Συζήτηση γίνεται τις τελευταίες ημέρες για το non paper που φέρεται να απέστειλαν υπηρεσιακά στελέχη και τεχνοκράτες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στα εμπλεκόμενα μέρη για τον αγωγό EastMed, διατυπώνοντας τις επιφυλάξεις τους για την κατασκευή του έργου.

Το non paper

Το ανεπίσημο έγγραφο φέρεται να έχει παραδοθεί στους αξιωματούχους της Ελλάδας, της Κύπρου, του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της ΕΕ.

Με αυτό, η Ουάσιγκτον ουσιαστικά φέρεται να προτείνει την εγκατάλειψη του σχεδιασμού για την υλοποίηση του αγωγού.

Οι λόγοι που φέρεται να προτάσσουν οι ΗΠΑ σχετίζονται με οικονομικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες αλλά το κυριότερο είναι ότι κλείνει το μάτι στην Τουρκία καθώς προκρίνει την εγκατάλειψη του σχεδίου και εξαιτίας των εντάσεων που προκαλεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Το δημοσίευμα του in.gr

Ωστόσο, στοιχεία που είχε δημοσιοποιήσει το in.gr από τον Ιούνιο του 2019, αποκαλύπτουν ότι το «δώρο» των ΗΠΑ στον Ερντογάν δεν είναι καινούργιο αλλά χρονολογείται από την περίοδο 2015-2017 και είχε προσφερθεί στον τούρκο πρόεδρο από τον τότε αντιπρόεδρο του Ομπάμα Τζο Μπάιντεν.

Πρόκειται για αποκαλυπτικό χάρτη του υπουργείου Ενέργειας (Bureau of energy Resources) των ΗΠΑ, που είχε αποκαλύψει η ιστοσελίδα Μc Clatchy DC., στον οποίο παρουσιάζονται τα κοιτάσματα στην Ανατολική Μεσόγειο γύρω από την Κύπρο, αλλά και οι υποδομές αξιοποίησής τους.

Ο χάρτης, όπως αποκάλυπτε, μάλιστα, σε δηλώσεις του ο πρώην Ειδικός συντονιστής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για Θέματα Ενέργειας Αμος Χοκστάιν, παρουσιάστηκε προσωπικά στον ίδιο τον τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν κατά την περίοδο των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό 2015-2017 και βρίσκεται στην κατοχή τόσο της Κύπρου, όσο του Ισραήλ και του Λιβάνου.

Στον χάρτη αποτυπώνονται οι πιθανές διαδρομές εξαγωγής φυσικού αερίου στην περιοχή. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι αποτυπώνει αγωγό φυσικού αερίου να ξεκινά από το κοίτασμα Αφροδίτη και να κατευθύνεται μέσω Κύπρου στα νότια παράλια της Τουρκίας.


Ο επίμαχος χάρτης των ΗΠΑ για την Ανατολική Μεσόγειο

Ο συγκεκριμένος αγωγός εμφανίζεται με τη σήμανση «proposed» (έχει προταθεί), χωρίς ωστόσο να διευκρινίζεται από ποιους ακριβώς έχει προταθεί.

Παράλληλα, υπάρχει και αγωγός που, ξεκινώντας από τα κοιτάσματα του Λεβιάθαν στο Ισραήλ, διασχίζει την Κυπριακή ΑΟΖ, καταλήγοντας στην Αλεξανδρέττα.

Αποτυπώνει τις τουρκικές διεκδικήσεις

Επιπλέον, είναι αποτυπωμένες και οι τουρκικές διεκδικήσεις γύρω από την Κύπρο, όπως τις επικαλείται η Τουρκία, στη βάση της διεκδικούμενης υφαλοκρηπίδας.

Η Κυπριακή ΑΟΖ δεν αποτυπώνεται στο σύνολό της, αλλά μόνο το οριοθετημένο κομμάτι με Ισραήλ, Αίγυπτο και Λίβανο.

Ο Χόκσταϊν, αποκάλυψε ότι ο χάρτης παρουσιάστηκε προσωπικά στον τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν κατά την ειρηνευτική διαδικασία του Κυπριακού 2015-2017 και έθεσε τις βάσεις για την προσέγγιση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ μετά την κρίση του στολίσκου της Γάζας.

