Η φονική κακοκαιρία που έπληξε την τελευταία εβδομάδα τις ΗΠΑ, πέρα από τους νεκρούς και τα προβλήματα που έχει προκαλέσει στη χώρα, έχει δημιουργήσει αναστάτωση στην παγκόσμια ερευνητική κοινότητα ως προς τα αίτιά της.

Η Πολιτεία του Μπάφαλο είναι ο πυρήνας της ισχυρής χιονοθύελλας που προκάλεσε τον όλεθρο από την Πολιτεία της Ουάσιγκτον, στις Βορειοδυτικές ΗΠΑ, ως τη Φλόριδα, στα νοτιοανατολικά, αφήνοντας πίσω της τουλάχιστον 60 νεκρούς και περισσότερους από 1 εκατομμύριο ανθρώπους χωρίς ρεύμα σε όλη τη χώρα. Επιπλέον, ο πάγος και το χιόνι άλλαξαν τα πλάνα όσων ταξίδευαν την εβδομάδα των Χριστουγέννων, αφού οδήγησαν στην ακύρωση 5.000 πτήσεων. Η κυβερνήτρια της Νέας Υόρκης, Κάθι Χόκουλ, χαρακτήρισε το γεγονός «η θύελλα του αιώνα» ενώ διευκρίνισε πως «απέχει πολύ ακόμα από το τέλος της».

Τα ερευνητικά δεδομένα είναι ξεκάθαρα: η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας σημαίνει ότι οι χειμώνες θα γίνονται πιο ήπιοι, κατά μέσο όρο, και κακοκαιρίες σαν αυτή που πλήττει αυτή την εποχή τις ΗΠΑ πιο σπάνιες.

Αλλά την ίδια στιγμή η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να ωθήσει έντονα φαινόμενα πολικού ψύχους σε κλίματα που είναι κανονικά μέτρια, σύμφωνα με επιστήμονες που συζητούν τη σύνδεση ανάμεσα στα δύο φαινόμενα.

Η συζήτηση ξεκίνησε με μια ερευνητική εργασία της Τζένιφερ Φράνσις από το Woodwell Climate Research Center της Μασαχουσέτης το 2012 και αναβιώνει κάθε φορά που μια ακραία κακοκαιρία δημιουργεί πρωτοσέλιδα, όπως το 2021, όταν το Τέξας επλήγη από μια καταιγίδα που προκάλεσε 246 νεκρούς, ενώ οι πρωτοφανώς χαμηλές θερμοκρασίες προκάλεσαν τον θάνατο έξι ανθρώπων στο Βόρειο Μεξικό.

Μπορεί λοιπόν η σημερινή χιονοθύελλα να θεωρείται η χειρότερη των τελευταίων 45 ετών, αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ έρχονται αντιμέτωπες με φονικά κύματα ψύχους. «Βλέπουμε την ίδια κατάσταση, ουσιαστικά, τα τρία τελευταία συνεχόμενα χρόνια» δήλωσε η Φράνσις στην «Washington Post».

Μεταβολή του πολικού ψύχους

Οπως είναι λογικό, η έρευνα αυτή ενέπνευσε μια σειρά από μελέτες παρακολούθησης που αναμένεται να αποσαφηνίσουν τη σχέση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των χαμηλών θερμοκρασιών.

Το συμπέρασμα για την ώρα συνδέεται με τις αλλαγές στο κλίμα γύρω από την Αρκτική: στις θάλασσες του Μπάρεντς και του Κάρα, βόρεια της Ρωσίας και της Σκανδιναβίας, τα νερά έχουν θερμανθεί και οι πάγοι έχουν λιώσει, ενώ στη Σιβηρία υπάρχει μια τάση ψύχους από τις αυξήσεις της χιονόπτωσης που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή.

«Είναι ένα από τα πιο περίπλοκα θέματα στην επιστήμη του κλίματος» αναφέρει ο Ντάνιελ Σουέιν, επιστήμονας κλίματος του UCLA, στην «Washington Post».

Στο μεταξύ, οι ερευνητές είναι βέβαιοι ότι το ακραίο ψύχος θα ακολουθήσει την ευρύτερη παγκόσμια τάση και σταδιακά θα μειωθεί, αν και τέτοια γεγονότα θα συνεχίσουν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε μέρη που δεν είναι συνηθισμένα σε τόσο πολύ κρύο.

Τα δεδομένα λοιπόν υποδηλώνουν ότι η ανακούφιση από το κρύο στις ΗΠΑ βρίσκεται κοντά: τα μετεωρολογικά μοντέλα συμφωνούν ότι το πολικό ψύχος θα μεταβάλει το στενόμακρο σχήμα του στις αρχές Ιανουαρίου, παγιδεύοντας ξανά τον πιο παγωμένο αέρα γύρω από τον Βόρειο Πόλο. Ωστόσο, αποτελεί μία ακόμα ένδειξη πως ο πλανήτης υποφέρει, με την κατανόηση της σχέσης μεταξύ της υπερθέρμανσης και του ακραίου ψύχους να παραμένει ένα έργο σε εξέλιξη.

l Από τους τουλάχιστον 60 νεκρούς που προκάλεσε το πολικό ψύχος σε οκτώ Πολιτείες των ΗΠΑ, οι περισσότεροι (τουλάχιστον 34) προήλθαν από την περιοχή του Μπάφαλο, στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης. Την τελευταία εβδομάδα, το ψύχος προκάλεσε περισσότερους θανάτους στο Μπάφαλο απ’ όσους η διαβόητη χιονοθύελλα του 1977, η οποία είχε προκαλέσει 29 θανάτους στην ίδια πόλη. l Μετά τη χιονοθύελλα, σε πολλές Πολιτείες ακολουθούν καταιγίδες. Το αμερικανικό Κέντρο Πρόγνωσης Καιρού προειδοποιεί για βροχοπτώσεις 15 εκ. σε ορισμένες περιοχές. Στην Ολύμπια, πρωτεύουσα της Πολιτείας της Ουάσιγκτον, σημειώθηκε παλίρροια με ύψος-ρεκόρ 18,4 μέτρα, η οποία έφερε τη θαλάσσια ζωή στους δρόμους της πόλης.