Η τελευταία διαπραγμάτευση της χώρας με τους δανειστές συνδέθηκε, μεταξύ άλλων, με τον τρόπο τιμολόγησης και διάθεσης των Μη Υποχρεωτικώς Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΜΥΣΥΦΑ), με αφετηρία τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στη σχετική έκθεση του ΟΟΣΑ, στην οποία διατυπώνεται ως βασική υπόθεση ότι η απελευθέρωση της εν λόγω υποαγοράς του φαρμάκου θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης και του κύκλου εργασιών.
Ωστόσο, η ορθή αυτή θεωρητική κατασκευή, αν και επιβεβαιώνεται εμπειρικά σε άλλου τύπου αγορές, στον συγκεκριμένο τομέα οφείλει να λάβει υπόψη της: α) τις επιπτώσεις της πλήρους απελευθέρωσης των ΜΥΣΥΦΑ σε όρους δημόσιας υγείας, β) το κατά πόσο μια τέτοια επιλογή θα διευρύνει τις επιλογές των καταναλωτών σε μια αγορά ήδη κορεσμένη όσον αφορά τα σημεία πώλησης (φαρμακεία) και γ) την επίπτωση της νέας αυτής διαχείρισης στην ανταγωνιστικότητα της υποαγοράς του φαρμάκου.
Ειδικότερα:
  • Η κατανάλωση φαρμάκων (συνταγογραφούμενων ή μη) έχει πάντοτε επίπτωση στην ατομική και δημόσια υγεία. Αναφέρεται ενδεικτικά ότι μόνο από τη μη ορθή χρήση παρακεταμόλης το 2009 σημειώθηκαν 255 θάνατοι στην Αγγλία και στην Ουαλία.
  • Στην Ελλάδα ο δείκτης του αριθμού των φαρμακείων σε σχέση με τον πληθυσμό κινείται σε επίπεδα τριπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ και η κατανομή τους στην επικράτεια είναι ικανοποιητική διασφαλίζοντας ευχερή πρόσβαση των πολιτών στα φάρμακα, ακόμα και στις απομακρυσμένες περιοχές. Συνεπώς, η προσθήκη νέων σημείων πώλησης δεν αναμένεται να έχει σημαντική επίπτωση στην πρόσβαση των πολιτών στα ΜΥΣΥΦΑ.
  • Επιπλέον, η διεύρυνση των σημείων πώλησης στις τιμές των ΜΥΣΥΦΑ δεν εγγυάται αύξηση της κατανάλωσής τους, λόγω της μη ελαστικότητας της σχετικής ζήτησης αλλά και λόγω της μη σημαντικής διαφοράς που το μέτρο μπορεί να επιφέρει στις τιμές.
  • Είναι δε πιθανό να εμφανιστούν και εδώ στρεβλώσεις που παρατηρούνται σε άλλες αγορές και να προκύψει αύξηση των τιμών, ιδίως σε περιπτώσεις περιορισμένης διάθεσης, ανεξάρτητα από τη φύση του σημείου πώλησης.
  • Τέλος, η πιο σοβαρή ίσως ένσταση αφορά το κατά πόσο είναι σκόπιμη η επιδίωξη της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μέσα από πολιτικές υποστήριξης της αύξησης της κατανάλωσης φαρμάκων, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η διάσταση της δημόσιας υγείας.
Συμπερασματικά, η συγκεκριμένη πρόταση αποτελεί θεωρητικά μια ορθή επιλογή, ωστόσο ενδείκνυται –και έχει εφαρμοστεί –σε χώρες όπου η κατανομή των φαρμακείων δεν καλύπτει τις ανάγκες και ως εκ τούτου εγείρεται θέμα δημόσιας υγείας. Αντίθετα, η επίπτωση του μέτρου στην αύξηση του κύκλου εργασιών της συγκεκριμένης υποαγοράς και στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας φαίνεται πως έχει υπερτιμηθεί, καθώς βασίζεται σε υποθέσεις που δεν επιβεβαιώνονται στην ελληνική περίπτωση. Συνεπώς, η «εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ» μπορεί να διαθέτει τα σωστά εργαλεία, όμως δεν είναι κατάλληλα για τη συγκεκριμένη «βλάβη»…
Ο κ. Κυριάκος Σουλιώτης είναι επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και επιστημονικός συνεργάτης – επισκέπτης καθηγητής στην Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