Το Βέλγιο εξακολουθεί να δηλώνει την αντίθεση του στις εισηγήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπέρ της χορήγησης δανείου ύψους 210 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, το οποίο προβλέπεται να χρηματοδοτηθεί από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Υπό αυτές τις συνθήκες, και ενώ πλησιάζει η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. την Πέμπτη, διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι μια συμφωνία παραμένει εξαιρετικά δύσκολη.

Με λιγότερο από δύο ημέρες να απομένουν, η Κομισιόν καταβάλλει μια ύστατη προσπάθεια, παρουσιάζοντας βελτιώσεις στο ήδη υπάρχον σχέδιο, ώστε να κάμψει τις αντιρρήσεις των κρατών-μελών και να εξασφαλίσει την έγκριση του δανείου. Στόχος είναι να αξιοποιηθούν δισεκατομμύρια ευρώ από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται δεσμευμένα στην Euroclear, το κεντρικό αποθετήριο τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες.

Η Κομισιόν δίνει διασφαλίσεις στο Βέλγιο

Σύμφωνα με το επικαιροποιημένο σχέδιο που επικαλείται το Politico, η Κομισιόν παρέχει εγγυήσεις ότι το βελγικό κράτος θα έχει πρόσβαση έως και σε 210 δισ. ευρώ σε περίπτωση που βρεθεί αντιμέτωπο με αγωγές ή αντίμετρα από τη Ρωσία. Παράλληλα, τίθεται όρος σύμφωνα με τον οποίο δεν θα εκταμιευθούν κεφάλαια προς την Ουκρανία πριν τα κράτη-μέλη παράσχουν χρηματοοικονομικές εγγυήσεις που θα καλύπτουν τουλάχιστον το ήμισυ του συνολικού ποσού.

Σε μια ακόμη προσπάθεια κατευνασμού, η Επιτροπή ζήτησε από όλα τα κράτη της Ε.Ε. να καταγγείλουν τις διμερείς επενδυτικές συμφωνίες που διατηρούν με τη Ρωσία, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος το Βέλγιο να βρεθεί απομονωμένο απέναντι σε πιθανές ρωσικές νομικές κινήσεις ή αντίποινα.

Ανεπαρκείς κρίνει τις κινήσεις της Επιτροπής η βελγική κυβέρνηση

Παρά ταύτα, η βελγική πλευρά ξεκαθάρισε το βράδυ της Δευτέρας ότι οι προτεινόμενες διασφαλίσεις δεν επαρκούν. Όπως ανέφεραν τέσσερις Ευρωπαίοι διπλωμάτες στο Politico, οι Βρυξέλλες παραμένουν ανυποχώρητες, με έναν εξ αυτών να εκτιμά ότι «δεν θα υπάρξει συμφωνία μέχρι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».

Η βασική ανησυχία της βελγικής κυβέρνησης αφορά το ενδεχόμενο η χώρα να υποχρεωθεί να επιστρέψει ολόκληρο το ποσό, εφόσον η Ρωσία καταφέρει να διεκδικήσει δικαστικά τα δεσμευμένα κεφάλαια. Το σκηνικό γίνεται ακόμη πιο σύνθετο, καθώς τέσσερα κράτη –η Ιταλία, η Μάλτα, η Βουλγαρία και η Τσεχία– συντάχθηκαν με το αίτημα του Βελγίου για αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων χρηματοδότησης της Ουκρανίας, όπως η έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους.

Επαμφοτερίζουσα η στάση της Γαλλίας

Την ίδια ώρα, η στάση της Γαλλίας εμφανίζεται να είναι το λιγότερο αμφιλεγόμενη. Αν και το Παρίσι στηρίζει επισήμως το σχέδιο αξιοποίησης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, ο Γάλλος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Μπέντζαμιν Χαντάντ, δήλωσε την Τρίτη στις Βρυξέλλες ότι η χώρα του τάσσεται υπέρ της λύσης του κοινού χρέους. Πηγή κοντά στον πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν ανέφερε επίσης ότι η Γαλλία τηρεί «ουδέτερη στάση» ως προς το αν η Ευρώπη θα πρέπει να αντλήσει πόρους από τα ρωσικά κεφάλαια ή να καταφύγει στην έκδοση ευρωομολόγων, προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος οικονομικής κατάρρευσης της Ουκρανίας.

Από την άλλη πλευρά, χώρες που στηρίζουν σθεναρά το σχέδιο –με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Γερμανία– υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει ρεαλιστική εναλλακτική πέρα από τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Το Βερολίνο απορρίπτει το κοινό χρέος ως μη εφαρμόσιμη λύση, επισημαίνοντας ότι απαιτεί ομοφωνία και άρα θα μπορούσε να μπλοκαριστεί από τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν.

Πάλι οι «φειδωλοί» στο κάδρο

«Ας μην έχουμε αυταπάτες. Αν αποτύχουμε σε αυτό, η ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ενεργεί θα υπονομευθεί σοβαρά για πολλά χρόνια, ίσως και για περισσότερο», προειδοποίησε τη Δευτέρα ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς.

Ωστόσο, η επιχειρηματολογία αυτή δεν βρίσκει σύμφωνες όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Κριτικές φωνές υποστηρίζουν ότι η γερμανική επιμονή στη λύση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων σχετίζεται περισσότερο με τη διαχρονική της αντίθεση στο κοινό ευρωπαϊκό χρέος. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά Ευρωπαίος διπλωμάτης, «η αφήγηση λέει ότι η Ουγγαρία είναι κατά του κοινού χρέους για την Ουκρανία. Στην πραγματικότητα, εκείνοι που αντιδρούν περισσότερο είναι οι «φειδωλοί»».