«Οι Λιβανέζοι το έχουν, οι Ισραηλινοί το έχουν, οι Κύπριοι το έχουν – αυτό ήταν ένα τεράστιο ενδιαφέρον», είπε.

Ο εν λόγω χάρτης εκπονήθηκε κατά τoν δεύτερο γύρο αδειοδότητης της κυπριακής ΑΟΖ, πριν ακόμη υπάρξει εμπλοκή της Exxon Mobil και γίνουν οι ανακαλύψεις σε Γλαύκο και Καλυψώ από ΕΝΙ.

Υπό τον Τζον Μπάιντεν

Σύμφωνα με τον «αρχιτέκτονα» του εγχειρήματος Αμος Χόκσταϊν, υπάρχει «μια σπάνια περίπτωση συνέχειας μεταξύ των διοικήσεων Ομπάμα και Τραμπ. Ο χάρτης δημιουργήθηκε αρχικά από τους χαρτογράφους του κρατικού τμήματος και τους ενεργειακούς διπλωμάτες που εργάστηκαν υπό την διεύθυνση του πρώην αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν».


Χάρτης 2: Κατατέθηκε στον ΟΗΕ σε συνέχεια του τουρκολιβυκού συμφώνου

Ως γενική ιδέα, το άρθρο της ιστοσελίδας Μc Clatchy DC., ισχυριζόταν ότι επικεφαλής σύμβουλοι της Εθνικής Ασφάλειας του προέδρου Τραμπ (πρόεδρος των ΗΠΑ όταν αποκαλύφθηκε ο χάρτης) θεωρούν πως η πορεία για το σχέδιο ειρήνης στη Μέση Ανατολή αποτυπώνεται έμμεσα και στον χάρτη που αποδεσμεύτηκε.

Τον Οκτώβριο του 2020, η ιστοσελίδα militaire.gr, φιλοξένησε άρθρο σχετικό με αυτόν τον χάρτη, σημειώνοντας ότι με τον συγκεκριμένο χάρτη και το δημοσίευμα των αμερικανών ασχολήθηκε και ο ελληνικός ιστότοπος in.gr από τις 7/6/2019, χωρίς ωστόσο να φιλοτιμηθεί κανείς από τους επίσημους παράγοντες των κυβερνήσεων Κύπρου και Ελλάδας να διαμαρτυρηθεί ή να δώσει κάποιες εξηγήσεις για το θέμα.

Δεν υπάρχει πουθενά ο East Med

Και τόνιζε, μεταξύ άλλων, ότι ο East Med που πρόσφατα συμφωνήθηκε από Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρο, δεν υπάρχει πουθενά στο πεδίο.

Αναγνωρίζεται η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ της Τουρκίας δυτικά της Κύπρου και νότια μέχρι την μέση γραμμή με την Αίγυπτο (Turkey continental shelf claim), και δυτικά έως τον 28ο μεσημβρινό (τη μισή Ρόδο), εκεί ακριβώς που διακόπηκε η οριοθέτηση μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου.

Η ισχυριζόμενη και αναγνωρισμένη από τον χάρτη υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας, καταλαμβάνει- επικαλύπτει μέρος (περίπου το μισό) των οριοθετημένων οικοπέδων της Κυπριακής ΑΟΖ στο νοτιοδυτικό τμήμα της (οικόπεδα 4,5,6 και 7).


Χάρτης-3: Παρουσίαση του τούρκου πρεσβευτή Çagatay Erciyes (Director General for Bilateral Political & Maritime-Aviation-Border Affairs, MFA) στις 26/05/19

Δεν υπάρχει πουθενά το ελληνικό νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελλόριζου, ενώ η περιοχή αυτή καταχωρείται στην υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας.

Αναγνωρίζεται η επήρεια της ηπειρωτικής Τουρκίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπως αυτή αποτυπώθηκε στο πρόσφατο μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης σε ποσοστό άνω του 80%.

Χρησιμοποιούνται κατά το δοκούν

Οπως αντιλαμβάνεται και ο πλέον μη ειδικός, σημείωνε το militaire.gr, εδώ δεν πρόκειται για μια απλή παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και της Ελλάδας, αλλά ουσιαστικά για μη αναγνώριση των κρατικών υποστάσεων των δύο χωρών. Σα να μην υπάρχουν.

