες σπόρων και οι περισσότερες εξ αυτών είναι εκτεθειμένες στον κίνδυνο φυσικών καταστροφών και πολέμων. Ετσι αποφασίστηκε η δημιουργία ενός «θησαυροφυλακίου» σπόρων. Η Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων, όπως έγινε περισσότερο γνωστή, δημιουργήθηκε σε ένα από τα απομονωμένα νησάκια του αρχιπελάγους Σβάλμπαρντ που βρίσκεται ανάμεσα στη Νορβηγία και στον Βόρειο Πόλο.
Λαξευμένη στην πλαγιά ενός βουνού, η εγκατάσταση που άρχισε να λειτουργεί το 2008 μπορεί να διατηρεί για αιώνες ως και 4,5 εκατ. δείγματα σπόρων σε σταθερή θερμοκρασία -18 βαθμών Κελσίου. Πριν από λίγες μέρες ανακοινώθηκε ότι στην Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων υπάρχουν πλέον 1.059.646 δείγματα σπόρων από κάθε γωνιά του κόσμου. Στην τράπεζα αυτή υπάρχουν, μεταξύ άλλων, σπάνιες ποικιλίες σιτηρών, ρυζιού, πατάτας, κριθαριού και αραβοσίτου.
«Το ορόσημο του ενός εκατομμυρίου καταθέσεων είναι εξαιρετικά σημαντικό. Πριν από λίγα χρόνια κανείς μας δεν φανταζόταν ότι θα καταφέρναμε να φτάσουμε σε αυτό το σημείο τόσο σύντομα» δήλωσε ο Χάνες Ντέμπενγουλφ, στέλεχος του διεθνούς οργανισμού Crop Trust που ασχολείται με την προσπάθεια διάσωσης των φυτών με τα οποία τρέφεται ο άνθρωπος. Ο οργανισμός αυτός συμμετέχει στη διοίκηση της Παγκόσμιας Τράπεζας Σπόρων μαζί με την κυβέρνηση της Νορβηγίας, η οποία χρηματοδότησε την κατασκευή της, και του Κέντρου Γενετικών Πόρων των σκανδιναβικών χωρών.
Εκτός από καταθέσεις στην Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων, γίνονται και αναλήψεις. Η πρώτη έγινε τον Οκτώβριο του 2015, όταν επιστήμονες που είχαν εγκαταλείψει τη βάση τους στο Χαλέπι της εμπόλεμης Συρίας ζήτησαν πίσω τα δείγματα που είχαν καταθέσει προκειμένου να τα μεταφέρουν στη νέα έδρα τους στον Λίβανο.
Οι κατασκευαστές της Παγκόσμιας Τράπεζας υποστηρίζουν ότι η εγκατάσταση μπορεί να αντέξει ακόμα και χτύπημα από πυρηνικά όπλα! Ομως δεν είχαν υπολογίσει, όπως φαίνεται, τις κλιματικές αλλαγές όταν έφτιαχναν την εγκατάσταση. Τον Οκτώβριο του 2016, λόγω των αναπάντεχα υψηλών θερμοκρασιών στην περιοχή, προκλήθηκαν πλημμύρες από το λιώσιμο των πάγων με αποτέλεσμα να εισρεύσει νερό στην είσοδο του τούνελ που οδηγεί στους χώρους αποθήκευσης και να προχωρήσει 15 μέτρα μέσα στη σήραγγα. Αν και τα δείγματα τελικά δεν επηρεάστηκαν, οι υπεύθυνοι της εγκατάστασης αποφάσισαν να δημιουργήσουν έναν νέο αδιάβροχο μηχανισμό για να προστατεύει τους σπόρους και να κάνουν αναβαθμίσεις στον εξοπλισμό. Το κόστος των επισκευών θα αγγίξει τα δεκατρία εκατ. δολάρια, ξεπερνώντας το κόστος της κατασκευής της εγκατάστασης, το οποίο είχε ανέλθει στα εννέα εκατ. δολάρια.
HeliosPlus
