Αποφασισμένη να πράξει ό,τι είναι δυνατόν για να αποτρέψει την υπαγωγή και της Πορτογαλίας στο μηχανισμό διάσωσης των υπερχρεωμένων κρατών της ευρωζώνης φέρεται η Ανγκελα Μέρκελ. Η παραίτηση της κυβέρνησης του Ζοζέ Σόκρατες, έπειτα από την καταψήφιση του συμπληρωματικού πακέτου μέτρων από το Κοινοβούλιο, θα επισκιάσει ακόμη και το θέμα της Λιβύης στη σημερινή σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες.
Η γερμανίδα καγκελάριος έπλεξε το εγκώμιο του παραιτηθέντος πορτογάλου πρωθυπουργού Ζοζέ Σόκρατες για την «υπευθυνότητα και τη γενναιότητά του να προωθήσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις», προσθέτοντας, χωρίς βέβαια να αναφέρεται ευθέως στην Πορτογαλία, ότι «είναι προτιμότερο να εστιάζουμε την προσοχή μας στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας στην Ευρώπη παρά να ανησυχούμε για την τήρηση των προγραμμάτων διάσωσης και άλλων υπερχρεωμένων κρατών».
Μιλώντας σήμερα το πρωί στην Κάτω Βουλή (Bundestag), η Μέρκελ είπε ότι εκείνο που οφείλουν να πράξουν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες είναι να προσπαθήσουν να διασφαλίσουν τη βελτίωση της ευρωπαϊκής οικονομίας στο σύνολό της. Εξέφρασε τη λύπη της για την καταψήφιση από το Κοινοβούλιο των νέων περικοπών στον προϋπολογισμό που εισηγήθηκε η κυβέρνηση Σόκρατες. «Είμαι ευγνώμων στον Σόκρατες για την υπευθυνότητα που έδειξε στην προσπάθεια να διορθρώσει τα δημόσια οικονομικά της χώρας του και για την προσήλωσή του στη μείωση των χρεών», σημείωσε χαρακτηριστικά η γερμανίδα καγκελάριος.
Αίσθηση προκάλεσε το γεγονός ότι η Μέρκελ υπενθύμισε με έμφαση ότι το πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης της Πορτογαλίας είναι ένα πρόγραμμα που στήριξε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Πρόκειται για ευθεία βολή προς το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Πορτογαλίας – το οποίο είναι το κόμμα του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο – που καταψήφισε το συμπληρωματικό πακέτο μέτρων του Σόκρατες με αποτέλεσμα να πέσει η κυβέρνηση μειοψηφίας του Σοσιαλιστικού Κόμματος και να φθάσει η Πορτογαλία στα πρόθυρα της τρόικας. Σημειωτέον ότι παρά τον τίτλο του, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Πορτογαλίας είναι νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων.
Από το βήμα της Bundestag η Μέρκελ επανέλαβε, τέλος, την αντίθεσή της για την κοινή έκδοση ευρωομολόγου, εξέφρασε την πεποίθησή της ότι το 2011 θα είναι μια «χρονιά εμπιστοσύνης» για την ΕΕ και παραδέχθηκε ότι η Γερμανία είναι η χώρα η οποία έχει προσώρας επωφεληθεί περισσότερο από την κυκλοφορία του ευρώ.
Προεξοφλούν αποτυχία
Οι αγορές πάντως θεωρούν χαμένο το στοίχημα της αποτροπής της υπαγωγής της Πορτογαλίας στην τρόικα, που θα παιχτεί σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες. Τα spreads των πορτογαλικών ομολόγων εκτινάχθηκαν σε ύψη-ρεκόρ σήμερα, ενώ υποχώρησαν οι αποδόσεις των γερμανικών ομολότων καθώς πολλά επενδυτικά κεφάλαια στράφηκαν προς αυτά αναζητώντας ασφαλές καταφύγιο. Πόσο ασφαλές είναι, βέβαια, το ομόλογο μίας χώρας που μοιραία θα αναλάβει το μεγαλύτερο οικονομικό βάρος της διάσωσης (είτε μέσω τρόικας είτε εκτός) της οικονομίας που οι ίδιες οι αγορές σπρώχνουν προς την χρεοκοπία, είναι άλλης τάξεως ζήτημα…
Εν πάση περιπτώσει, οι πιέσεις στα πορτογαλικά ομόλογα είναι από χθες το βράδυ – αμέσως μετά την δήλωση παραίτησης της κυβέρνησης Σόκρατες – ασφυκτικές. Το spread της απόδοσης του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου έναντι του αντίστοιχης διάρκειας γερμανικού ενισχύθηκε κατά 8 μονάδες βάσης σήμερα στις 449 μονάδες βάσης και το επιτόκιο που ζητούν οι επενδυτές για να αγοράσουν πορτογαλικό χρέος έφθασε στο 7,71% (το υψηλότερο από τον περασμένο Νοέμβριο). Η απόδοση του διετούς πορτογαλικού ομολόγου εκτινάχθηκε κατά 22 μονάδες βάσης στο 6,89%.
Ισχυρές πιέσεις δέχεται και η ισπανική αγορά ομολόγων έπειτα από την υποβάθμιση του χρέους και των αποθεματικών 30 ισπανικών τραπεζών από τον οίκο Moody’s.
Παρενθετικά πρέπει να σημειώσουμε ότι ο πρόεδρος της Πορτογαλίας Ανιμπαλ Καβάκο Σίλβα, δεν έχει κάνει ακόμη δεκτή την παραίτηση Σόκρατες και διευκρίνισε ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει να ασκεί κανονικά τα καθήκοντά της, όχι δηλαδή ως υπηρεσιακή. Ο Σόκρατες, άλλωστε, εκπροσωπεί σήμερα την Πορτογαλία στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών.
«Χρήσιμη η τρόικα»
Εκτός «γραμμής Μέρκελ» ο υπουργός Οικονομικών του Βελγίου, Ντιντιέ Ρεϊντέρς, δήλωσε σήμερα το μεσημέρι ότι θα ήταν «χρήσιμο» για την Πορτογαλία αν υπέβαλλε αίτηση για οικονομική βοήθεια από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό αρωγής των υπερχρεωμένων κρατών. Ο Ρεϊντέρς πρόσθεσε ότι εναπόκειται στην πορτογαλική κυβέρνηση να αποφασίσει αν θα ζητήσει βοήθεια, ενώ αρνήθηκε να συμμετάσχει στην παραφιλολογία για το φημολογούμενο δανειακό «πακέτο» διάσωσης της Πορτογαλίας – «ειδικοί» υποστηρίζουν ότι 80 δισ. ευρώ από την τρόικα αρκούν στη Λισαβόνα για να συνεχίσει να εξυπηρετεί τις δανειακές της υποχρεώσεις…
