Οι πρώτες φωτογραφίσεις μόδας με φόντο τον Παρθενώνα – από τη μεγάλη ελληνίδα φωτογράφο των δεκαετιών 1920 και 1930 Nelly’s (Ελλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη, 1899-1998) ως τον οίκο Dior το 1951, αλλά και το ξεχωριστό shooting με πρωταγωνίστρια τη Λόλα Ζολώτα, σύζυγο του εμβληματικού ακαδημαϊκού και διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Ξενοφώντος Ζολώτα, με φόντο τον Ιερό Βράχο – αποτέλεσαν την απαρχή της τάσης ανάμεσα στους διαπρεπέστερους διεθνείς οίκους μόδας να αναζητούν τους πιο εντυπωσιακούς χώρους, τα σπουδαιότερα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς προκειμένου να παρουσιάσουν τις κολεξιόν τους. Πρώτα φυσικά στη λίστα τους είναι εκείνα που σχετίζονται με τον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό.

Μόλις το 2017 τον γύρο του κόσμου έκανε η είδηση της αρνητικής γνωμοδότησης του ΚΑΣ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο) στο αίτημα του οίκου Gucci να πραγματοποιηθεί επίδειξη μόδας (και η κινηματογράφισή της) εντός του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης, παρά το γεγονός ότι το αίτημα συνοδευόταν και από μία γενναία δωρεά ύψους 2 εκατ. ευρώ για εργασίες συντήρησης στον χώρο. Αμέσως ξεκίνησε ένα δημόσιο debate για το αν είναι πρέπον ή όχι τα αρχαία μνημεία να γίνονται τόποι διεξαγωγής ανάλογων εκδηλώσεων εμπορικής φύσης. Φυσικά, υπάρχουν σημαντικά επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές και δεν είναι της παρούσης να επεκταθούμε επί του θέματος, το βέβαιο όμως είναι ότι όποτε κάποιο luxury brand έχει καταφέρει να διοργανώσει επίδειξη σε έναν τέτοιο χώρο, το αποτέλεσμα στάθηκε φαντασμαγορικό και αξιοσημείωτο.

Πρωτεργάτης στις εξεζητημένες παρουσιάσεις, οι οποίες πάντοτε ξεπερνούσαν η μία την άλλη σε ευρηματικότητα και μεγαλοπρέπεια, ήταν ο Καρλ Λάγκερφελντ (1933-2019). Ο σπουδαίος γερμανός σχεδιαστής μόδας, ο οποίος έχει υπάρξει καλλιτεχνικός διευθυντής των οίκων Fendi και Chanel, είχε τη μοναδική ικανότητα, κυρίως μέσα στο Grand Palais του Παρισιού, το οποίο σχεδόν έχει ταυτιστεί με εκείνον, να δημιουργεί ξεχωριστά σκηνικά για τα fashion shows του – μεταξύ άλλων και μικρογραφίες αρχαιοελληνικών ναών -,
αλλά και να μετατρέπει ιστορικά μνημεία στο ιδανικό φόντο για τα ντεφιλέ του. Χαρακτηριστικά και πιο επιτυχημένα παραδείγματα υπήρξαν εκείνα του 2007, όταν με τον Fendi είχε «κατακτήσει» το Σινικό Τείχος και, εννέα χρόνια αργότερα, το 2016, όταν είχε κατορθώσει, με τη συμβολή μιας γυάλινης επιφάνειας, να κάνει τις Μπέλα Χαντίντ, Κένταλ Τζένερ και άλλα supermodels της εποχής μας να περπατήσουν… πάνω στο νερό της Φοντάνα ντι Τρέβι.

Πολύ κοντά σε αυτά ήταν και τα εντυπωσιακά events του σχεδιαστικού διδύμου Dolce & Gabbana. Από την Κοιλάδα των Ναών το 2019 μέχρι την αρχαία πόλη Αλ Ούλα, τον περασμένο Ιανουάριο, το πρώτο μέρος στη Σαουδική Αραβία που συγκαταλέγεται στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, οι δύο ιταλοί designers συνεχίζουν να πρωτοπορούν. Το ίδιο και η Μαρία Γκράτσια Κιούρι, η καλλιτεχνική διευθύντρια του Dior που πέρυσι παρουσίασε την κολεξιόν της στο Καλλιμάρμαρο της Αθήνας, παρά τους περιορισμούς λόγω COVID-19.

Από την εφετινή χρονιά, μάλιστα, με τον συνεχή περιορισμό των μέτρων κατά της πανδημίας, η εξωστρέφεια των σχεδιαστών συνεχώς μεγαλώνει, γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει σε ανεπανάληπτες διοργανώσεις. Εν αναμονή αυτών, ας κάνουμε μια μικρή αναδρομή σε εκείνες που έχουν αποτυπωθεί πιο έντονα στο μυαλό μας.

