Ρατσιστικές επιθέσεις που έχουν πάρει το δρόμο της δικαιοσύνης, όπως η δολοφονία του Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι και του Σαχζάτ Λουκμάν στα Πετράλωνα και η επίθεση ενάντια στους Αιγύπτιους ψαράδες στο Πέραμα, αλλά και λιγότερο γνωστές απόπειρες δολοφονίας με ρατσιστικό κίνητρο, μεταξύ των οποίων οι επιθέσεις σε ζευγάρι αναγνωρισμένων προσφύγων στην Αττική με ξύλο με καρφιά ή σε έγκυο και τη μικρή κόρη της στον Άγιο Παντελεήμονα, καταγράφονται στο διαδραστικό χάρτη «Βαλ’τους Χ – Ο Μαύρος Χάρτης της Αθήνας».

Η δημιουργία του χάρτη αποτελεί μέρος της ομότιτλης καμπάνιας που δημιούργησαν το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ και η ΜΚΟ «HumanRights360», με την υποστήριξη του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών του Δήμου Αθηναίων. Στόχος της καμπάνιας είναι να εντοπίσει και να αναδείξει στους δρόμους της Αθήνας τα σημεία 50 ρατσιστικών επιθέσεων.

Το χρονικό διάστημα από το 2011 ως το 2018 πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 1.000 καταγεγραμμένες ρατσιστικές επιθέσεις στην Αθήνα. Για το διαδραστικό χάρτη επιλέχθηκαν 50, οι περισσότερες από τις οποίες έγιναν από το 2011 ως το 2013, ενώ συμπληρώθηκαν με κάποιες πριν και μετά από το διάστημα αυτό.

Ανάμεσα σε αυτές, εμβληματικές υποθέσεις που δικάζονται στη δίκη της Χρυσής Αυγής, όπως η επίθεση κατά συνδικαλιστών του ΚΚΕ, η επίθεση κατά Αιγυπτίων αλιεργατών και η δολοφονία Φύσσα, καθώς και παλαιότερα περιστατικά, όπως η επίθεση στον Δημήτρη Κουσουρή το 1998 έξω από το δικαστήριο της Ευελπίδων, αλλά και πολύ πιο πρόσφατα, όπως η επίθεση το 2017 στον φοιτητή Αλέξη Λάζαρη.

Στα σημεία των συμβάντων έχει τοποθετηθεί ένα αυτοκόλλητο με τυπωμένο το QR Code της κάθε επίθεσης. Μόλις ο χρήστης του κινητού σκανάρει τον κωδικό οδηγείται στην ηλεκτρονική διεύθυνση της επίθεσης στο https://valtousx.gr, όπου υπάρχει η περιγραφή της επίθεσης και η εικόνα της.

Την εικονοποίηση των επιθέσεων ανέλαβαν 25 δημιουργοί κόμικς και σκιτσογράφοι, οι οποίοι κλήθηκαν να εμπνευστούν τα σκίτσα τους από τις ιστορίες πίσω από τις επιθέσεις. Τα 50 έργα κόμικς που δημιούργησαν παρουσιάζονται σε έκθεση, που εγκαινιάστηκε χτες το βράδυ και θα διαρκέσει μέχρι την Κυριακή στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων.

Τα έργα υπογράφουν οι Αδαμοπούλου, Αναστασίου, Βαβαγιάννης, Γιακουμάκης, Δερβενιώτης, Θεοδωροπούλου, Καραγεωργίου, Καραμπάλιος, Κεφαλάς, Κουντούρης, Μικάλεφ, Μπότσος, Νικολαΐδου, Οθωναίου, Πετρόπουλος, Πέτρου, Χαλκιάς, Aspallax, Bratimoto, John Antono, No Budget Epics, Panagos, PanPan, Piotr και Tasmar.

Σκοπός του εγχειρήματος είναι να συγκροτήσει την τοπογραφία της ρατσιστικής βίας και να κάνει γνωστή στο ευρύ κοινό την επικινδυνότητά της. Ο χάρτης που δημιουργήθηκε αποτυπώνει τόσο τις επιθέσεις όσο και τις ιστορίες της ρατσιστικής βίας που βρίσκονται πίσω από αυτές.

