Υπάρχουν πολλοί χώροι όπου μπορεί να μιλήσει κανείς για τη γραφή, ένας όμως είναι ο ιδανικός, αν θέλει να πιάσει την ιστορία της από την αρχή. Ή αν θελήσει, όπως στην περίπτωση του Γιώργου Ξένου, να διεισδύσει στον κόσμο των αρχαίων χαραγμάτων και να δει τον αντικατοπτρισμό τους στη σημερινή εποχή. Στον πεζόδρομο της Τοσίτσα η πόρτα του Επιγραφικού Μουσείου άνοιξε, έτσι, για πρώτη φορά την περασμένη εβδομάδα προκειμένου να υποδεχθεί σύγχρονα εικαστικά έργα μέσα από τα οποία ο καλλιτέχνης ανιχνεύει το ίχνος που αφήνει ο άνθρωπος πάνω στη γη. Στο μεγαλύτερο στο είδος του μουσείο στον κόσμο, με περισσότερες από 13.000, λίθινες κυρίως, επιγραφές, τα 25 σύγχρονα έργα που στήθηκαν ήδη περιμένοντας τα εγκαίνια της έκθεσης την ερχόμενη Πέμπτη προκαλούν τον επισκέπτη σε έναν ενδιαφέροντα διάλογο.

Το στίγμα που αφήνει ο άνθρωπος στο πέρασμά του από τη Γη είναι ο πολιτισμός του, πιστεύει ο Γιώργος Ξένος. Και όπως λέει «το ίχνος,από την πρώτη γραμμή που τράβηξε ο άνθρωπος πάνω σε έναν βράχο,αφήνοντας το σημάδι του με την προοπτική ότι μπορεί να το δει κάποιος άλλος, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σταθμούς στην εξέλιξή του, γιατί είναι η αρχική μορφή επικοινωνίας». Αυτόν τον τίτλο, «Ο ίσκιος του ανθρώπου είναι ο πολιτισμός του», φέρει η έκθεση. Ιχνος, εικόνα, γραφή, πολιτισμός είναι θέματα που ο καλλιτέχνης ερευνά επί δεκαετίες. Τρεις ανθρώπινες μορφές από μέταλλο- στην πραγματικότητα μόνο τα περιγράμματά τους- υποδέχονται τον επισκέπτη στην είσοδο του μουσείου επισημαίνοντας το μέτρο των πραγμάτων. Στον προθάλαμο κυριαρχεί η μεγάλη κατασκευή, που υποδηλώνει τον «Ανθρωπο και τον ίσκιο του» (το θετικό και το αρνητικό της φιγούρας του). Δύο τεράστιες «Πύλες»- έργα σε μουσαμά- που τοποθετήθηκαν στην εισόδους αιθουσών οδηγούν από το σκοτάδι στο φως και αντίστροφα.

Το «Μάθημα γραφής», σύνολο 15 έργων πάνω σε απλά καβαλέτα με ένα μόνιτορ στο κέντρο όπου «πέφτουν» καταιγιστικά πληροφορίες από την ιστορία της γραφής και τον ανθρώπινο πολιτισμό, μιλάει για « την πρόσληψη και τη μετάδοση της πληροφορίας, με όποιον τρόπο και αν γίνεται», όπως λέει ο ίδιος. «Γιατί από τα πρώτα χαράγματα πάνω σε μάρμαρο, όπως αυτά που βρίσκονται εδώ στο Επιγραφικό Μουσείο, ως σήμερα, που γίνονται πάνω σε CD ή σε σκληρό δίσκο, μόνον οι τρόποι αλλάζουν,η διαφορά είναι στη συμπύκνωσή της».

Στα έργα του Γιώργου Ξένου με «ακατάληπτες γραφές», λέξεις, φράσεις, νοήματα, γραμμένα το ένα επάνω ή μέσα στο άλλο, μπλέκονται και αλληλοεπικαλύπτονται προκαλώντας σε διαφορετικές αναγνώσεις και ερμηνείες. Αλλά και οι «Φωνασκούντες»- μια ακόμη σειρά έργων- είναι άτομα που αρθρώνουν φωνήεντα στο χάος.

Η σχέση του άλλωστε με τη γραφή αλλά και το Επιγραφικό Μουσείο ειδικά είναι πολύ παλιά: ο Γιώργος Ξένος ήταν μόλις έντεκα ετών όταν το επισκέφθηκε για πρώτη φορά. Και από όλους τους συμμαθητές του, παρ΄ ότι ο πιο ανήσυχος, υπήρξε μάλλον ο μόνος που εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ. «Εβλεπα ότι δεν υπήρχαν τελείες και τόνοι, όλα τα γράμματα ήταν κεφαλαία, υπήρχε μια δομήπου εμένα τότεμου φάνηκε αναρχική. Ηταν σαν να απελευθερωνόμουν, γιατί ένιωσα ότι με λίγα σύμβολα μπορείς να καταγράψεις τα πάντα» εξηγεί.

Για έναν άνθρωπο που είχε αποβληθεί από το σχολείο επειδή, κάνοντας την επανάστασή του στην ηλικία της εφηβείας, είχε πει στο μάθημα των Θρησκευτικών ότι προτιμούσε την Αφροδίτη της Μήλου από την Παναγία (σήμερα διασκεδάζει να το αφηγείται) και στα σκασιαρχεία ανέβαινε στην Ακρόπολη ή κατηφόριζε την Πατησίων για να περάσει την ημέρα του στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τα μνημεία, η κλασική τέχνη, ο αρχαίος πολιτισμός γενικότερα, αποτελούν μέρος της παιδείας του. «Σχεδόν γεννήθηκα με τη συνείδηση των αρχαίων και αυτό υπάρχει στο έργο μου» λέει.

Με γενέθλιο τόπο την Αθήνα (1953), σπουδές στην Εcole Νationale Sup rieure des Βeaux Αrts- Section des Αrts Ρlastiques στο Παρίσι, μακρά παραμονή στο Βερολίνο όπου παρουσίασε το έργο του στο Μουσείο της Περγάμου αλλά και στο Μουσείο Βίνκελμαν της πόλης Στένταλ, με εκθέσεις στο Παρίσι και φυσικά στην Αθήνα- οι τελευταίες από τις οποίες στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και στο Μουσείο Μπενάκη-, ο Ξένος κινείται εδώ και 30 χρόνια ανάμεσα στον ευρύ, φαινομενικό ορίζοντα του κόσμου και στο μέτρο της ζωγραφικής χειρονομίας. Αναπτύσσει τα θέματά του σε μεγάλες επιφάνειες, κυρίως από χαρτί, και δουλεύει με ακρυλικά και μελάνι επειδή αυτά τα υλικά δίνουν τη διαφάνεια και τη ρευστότητα που θέλει για τα έργα του.

Για τον ίδιο άλλωστε η ζωγραφική πηγαίνει πέρα από την αναπαράσταση, αφού στόχος είναι η αναδιαπραγμάτευση και ο επαναπροσδιορισμός της. Γιατί, όπως σημειώνει, «από τη στιγμή που αφήνεις ίχνος, είναι σαν να αφήνεις ψυχογράφημα : οι ψυχικοί κραδασμοί σου περνούν μέσα στο έργο σου».

Η έκθεση του Γιώργου Ξένου «Ο ίσκιος του ανθρώπου είναι ο πολιτισμός του» θα φιλοξενηθεί στο Επιγραφικό Μουσείο (Τοσίτσα 1,τηλ.210 8232.950) από τις 26 Μαΐου ως τις 20 Ιουλίου.


ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