Βερσαλλίες, 1973

Οταν το ιστορικό παλάτι χρειάστηκε μια γερή ανακαίνιση το 1973, οι ιθύνοντες σκέφθηκαν δημιουργικά προκειμένου να εξασφαλίσουν τους απαραίτητους πόρους. Με ένα τέχνασμα που θα αναδείκνυε την «ευγενή άμιλλα» ανάμεσα σε αμερικανούς και γάλλους σχεδιαστές μόδας, διοργανώθηκε επίδειξη μόδας-διαγωνισμός με τίτλο «Η Μάχη των Βερσαλλιών» (The Battle of Versailles), με τους μεν να προσπαθούν να ξεπεράσουν τους δε. Από την πλευρά των Αμερικανών, οι Οσκαρ ντε λα Ρέντα, Μπιλ Μπλας, Αν Κλάιν (και η τότε βοηθός της, Ντόνα Κάραν), Χάλστον και Στίβεν Μπάροους και από αυτήν των Γάλλων οι Ιβ Σεν Λοράν, Ιμπέρ ντε Ζιβανσί, Πιερ Καρντέν, Εμανουέλ Ουνγκαρό και Μαρκ Μποάν (τότε σχεδίαζε για τον οίκο Christian Dior), ενώ ανάμεσα στους παρευρισκόμενους συγκαταλέγονταν οι Αντι Γουόρχολ, πριγκίπισσα Γκρέις του Μονακό, Μαρί Ελέν ντε Ρότσιλντ, Ελίζαμπεθ Τέιλορ, Γκλόρια Γκίνες, Ζοζεφίν Μπέικερ και Λάιζα Μινέλι. Τελικά κέρδισαν οι Αμερικανοί.

Fendi & Καρλ Λάγκερφελντ, Σινικό Τείχος, 2007

Πριν από 15 χρόνια, όταν η Κίνα ετοιμαζόταν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου και η χώρα καταλάμβανε μόλις το 2% της παγκόσμιας αγοράς πολυτελών προϊόντων – αναμένεται μέχρι το 2025 να ξεπεράσει το 50% -, κανένας μεγάλος ευρωπαϊκός οίκος μόδας δεν είχε σκεφθεί να διοργανώσει εκεί ένα ντεφιλέ. Και πόσω μάλλον πάνω στο Σινικό Τείχος, ένα σύμβολο της κινεζικής εσωστρέφειας. Και όντως, επίσημη άδεια δεν δόθηκε ποτέ. Δεν υπήρχε καν κάποιος θεσμός που να μπορεί να το κάνει αυτό. Οι άνθρωποι του Fendi αναγκάστηκαν να απευθυνθούν σε 47 διαφορετικές υπηρεσίες, οι οποίες απλώς δεν τους αρνήθηκαν. Ετσι, τον Οκτώβριο του 2007, με ένα εκπληκτικό ηλιοβασίλεμα για φόντο, 88 μοντέλα (44 από την Κίνα και 44 από τη Δύση) του Καρλ Λάγκερφελντ περπάτησαν μια διαδρομή μήκους 88 μέτρων – το 8 είναι το νούμερο που συμβολίζει την αφθονία για τους Κινέζους -, σε ένα event που υπολογίζεται ότι στοίχισε 10 εκατ. δολάρια και που, όπως είπε αστειευόμενος ο Μπερνάρ Αρνό, ο δισεκατομμυριούχος ιδιοκτήτης του κολοσσού πολυτελών ειδών LVMH, ήταν «το πρώτο fashion show ορατό από το Διάστημα». Εντεκα χρόνια αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2018, για να γιορτάσει τα 40 του χρόνια στην Κίνα, ο οίκος Pierre Cardin διοργάνωσε και εκείνος ένα φαντασμαγορικό fashion show στο Σινικό Τείχος, ωστόσο δεν είχε την ίδια αίγλη και την ίδια απήχηση. Ο ίδιος οίκος είχε πραγματοποιήσει μια επίσης αξέχαστη παρουσίαση στην έρημο έξω από την κινεζική πόλη Ντουνχουάνγκ, το 2007.

