«Δεν θα υπάρξει γενικό lockdown, ίσως ούτε καν τοπικά»

«Δεν υπάρχει θέμα γενικού lockdown και είμαστε μακριά ακόμα και από τοπικά lockdowns». Σε αυτή την επισήμανση προχώρησε ο κ. Χαρδαλιάς σχετικά με τα κυβερνητικά μέτρα για ανάσχεση του κορωνοϊού. Ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας σημείωσε ακόμα ότι «είναι πρόωρες οι αναφορές για δεύτερο κύμα της πανδημίας», ενώ αναφέρεται στα μέτρα που έχουν ληφθεί, σε μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης και στους αλγορίθμους που χρησιμοποιούνται για να προσδιοριστεί με ακρίβεια η διασπορά του ιού. Ο υφυπουργός αναφέρεται επίσης στην ενίσχυση – λόγω των αυξημένων αναγκών – του συστήματος ιχνηλάτησης των κρουσμάτων.

Τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων. Αυτό σημαίνει ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας;

«Τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται όντως μια αυξητική τάση των κρουσμάτων, αλλά είναι πρόωρο, θεωρώ, να μιλήσουμε για δεύτερο κύμα. Τα μέχρι στιγμής δεδομένα μάς υπενθυμίζουν ότι χρειάζεται εγρήγορση και επιφυλακή. Είναι η στιγμή που ο καθένας πρέπει να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί».

Με ποια κριτήρια γίνονται οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι στις πύλες εισόδου; Εχει αλλάξει κάτι με την άνοδο των κρουσμάτων που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα σε άλλες χώρες;

«Οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι που γίνονται στις πύλες εισόδου είναι στοχευμένοι, δίνεται δηλαδή έμφαση σε όσους έχουν αυξημένες πιθανότητες να είναι φορείς του ιού χωρίς να το γνωρίζουν. Και αυτό είναι εφικτό χάρη σε έναν ειδικό αλγόριθμο που χρησιμοποιούμε, τον αλγόριθμο «EVA». Πρόκειται για ένα σύνθετο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιεί την επιδημιολογική εικόνα από τα δημόσια δεδομένα κάθε περιοχής σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα των τεστ στις πύλες εισόδου για να αξιολογήσει το προφίλ ρίσκου κάθε ταξιδιώτη με βάση τα στοιχεία του Passenger Locator Form (PLF). Αξίζει να σημειωθεί ότι από την 1η Ιουλίου μέχρι τις 16 Αυγούστου έχουν ελεγχθεί στις πύλες εισόδου 319.379 ταξιδιώτες, οι οποίοι είχαν τις περισσότερες πιθανότητες να είναι φορείς του ιού, και μόνο 615 δείγματα βγήκαν θετικά. Επιπλέον, τα αποτελέσματα των τεστ μάς επιτρέπουν να εντοπίζουμε αλλαγές στα επιδημιολογικά δεδομένα των άλλων χωρών πριν αυτές αποτυπωθούν στα δημόσια δεδομένα. Υπάρχουν διαμαρτυρίες σε σχέση με τα κριτήρια που εξετάζονται προκειμένου να τεθεί μια περιοχή σε καθεστώς ειδικών περιοριστικών μέτρων, καθώς αρκετές περιοχές υποστηρίζουν ότι έχουν αισθητά λιγότερα κρούσματα από άλλες που δεν έχουν μπει σε αυτό το καθεστώς. Τα κριτήρια στα οποία βασίζεται κάθε μας απόφαση είναι καθαρά επιδημιολογικά. Αυτό που εξετάζεται προκειμένου να διαπιστωθεί αν πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα σε κάποια περιοχή είναι το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή και τι προβλέψεις δίνουν οι αλγόριθμοι που τρέχουμε. Αυτή την περίοδο των διακοπών λαμβάνουμε υπόψη μας και όσους μπορεί να εκδήλωσαν συμπτώματα μετά την επιστροφή τους στη μόνιμη κατοικία τους, η διαδικασία ιχνηλάτησης όμως συνδέει το κρούσμα με επίσκεψη στη συγκεκριμένη περιοχή. Εξίσου σημαντικά είναι και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των κρουσμάτων. Μπορεί, για παράδειγμα, να έχουμε 50 κρούσματα και 20 από αυτά να είναι σε ένα συγκεκριμένο cluster (επιδημιολογική εστία). Μπορεί να έχουμε όμως 30 κρούσματα και αυτά να είναι διάσπαρτα σε όλη την κοινότητα και την ίδια στιγμή η ιχνηλάτηση των high risk επαφών τους να είναι μεγάλη».