Ελλάδα και Κύπρος χρησιμοποιούνται κατά το δοκούν ως χώρος, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα της ενεργειακής και γεωπολιτικής στρατηγικής κυρίως των ΗΠΑ και και ευρύτερα της Δύσης, απέναντι στη Ρωσία, με έπαθλο την Ευρωπαϊκή Ενωση, τη συγκράτηση της Τουρκίας στον δυτικό συνασπισμό και τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου.


Χάρτης-4: Αντιπαραβολή του χάρτη3 (με απαλοιφή όλων των στοιχείων εκτός της υποτιθέμενης «τουρκικής» [κόκκινο] και «τουρκοκυπριακής» [ροζ] υφαλοκρηπίδας για λόγους ευκρίνειας), και των ορίων του Χάρτη 2 (με απαλοιφή των λοιπών στοιχείων), στον χάρτη 1 (με απαλοιφή του υπομνήματος)

Ο επίμαχος χάρτης δεν είναι ένας παλαιός σχεδιασμός των ΗΠΑ, που θα δικαιολογούσε μια αλλαγή στα γεωπολιτικά της στηρίγματα.

Αντίθετα, όπως αναφέρθηκε σχεδιάστηκε το 2015-17 και αποχαρακτηρίστηκε μόλις τον Ιούνιο του 2019, επτά μήνες πριν την τελική συμφωνία για τον East Med κι ενώ ήδη είχε προσυμφωνηθεί ο αγωγός, με την επίσκεψη Πομπέο – Τσίπρα στην Ιερουσαλήμ τρείς μήνες πριν! (Μάρτιος 2019).

Η πολιτική της Τουρκίας και οι διεκδικήσεις της ήταν ήδη γνωστές και εφαρμοσμένες επί του πεδίου.

Το σενάριο της «συνεκμετάλλευσης»

Τον Ιανουάριο του 2022, δημοσίευμα του slpress.gr, επικαλούμενο τον ίδιο χάρτη, αναφέρει ότι οι Αμερικανοί επαναφέρουν το σενάριο της «συνεκμετάλλευσης», όχι μόνο σε περιοχές όπου οι ΑΟΖ των δύο κρατών (Ελλάδας και Τουρκίας) συνορεύουν (κάτι που θα ήταν λογικό), αλλά σε ολόκληρη την Αν. Μεσόγειο.

Και σημειώνει ότι υπάρχουν ορισμένες παραδοξότητες σε αυτόν τον χάρτη διότι, αν και σχεδιάστηκε από δύο έως τέσσερα χρόνια (περίοδο 2015-2017 ή νωρίτερα σύμφωνα με την Μc Clatchy DC) πριν το τουρκολιβυκό μνημόνιο (27 Νοεμβρίου 2019), εμφανίζει λεπτομερώς τα νοτιοανατολικά όρια της υποτιθέμενης «τουρκικής υφαλοκρηπίδας».


Χάρτης-5: Οι διαδοχικές παράνομες τουρκικές Navtex 0977/20 (ροζ), 1085/20 (κόκκινο), 1093/20 (πράσινο), 1262/20 (κίτρινο), 1314/20 (πορτοκαλί), 1332/20 (λευκό που υπερκαλύπτει τις τέσσερις πρώτες Navtex) για τις έρευνες του Oruc Reis. Η Ελληνοαιγυπτιακή τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ με κίτρινη γραμμή (A,B,D,C,E)

Αυτά κατατέθηκαν στον ΟΗΕ στις 18 Μαρτίου 2020 (χάρτης 2), τμήμα των οποίων δημοσιεύτηκε δέκα μήνες πριν (26 Μαΐου 2019) σε παρουσίαση του τούρκου πρεσβευτή Çagatay Erciyes (Director General for Bilateral Political & Maritime-Aviation-Border Affairs, MFA) μαζί με τα βυθοτεμάχια έρευνας/εξόρυξης της TPAO (χάρτης 3). Η ταύτιση των ορίων επιβεβαιώνεται στον χάρτη 4 ο οποίος προκύπτει με αντιπαραβολή των χαρτών 3, 2 και 1.

Οι παράνομες τουρκικές Navtex

Η δεύτερη «παραδοξότητα» αφορά στο σύνολο των παράνομων τουρκικών Navtex για τις έρευνες του Oruc Reis ανατολικά της Ρόδου και νοτίως (και δυτικά) του Συμπλέγματος Μεγίστης (χάρτης 5), οι οποίες εμπίπτουν εντός των δυτικών ορίων των υποτιθέμενων «τουρκικών θαλασσίων ζωνών» του χάρτη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.