Φοντάνα ντι Τρέβι, 2016

Μια γυάλινη πασαρέλα απλώθηκε στην επιφάνεια του νερού ενός από τα πιο εμβληματικά σημεία της Ρώμης, της Φοντάνα ντι Τρέβι, για λογαριασμό του οίκου Fendi και του Καρλ Λάγκερφελντ. Σε μια νέα εποχή πλέον, που το Instagram και τα κοινωνικά δίκτυα είναι οι απόλυτοι κυρίαρχοι του επικοινωνιακού παιχνιδιού, οι πανέμορφες εικόνες έκαναν τον γύρο του Διαδικτύου, χάρη σε μεγάλο βαθμό και στα διάσημα μοντέλα της επίδειξης με τους αμέτρητους followers. Το αποτέλεσμα ήταν ένα από τα πιο αξέχαστα fashion events στην ιστορία της βιομηχανίας του στυλ, αλλά και 2,4 εκατ. ευρώ που δόθηκαν από τον οίκο για την αποκατάσταση του διάσημου σιντριβανιού.

Ρωμαϊκή Αγορά, 2019

Γλυκόπικρη η επίδειξη του οίκου τρία χρόνια αργότερα, µετά την απώλεια του µεγάλου σχεδιαστή και µε τη διοργάνωση να πραγµατοποιείται στη µνήµη του µε φόντο το Κολοσσαίο. Πενήντα τέσσερις δηµιουργίες «περπάτησαν» στο εµβληµατικό catwalk, όσα και τα έτη που ο θρυλικός σχεδιαστής εργάστηκε στο ιταλικό fashion house.

Ναός του Ποσειδώνα, Σούνιο, Mary Katrantzou

Οταν το 2019 η ελληνικής καταγωγής Μαίρη Κατράντζου παρουσίασε την Haute Couture συλλογή της Ανοιξη/Καλοκαίρι 2020 και ένα κινηµατογραφικού τύπου show στον Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, ολόκληρος ο πλανήτης γνώρισε πιο καλά ένα από τα σηµαντικότερα µνηµεία της χώρας µας και του Χρυσού Αιώνα της Αθήνας, το οποίο συνήθως βρίσκεται στη σκιά της Ακρόπολης και του Παρθενώνα. Αντλώντας έµπνευση από τις επιστήµες και τη φιλοσοφία που αναπτύχθηκαν από τους Αρχαίους Ελληνες, η σχεδιάστρια δηµιούργησε µια συλλογή και ένα show που έµειναν αξέχαστα, όχι µόνο γιατί ήταν το πρώτο που διοργανώθηκε ποτέ στον ιδιαίτερο αυτόν χώρο, αλλά και επειδή µε αφορµή το συγκεκριµένο λαµπερό γεγονός έφθασαν στην Ελλάδα οι διασηµότεροι αρθρογράφοι µεγάλων διεθνών εφηµερίδων όπως και fashion editors των σηµαντικότερων περιοδικών µόδας του πλανήτη µε σκοπό να µεταδώσουν το µήνυµα της βραδιάς σε ολόκληρη την υφήλιο. Πίσω από το φαντασµαγορικό fashion show υπήρχε ένας ιερός σκοπός, αφού η ιδέα για την πραγµατοποίησή του έφερε τη σφραγίδα της πρέσβειρας καλής θελήσεως της UNESCO, Μαριάννας B. Βαρδινογιάννη. Ολα τα έσοδα από την πώληση των εισιτηρίων δόθηκαν στον Σύλλογο Φίλων Παιδιών µε Καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ», συγκινώντας τους πάντες. Η εκδήλωση ντύθηκε µε τη µουσική του Vangelis, ενώ οι οίκοι Ancient Greek Sandals και Bulgari πρόσφεραν τα παπούτσια και τα κοσµήµατα αντίστοιχα. Μην ξεχνάµε και το µεγάλο fashion show του οίκου Dior στο Παναθηναϊκό Στάδιο το 2021, το οποίο επίσης υπήρξε αφορµή για τεράστια προβολή της χώρας µας στο εξωτερικό.

Dolce & Gabbana, Η Κοιλάδα των Ναών, 2019

Με µια τεράστιας σηµασίας δωρεά συνοδεύθηκε η επίδειξη µόδας των Dolce & Gabbana στον Ναό της Οµόνοιας τον Ιούλιο του 2019, καθώς τοποθετήθηκε στο εσωτερικό του ειδικό δάπεδο για να µπορέσουν να πατήσουν τα µοντέλα, κάτι που χρησιµοποιούν πλέον και οι επισκέπτες, οι οποίοι µέχρι πρότινος µπορούσαν να περιηγηθούν µόνο στον εξωτερικό χώρο. Στον εντυπωσιακό αρχαιοελληνικό ναό, τον µεγαλύτερο δωρικού ρυθµού και από τους πιο καλοδιατηρηµένους, ο οποίος τυγχάνει να βρίσκεται στη Σικελία και κάποτε αποτελούσε µέρος της αρχαίας πόλης του Ακράγαντα στη Μεγάλη Ελλάδα, παρουσιάστηκαν 125 δηµιουργίες εµπνευσµένες από την αρχαιότητα.

