Βραβεία (πάλι)

Το 1973 ο μεγάλος γάλλος ανθρωπολόγος Κλοντ Λεβί-Στρος έγινε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Η εκλογή του δεν ήταν θρίαμβος. Εξελέγη στον πρώτο γύρο με διαφορά μόλις μιας ψήφου. Στις διάφορες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις που ακολούθησαν, αυτός ο πρωτοπόρος επιστήμονας που είχε περάσει τη ζωή του μελετώντας τις τελετουργίες μακρινών λαών και φυλών, απάντησε αποστομωτικά ότι «δεν έχει λόγο να μη σέβεται τις τελετουργίες της κοινωνίας μέσα στην οποία γεννήθηκε και ζει». Στην καταπληκτική συζήτησή του με τον Ντιντιέ Εριμπόν, που έχει εκδοθεί και στα ελληνικά στις εκδόσεις Ολκός το 1998 με τον τίτλο «Μνήμες μακρινές και πρόσφατες», είχε πει: «Δεν πρέπει να υποτιμάμε τις τελετουργίες, ούτε τη διάρκειά τους. Μια κοινωνία δεν μπορεί να συνεχίσει να ζει αν δεν είναι δεμένη άνευ όρων με αξίες, οι οποίες, για να είναι απόλυτες, πρέπει να έχουν μια συναισθηματική πλευρά που να τις προστατεύει από τη φθοροποιό ικανότητα της λογικής». Τα βραβεία ανήκουν σε αυτές τις τελετουργίες. Δεν έχει σημασία το οικονομικό μέρος τους –το οποίο, αν υπάρχει, είναι ευπρόσδεκτο –αλλά η διάκριση που ανακοινώνεται και αποδίδεται στο πλαίσιο ενός τελετουργικού.

Τα κρατικά λογοτεχνικά βραβεία είναι από τους παλιότερους θεσμούς στον χώρο του πολιτισμού (περισσότερο από μισό αιώνα) αλλά πολύ σπάνια το κράτος τα περιέβαλε με τις κύρος της τελετουργίας και της κανονικότητας. Σήμερα είναι η πιο μαύρη περίοδός τους. Σχεδόν απαξιωμένα από το ίδιο το υπουργείο Πολιτισμού. Αρκεί μόνο να πούμε ότι τον Δεκέμβριο του 2015 δόθηκαν βραβεία για τα βιβλία που είχαν εκδοθεί το… 2013. Και μόλις στις 7 Μαρτίου του 2016 δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ η σύσταση της επιτροπής (Ζήρας, Ανδρειωμένος, Πανταλέων, Σκιαδαρέση, Εξαρχοπούλου, Παπαγεωργίου, Καργιώτης, Κοκκινάκη, Λεμονίδου) για τα βιβλία του 2014 και του 2015, που προφανώς θα απονεμηθούν το 2017. Ο κ. Αριστείδης Μπαλτάς πρέπει να δει σοβαρότερα αυτό το θέμα, πιστεύοντας ότι κατανοεί απόλυτα τη σημασία της τελετουργίας.

ΥΓ.: Αφορμή για το άρθρο αυτό μου έδωσε η τελετή απονομής των λογοτεχνικών βραβείων του ηλεκτρονικού περιοδικού «Αναγνώστης», τη Δευτέρα 13 Ιουνίου στο Μουσείο Μπενάκη.