Χάρτης-6: Αντιπαραβολή του χάρτη 1 του Στέιτ Ντιπάρτμεντ (με απαλοιφή του υπομνήματος για λόγους ευκρίνειας) στον Χάρτη-5 με τις παράνομες τουρκικές Navtex ερευνών του Oruc Reis και την Ελληνοαιγυπτιακή τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ (A,B,C,D,E)

Αυτό επιβεβαιώνεται στον χάρτη 6 ο οποίος προκύπτει με αντιπαραβολή του χάρτη 1 στον χάρτη 5.

Η προσάρτηση των κατεχομένων

Η ίδια ιστοσελίδα slpress.gr, σε άλλο άρθρο της, τον Νοέμβριο του 2020, σημειώνει πάλι με επίκεντρο τον επίμαχο χάρτη ότι εμφανίζει ορισμένες λεπτομέρειες που ίσως να σχετίζονται με τη φημολογία περί προσάρτησης των κατεχομένων.

Συγκεκριμένα, στον Χάρτη 2 και τις θαλάσσιες ζώνες της κατεχόμενης Κύπρου (κόκκινη σκίαση), δεν γίνεται πρόβλεψη Αιγιαλίτιδας Ζώνης (sic). Δηλαδή η «εν δυνάμει ΑΟΖ» ξεκινάει απευθείας από τη γραμμή βάσης (βλ. επεξηγηματικό διάγραμμα θαλασσίων ζωνών), κατά παράβαση οιασδήποτε ανάγνωσης του Δίκαιου της Θάλασσας.

Για να προλάβουμε αυτούς που θα αντιτάξουν την άποψη ότι ο χάρτης Μπάιντεν αποτυπώνει την υφαλοκρηπίδα (η οποία όντως ξεκινά από τις γραμμές βάσης) και όχι την ΑΟΖ, σημειώνεται ότι στις υπόλοιπες περιοχές (εκτός της συγκεκριμένης) ο χάρτης προβλέπει αιγιαλίτιδα ζώνη, ενίοτε μεταβλητού εύρους.


Χάρτης-7: Χάρτης Μπάιντεν με κόκκινη σκίαση το βόρειο τμήμα της «εν δυνάμει ΑΟΖ» των κατεχομένων, και σε κίτρινο κύκλο ένας νοητός διάδρομος/γέφυρα που την ενώνει με την ακτογραμμή/γραμμη βάσης της ηπειρωτικής τουρκικής

Επισημαίνεται δε, ότι όλοι οι μεταγενέστεροι σχετικοί χάρτες που εξέδωσε η Τουρκία υιοθετούν την ίδια πρόβλεψη για τις θαλάσσιες ζώνες των κατεχομένων όπως διαπιστώνεται και στον Χάρτη-3.

Επιπλέον, στον Χάρτη-7 η εν δυνάμει ΑΟΖ των κατεχομένων εμφανίζει ένα νοητό διάδρομο/γέφυρα (κίτρινος κύκλος) που ξεκινάει από τα ανατολικά του κόλπου Taşucu και κατευθύνεται νοτίως προς τα παράλια της Επτακώμης (Yedikonuk).

Το ερώτημα

Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, το πρώτο ερώτημα που ανακύπτει είναι, γιατί η κατεχόμενη Κύπρος δεν διαθέτει χωρική θάλασσα και επιπλέον εμφανίζεται να έχει «ενοποιημένη» την εν δυνάμει ΑΟΖ της με την ηπειρωτική Τουρκία διαμέσου του διαδρόμου που ενώνει τον κόλπο Taşucu με τα παράλια της Επτακώμης (κίτρινος κύκλος στον Χάρτη-7);

Μήπως η ιδιότυπη αυτή πρόβλεψη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που κατασκεύασε τον χάρτη (και υποθέτουμε ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο γνωστοποίησε και στο Φόρεϊν Οφις), αποτελεί προπαρασκευαστική ενέργεια προσάρτησης των κατεχομένων;

Είναι γνωστό ότι η Τουρκία φροντίζει πάντα να καλύπτει τις ενέργειές της με μία επίφαση νομιμότητας, και εδώ τις παρέχεται ακριβώς αυτό.