Σκάλα του Μιλάνου, 2019

Στο πιο γνωστό opera house του κόσµου πραγµατοποίησαν οι κορυφαίοι Dolce & Gabbana ένα show µε 12 Alta Moda δηµιουργίες για τα 12 πιο διάσηµα έργα της όπερας – «Καπουλέτοι και Μοντέγοι», «Νόρµα», «Ο Κουρέας της Σεβίλλης», «Αΐντα», «Λα Τραβιάτα», «Αττίλας», «Ριγολέτος», «Ντον Κάρλος», «Τόσκα», «Μαντάµα Μπατερφλάι», «Τουραντότ» και «Καβαλερία Ρουστικάνα».

Αλ Ούλα, 2022

Με 12 αραβικά άλογα εντυπωσίασαν οι ιταλοί σχεδιαστές τους παρευρισκομένους στην πρώτη τους επίδειξη μόδας στην αρχαία πόλη της Αλ Ούλα στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας. Ενα από τα πιο ιδιαίτερα στοιχεία της παρουσίας τους στη χώρα της Μέσης Ανατολής ήταν η έκθεση στο Maraya, στο περίφημο κτίριο με τους καθρέπτες (το μεγαλύτερο στο είδος του στον πλανήτη), όπου οι επισκέπτες – ήταν ανοιχτό στο κοινό – μπορούσαν να κάνουν private fitting με τους δεξιοτέχνες ράφτες του brand και να αγοράσουν ρούχα της συλλογής.

Παλάτι Μαρακές, Dior Cruise 2020

Το παλάτι Ελ Μπαντί του 16ου αιώνα στο Μαρακές επέλεξε η Μαρία Γκράτσια Κιούρι για τη Resort κολεξιόν της. Η σχεδιάστρια του Dior που ξέρει να τιμά και να αναδεικνύει τις παραδοσιακές πρακτικές στην υψηλή ραπτική παρουσίασε ρούχα με δαντέλες σε γήινα χρώματα, αλλά και ασπρόμαυρα prints που είχε δημιουργήσει σε συνεργασία με γηγενείς βιοτέχνες, όπως είναι η προσφιλής της συνήθεια – το ίδιο είχε κάνει και όταν είχε έλθει στην Ελλάδα και χρησιμοποίησε παραδοσιακούς τεχνίτες για κάποιες δημιουργίες της. Αποκορύφωμα της βραδιάς, η εμφάνιση της Νταϊάνα Ρος.

Αβαείο του Γουέστμινστερ, Gucci, 2016

Παρόλο που το αβαείο είχε δοθεί στο παρελθόν για διάφορες πριβέ διοργανώσεις, η πρώτη φορά που φιλοξενήθηκε εκεί ένα fashion show ήταν το 2016 με τον οίκο Gucci και τον καλλιτεχνικό του διευθυντή, Αλεσάντρο Μικέλε. Ο ναός, όπου έχουν πραγματοποιηθεί οι περισσότερες επίσημες τελετές της βρετανικής βασιλικής οικογένειας, από τη στέψη της Ελισάβετ Β’ μέχρι τον γάμο του πρίγκιπα Γουίλιαμ και της Κέιτ Μίντλετον, αποτέλεσε το τέλειο σκηνικό για τον Μικέλε, ο οποίος λατρεύει τα αντικρουόμενα συναισθήματα που του προκαλεί ο χώρος. Οπως χαρακτηριστικά είπε: «Μπορείς να είσαι πανκ, αλλά με ένα φλιτζάνι τσάι».

Κτίριο Empire State, LaQuan Smith, 2022

Με µια ζωντανή ορχήστρα να παίζει µουσική στην είσοδο του κτιρίου από την πλευρά της 5ης Λεωφόρου ξεκινούσε η εκδήλωση του λατρεµένου σχεδιαστή των διασηµοτήτων, αν και λίγο άγνωστου στο ευρύ (και στο ελληνικό) κοινό. Με φόντο τη θέα στο εκθαµβωτικό skyline του Μανχάταν, ο ΛαKάν Σµιθ εντυπωσίασε τους παρευρισκοµένους και µε τις δηµιουργίες του, όπου ξεχώριζαν τα µπικίνι tops, τα πολύ κοντά και αποκαλυπτικά φορέµατα, καθώς και τα βινίλ παντελόνια. Σε ένα επίσης αριστούργημα της αρχιτεκτονικής, σε σχέδια Οσκαρ Νιμάγερ, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Nitero΄i, το οποίο βρίσκεται στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας, πραγματοποιήθηκε το 2017 η παρουσίαση μόδας του γαλλικού οίκου Louis Vuitton.