Η προβληματική διαδικασία εκλογής διευθυντή Πανεπιστημιακών Κλινικών και Εργαστηρίων

Οπως φάνηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η Διεύθυνση των Πανεπιστημιακών Κλινικών και Εργαστηρίων είναι θέμα γενικότερου ενδιαφέροντος. Αυτό συμβαίνει λόγω του ρόλου που διαδραματίζει στην προαγωγή και διασφάλιση της δημόσιας υγείας, του μεγάλου αριθμού των πολιτών που κάνουν χρήση των υπηρεσιών που παρέχει και της συμμετοχής της Διεύθυνσης στην αντιμετώπιση ασυνήθιστων και περίπλοκων προβλημάτων υγείας. Είναι προφανές ότι η εκλογή των Διευθυντών των Πανεπιστημιακών Κλινικών έχει ζωτική σημασία για τη λειτουργία τους ως κέντρων αριστείας. Επί του παρόντος, η εκλογή των Διευθυντών είναι μια εσωτερική διαδικασία κατά την οποία όλα τα μέλη Διδακτικού και Εκπαιδευτικού Προσωπικού του Τομέα που πρόκειται να εκλέξει Διευθυντή ψηφίζουν σε μυστική ψηφοφορία. Το παρόν σύστημα εκλογής Διευθυντή έχει τα εξής μειονεκτήματα:

– Εξισώνεται η ψήφος των Διευθυντών των Κλινικών με πολυετή παρουσία στην Ανώτατη εκπαίδευση με την ψήφο νεοδιόριστων Επίκουρων Καθηγητών οι οποίοι λόγω της βραχείας παρουσίας τους δεν έχουν την εμπειρία που θα τους επιτρέψει να κάνουν τη σωστή επιλογή. Ετσι, για παράδειγμα, ο Επικουρικός Καθηγητής της Οφθαλμολογίας συμμετέχει στην εκλογή του Διευθυντή της Ουρολογικής Κλινικής χωρίς να γνωρίζει καθόλου το έργο του.

– Τα μέλη των Κλινικών, η εξέλιξη των οποίων από τον βαθμό του Επίκουρου Καθηγητή σε Τακτικό Καθηγητή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κρίση του Διευθυντή τους, επηρεάζονται στην επιλογή τους από τη γνώμη του.

– Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπάρχει κατάλληλος υποψήφιος υψηλών προσόντων, με αποτέλεσμα εξ ανάγκης η εκλογή να γίνεται εκ των ενόντων. Ως εκ τούτου, λόγω του υπάρχοντος κανονισμού, θα μπορούσε να επιλεγεί υποψήφιος, ο οποίος δεν έχει τα ακαδημαϊκά, κλινικά και εκπαιδευτικά προσόντα, που θα εξασφαλίσουν την εύρυθμη και ομαλή λειτουργία του τμήματος. Η τοποθέτηση υποψηφίου μειωμένων προσόντων και επάρκειας στη Διεύθυνση του Τμήματος έχει μια πολύ κακή επίδραση, όχι μόνο στο συγκεκριμένο τμήμα αλλά και στη συνολική λειτουργία του νοσοκομείου, δεδομένου ότι η σύγχρονη ιατρική στηρίζεται στη συνεργασία πολυειδικοτήτων για την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών.

Η επίλυση της δυσλειτουργίας του συστήματος στην επιλογή Διευθυντών Πανεπιστημιακών Κλινικών και Εργαστηρίων θα μπορούσε να επιτευχθεί με την εκλογή να γίνεται με ανοικτή διαδικασία κατόπιν προκήρυξης της θέσης, όπου οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος με τα κατάλληλα προσόντα από όλα τα ΑΕΙ της ημεδαπής και αλλοδαπής θα έχει δικαίωμα συμμετοχής. Ενα παρόμοιο σύστημα ισχύει και για τις εξελίξεις του ήδη υπάρχοντος ιατρικού προσωπικού των ΑΕΙ χωρίς να δημιουργηθεί οποιαδήποτε δυσλειτουργία. Στην ψηφοφορία το λογικό θα είναι να συμμετέχουν ομόβαθμοι Καθηγητές του ιδίου τομέα. Η λύση που προτείνεται προσφέρει μια δικλίδα ασφαλείας στο σύστημα, ειδικά για τις περιπτώσεις που δεν υπάρχει κατάλληλος υποψήφιος. Αυτή τη στιγμή πάντως λόγω της ανελαστικότητας της νομοθεσίας, υπό ορισμένες προϋποθέσεις μπορούν να τοποθετηθούν σε πολύ υπεύθυνη θέση άτομα που υπολείπονται των προσδοκιών του ιδρύματος, της πολιτείας και της κοινωνίας.

Ακόμα και η τοποθέτηση πεπειραμένων καθηγητών στη διεύθυνση των κλινικών και εργαστηρίων δεν εγγυάται ότι άριστοι και αναγνωρισμένοι επιστήμονες θα είναι κατ’ ανάγκη και πετυχημένοι στη διοίκηση. Το σύστημα στη χώρα μας δεν προετοιμάζει ούτε παρέχει κατά την εξέλιξη των ενδιαφερομένων σημαντικές ευκαιρίες για να εκπαιδευθούν στην καλύτερη άσκηση διοικητικών καθηκόντων τους. Ο Διευθυντής είναι κρίσιμος παράγοντας καλλιέργειας ολιστικής προσέγγισης των αναγκών του προσωπικού, των ασθενών και του οικονομικού περιβάλλοντος που δραστηριοποιείται. Οι οικονομικοί πόροι είναι πεπερασμένοι και καταστροφικές επιλογές επιβαρύνουν αντίστοιχα και τους προϋπολογισμούς των λοιπών Κλινικών και Εργαστηρίων, στα πλαίσια της ενιαίας λειτουργίας του νοσοκομείου. Καταστροφικές επιλογές είναι εκείνες οι οποίες δεν βελτιώνουν το επίπεδο υγείας, παρά τις οικονομικές επενδύσεις που συνοδεύουν μια ιατρική απόφαση. Στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν πολυάριθμα ολιγοήμερα σεμινάρια για γιατρούς που διδάσκουν την απόκτηση και άσκηση διοικητικών και ηγετικών προσόντων. Στις ΗΠΑ οι γιατροί κάτοχοι του τίτλου σπουδών διοίκησης επιχειρήσεων ΜΒΑ έχουν αυξημένες πιθανότητες να προτιμηθούν σε ηγετικές νοσοκομειακές θέσεις.

Πιστεύω ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για να δρομολογηθούν αλλαγές στη διαδικασία εκλογής Διευθυντών Πανεπιστημιακών Κλινικών και Εργαστηρίων και στην καλλιέργεια πιστοποιημένων διοικητικών προσόντων για τις θέσεις αυτές προς όφελος όλων μας.

Ο κ. Γιώργος Γερουλάκος
είναι καθηγητής Αγγειοχειρουργικής ΕΚΠΑ, διευθυντής Αγγειοχειρουργικής Κλινικής ΠΓΝ «Αττικόν». Επισκέπτης καθηγητής, Imperial College of Science Technology and Medicine, Λονδίνο.