Αλλο ένα σημείο που αναφέρεται σαν προβληματικό είναι η μεγάλη διασπορά του ιού και οι πολλές επιδημιολογικές εστίες. Σας φοβίζει αυτή η επέκταση του ιού και μέχρι ποιον αριθμό κρουσμάτων εκτιμάτε ότι αντέχει το σύστημα ιχνηλάτησης της Πολιτικής Προστασίας;

«Η χώρα μας εξακολουθεί να έχει καλύτερη επιδημιολογική εικόνα από άλλες συγκρίσιμες χώρες, όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Πορτογαλία. Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα έχουμε 693 κρούσματα ανά εκατομμύριο κατοίκων, όταν ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι 2.831 κρούσματα, και θρηνούμε 22 θανάτους συμπολιτών μας ανά εκατομμύριο κατοίκων όταν ο μέσος όρος παγκοσμίως είναι 100 ανά εκατομμύριο. Προφανώς και αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να εφησυχάσουμε. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο που λόγω των θερινών διακοπών, αλλά και της επιστροφής των φοιτητών στις πόλεις που σπουδάζουν, παρατηρείται έντονη κινητικότητα, ας είμαστε όλοι διπλά προσεκτικοί. Σχετικά με τη δεύτερη ερώτησή σας, για τις αντοχές του συστήματος ιχνηλάτησης, αυτές αυξάνονται καθημερινά, καθώς βρισκόμαστε σε διαδικασία ενίσχυσής του ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί όχι μόνο στον υφιστάμενο αριθμό των κρουσμάτων, αλλά ακόμα και στις πιο δυσοίωνες προβλέψεις των αλγορίθμων που τρέχουμε καθημερινά».

Παρατηρούμε ότι πλέον ποσοστό περίπου 53% των εγχώριων κρουσμάτων που εντοπίζονται είναι «ορφανά» (αυξητική τάση). Ποιο είναι το σχόλιό σας;

«Δεν υπάρχουν «ορφανά» κρούσματα, αλλά κρούσματα τα οποία βρίσκονται υπό διερεύνηση μέχρι να βρεθεί η επιδημιολογική συσχέτισή τους. Δηλαδή, το κρούσμα μπορεί να καταγραφεί σήμερα, αλλά η διαδικασία της διερεύνησης να μην ολοκληρωθεί αυθημερόν. Η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι να εντοπίσουμε την αλυσίδα μετάδοσης του ιού και στις εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις που δεν μπορέσουμε να το ταυτοποιήσουμε, προχωράμε σε εκτεταμένη στεγανοποίηση ώστε να μην υπάρξει περαιτέρω διασπορά του ιού».

Σε συνέντευξή σας προ δύο εβδομάδων αναφέρατε ότι οι αναφορές περί γενικού lockdown είναι fake news και ότι δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο. Προσφάτως αναφέρατε ότι «δεν πρέπει να ληφθούν τα οδυνηρά για την οικονομία μέτρα» που παραπέμπουν προφανώς σε καραντίνα εποχής Μαρτίου. Τελικά ένα νέο ολικό lockdown ή η διαδικασία των SMS έχει αποκλειστεί;

«Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας περισσότερα εργαλεία για την ανάσχεση της πανδημίας σε σχέση με την άνοιξη. Εχουμε δημιουργήσει και δοκιμάσει στην πράξη πρωτόκολλα και διαδικασίες που μας επιτρέπουν να αντιδρούμε άμεσα και να στεγανοποιούμε τις όποιες νέες εστίες, ώστε να μην υπάρξει περαιτέρω διασπορά του ιού. Και ανάλογα με τις εξελίξεις, κάνουμε χρήση των μέτρων εκείνων που είναι τα πλέον ενδεδειγμένα για να πετύχουμε τον στόχο μας, να σπάσουμε την αλυσίδα μετάδοσης του ιού. Πραγματικά όλες αυτές οι αναφορές για γενικό lockdown είναι τουλάχιστον άστοχες. Δεν υπάρχει θέμα γενικού lockdown και τα δεδομένα σήμερα δείχνουν ότι είμαστε μακριά και από τοπικά lockdowns. Για να παραμείνουμε σε αυτή την κατάσταση πρέπει να αποδώσουν τα υφιστάμενα μέτρα και για να γίνει αυτό πρέπει να τα εφαρμόζουμε. Γιατί αυτό είναι το καλύτερο για όλους εμάς».

Εχοντας συμπληρώσει έναν χρόνο στην Πολιτική Προστασία, πώς αξιολογείτε τον μηχανισμό;

«Είναι γεγονός ότι αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, λόγω και της κλιματικής αλλαγής, η οποία μας φέρνει όλο και πιο συχνά αντιμέτωπους με ακραία, ακόμα και πρωτόγνωρα καιρικά φαινόμενα. Προκειμένου λοιπόν ο μηχανισμός της Πολιτικής Προστασίας να είναι σε θέση να ανταποκριθεί με επιτυχία στις νέες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει, έχουμε εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο σε ορίζοντα τετραετίας. Αυτόν τον έναν χρόνο στην Πολιτική Προστασία έχουν γίνει πολλά που δεν είχαν υλοποιηθεί εδώ και δεκαετίες. Και η διαφορά νομίζω ότι έχει αρχίσει σταδιακά να φέρνει αποτελέσματα. Εχουμε όμως ακόμη πολλή δουλειά, έτσι ώστε αρρυθμίες και παθογένειες δεκαετιών να εξαλειφθούν».