Με μία περιήγηση στα σημεία του, ο επισκέπτης συνειδητοποιεί ότι καθεμία από τις επιθέσεις αυτές δεν είναι απλώς μια διεύθυνση, αλλά ένα σημείο όπου μια βίαιη υπόθεση έλαβε χώρα δίπλα μας, στις γειτονιές της Αθήνας.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ηλέκτρα Αλεξανδροπούλου από το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ, η πρωτοβουλία αυτή «ξεκίνησε από την αγωνία να κάνουμε πράγματα, ώστε να ανέβει στην ατζέντα της κοινωνίας η δίκη της Χρυσής Αυγής, η οποία είναι η μεγαλύτερη δίκη μετά τη δίκη της Νυρεμβέργης, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς δικάζονται οπαδοί του ναζισμού για εγκληματική οργάνωση».

Στην καταγραφή των περιστατικών συνέβαλε η δημιουργία του Δικτύου Καταγραφής Ρατσιστικής Βίας το 2011, μέλος του οποίου είναι και η οργάνωση «HumanRights360». Όπως επισημαίνει η επικεφαλής της οργάνωσης Ελένη Τάκου, «η λειτουργία του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας βοήθησε στην καταγραφή αυτών των περιστατικών, ωστόσο αυτά είναι η κορυφή του παγόβουνου, καθώς ένα πολύ μικρό ποσοστό των θυμάτων έρχονται σε επαφή με τις οργανώσεις».

Κομβικό σημείο, τονίζει η ίδια, αποτέλεσε η δολοφονία του Παύλου Φύσσα, «καθώς μέχρι τότε δεν καταγράφονταν επιθέσεις ή καταγράφονταν και έμπαιναν στα συρτάρια των αστυνομικών τμημάτων και των υπουργικών γραφείων».

Με τη δίκη της Χρυσής Αυγής οι οργανωμένες ρατσιστικές επιθέσεις έχουν μειωθεί, τουλάχιστον στο κέντρο της Αθήνας, ωστόσο οι ανθρωπιστικές οργανώσεις εκφράζουν την ανησυχία τους για ενδεχόμενο πισωγύρισμα που θα επιφέρει η προτεινόμενη αναμόρφωση του Ποινικού Κώδικα και ζητούν να μην καταργηθεί το άρθρο 81Α, που επιφέρει βαρύτερες ποινές για τα εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.

«Με την αναμόρφωση του Ποινικού Κώδικα θα ξαναγυρίσουμε σε ένα καθεστώς, όπου το ρατσιστικό κίνητρο θα είναι επιβαρυντική περίσταση μόνο στο τέλος της δικαστικής διαδικασίας, παρά το γεγονός ότι το 2014 υπήρξε μια μεγάλη τομή όπου η αστυνομία μπορούσε να χαρακτηρίσει ένα έγκλημα από την αρχή ως πιθανολογούμενα ρατσιστικό και ο εισαγγελέας να εισάγει το αδίκημα ως αδίκημα με ρατσιστικό κίνητρο».

Στο πλαίσιο της έκθεσης «Βαλ’τους Χ-Ο Μαύρος Χάρτης της Αθήνας» θα πραγματοποιηθούν δύο παράλληλες εκδηλώσεις. Το Σάββατο, στις 6.30 μ.μ., στο χώρο της έκθεσης θα φιλοξενηθεί συζήτηση για τη θέση της καλλιτεχνικής δημιουργίας απέναντι στη ρατσιστική βία, με τη συμμετοχή των δημιουργών κόμικς της έκθεσης.

Την Κυριακή, στις 4 μ.μ., στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων έξι υποψήφιοι δήμαρχοι της Αθήνας (Παύλος Γερουλάνος, Νάσος Ηλιόπουλος, Κώστας Μπακογιάννης, Πέτρος Κωνσταντίνου, Νίκος Σοφιανός, Γιάννης Τσιρώνης) θα συζητήσουν για τη ρατσιστική βία και το ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Η συζήτηση διοργανώνεται από το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων του Δήμου Αθηναίων. «Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να δεσμευτούν οι υποψήφιοι στο κατά πόσο θα φτιάξουν ένα δημόσιο χώρο που θα αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα και θα αποκλείει τέτοια φαινόμενα, αλλά και κατά πόσο θα αποκλείσουν ξενοφοβικές και ρατσιστικές τάσεις από τη λειτουργία του δήμου», παρατηρεί η κ. Τάκου.

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι την Κυριακή 17 Μαρτίου και λειτουργεί από τις 12.00 το μεσημέρι μέχρι τις 9.00 μ.μ.