Ο βασιλιάς είναι γυμνός

Οσα διαδραματίστηκαν τους τελευταίους έξι μήνες γύρω από το Φεστιβάλ, πριν και μετά την αποπομπή του Γιώργου Λούκου, ήρθαν να αποκαλύψουν τη διαχρονικά ανύπαρκτη πολιτική Πολιτισμού, απομυθοποιώντας ταυτόχρονα την «πρώτη φορά Αριστερά». Η ψευδαίσθηση παντοδυναμίας που διακατέχει κάθε εξουσία αποδείχτηκε μοιραία στην περίπτωση του ιστορικού πολιτιστικού φορέα (1955-) αφήνοντας πίσω της συντρίμμια, χωρίς νικητές και ηττημένους. Οσα με τόσο κόπο είχαν χτιστεί τα τελευταία δέκα χρόνια χρειάστηκαν λίγους μόνο μήνες για να αποδομηθούν, ώστε να επανέλθουμε στο γνώριμο χαοτικό τοπίο της α-συνέχειας.

Εχουν γραφτεί τόσα γι’ αυτό το φοβερό μπρα ντε φερ που λειτούργησε ως θρυαλλίδα εξελίξεων φέρνοντας τα πάνω κάτω και αφυπνίζοντας θυμικό και συνειδήσεις γύρω από την πολύπαθη σχέση Πολιτισμού και Πολιτείας μεσούσης της κρίσης. Ακολούθησαν οι γνωστές παραιτήσεις προσώπων άμεσα εμπλεκομένων στην υπόθεση, όχι όμως και του καθ’ ύλην αρμόδιου υπουργού και όλα αυτά παρά την ασφυκτική πίεση της κοινής γνώμης και την πρωτόγνωρη ενεργοποίηση, μέσα από συνελεύσεις, των καλλιτεχνών που σχετίζονται με τις παραστατικές κυρίως τέχνες.

Με δεδομένη τη χαμένη τιμή του ΥΠΠΟ αναρωτιέται εύλογα κανείς τι χαρίζει ασυλία σε καταστροφικές και λανθασμένες πολιτικές και από πότε νομιμοποιείται μια αριστερή διακυβέρνηση να υιοθετεί ανενδοίαστα τακτικές των προκατόχων της σχετικές με το βόλεμα ημετέρων, τον αμοραλισμό, την αναξιοκρατία και την αδιαφάνεια, στον βωμό σκοπιμοτήτων.

Η υποκρισία πράγματι περισσεύει και μαζί η απομάκρυνση από οποιαδήποτε πολιτική αρχών. Γιατί αν η οικονομική κρίση έχει εξανεμίσει τη δυνατότητα γόνιμων παρεμβάσεων για την κυβέρνηση στον δημόσιο χώρο, τι νόημα έχει η υπερτροφική παρουσία του κράτους; Αν ο βασιλιάς είναι γυμνός, τι τα θέλει τα παραμύθια; Και επιτέλους, γιατί δεν λέγονται τα πράγματα με το όνομά τους; Ας εστιάσουμε στις πιο πρόσφατες εξελίξεις.

Ο διορισμός του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή μετά το φιάσκο Φαμπρ, στις αρχές Απριλίου, χρησίμευσε ως σωσίβια λέμβος ύστερα από σωρεία καταστροφικών λαθών, ερασιτεχνισμού και παραλείψεων. Μπορεί ωστόσο να περισώσει την κατάσταση και σε ποιον βαθμό;

Δεν είναι απλά ο χρόνος που πιέζει ασφυκτικά και δυσκολεύει εκ των πραγμάτων την εκπόνηση ενός προγραμματισμού με στόχευση που θα ανταποκρίνεται στα γούστα ενός απαιτητικού και χειραφετημένου πλέον θεατή. Η πρόσφατη νομοθέτηση ενός δίπολου εξουσίας –διάκριση μεταξύ καλλιτεχνικής και διοικητικο-οικονομικής διεύθυνσης –θα μπορούσε υποθετικά να συμβάλει στον εκδημοκρατισμό του θεσμού τηρουμένων κάποιων προϋποθέσεων. Ο διορισμός ωστόσο των μελών του ΔΣ απευθείας από τον υπουργό Πολιτισμού, χωρίς αξιοκρατικά κριτήρια, οι υπερεξουσίες του προέδρου του ΔΣ χωρίς προηγούμενη εμπειρία στον χώρο του Πολιτισμού, δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας καθώς δημιουργούνται νέες εξουσιαστικές δομές με λιγοστά περιθώρια παρεμβάσεων στον καλλιτεχνικό διευθυντή που περιορίζεται εκ των πραγμάτων σε έναν διακοσμητικό ρόλο ή ενδεχομένως σε έναν ρόλο Πόντιου Πιλάτου. Αν οι κεντρικές αποφάσεις απορρέουν από το ΔΣ, μπορεί αυτό επικαλούμενο τα άδεια ταμεία να αποφασίζει εν λευκώ για περικοπές στις συμβάσεις των εργαζομένων του Φεστιβάλ –να υπενθυμίσω ότι πρόκειται για μια μικρή ΔΕΚΟ του Ελληνικού Δημοσίου όπου με εξαίρεση 4-5 εργαζομένους αορίστου χρόνου, η συντριπτική πλειοψηφία είναι συμβασιούχοι.

Με αυτά και τ’ άλλα, όχι μόνο δεν θίγονται οι χρόνιες παθογένειες και η κακοδαιμονία της δημόσιας διοίκησης –το οργανόγραμμα που ήταν αιτούμενο και επί της θητείας Λούκου, αυτή τη φορά επιβλήθηκε χωρίς να προηγηθεί διάλογος. Αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού και της εμπειρίας του δεν έγινε ποτέ, στη θέση του υποτιθέμενου εκδημοκρατισμού καταλύεται η ανεξαρτησία του θεσμού ενώ στη θέση των μεταρρυθμίσεων έρχεται η ισοπέδωση προς τα κάτω, αμοιβών και επιδόσεων. Με τέτοια εκφυλιστικά φαινόμενα ως νόρμα, για τι είδους Φεστιβάλ μπορούμε να μιλάμε, για ποιον πολιτισμό και με ποια προοπτική;