Η εξωλεκτική επικοινωνία είναι μια μορφή επικοινωνίας που πολλές φορές εκπέμπει μηνύματα πιο ισχυρά και από τη λεκτική. Ο τρόπος που σηκώνει τα φρύδια του, που χαμογελάει, που τοποθετεί τα χέρια του ή ακόμη που περπατάει ή στέκεται ένα ανθρώπινο ον μάς δίνει, μερικές φορές, περισσότερες πληροφορίες από τον λόγο του. Ιδιαίτερα έντονα, αυτή την εποχή, μου φαίνονται τα μηνύματα που στέλνουν το σφιγμένο πρόσωπο της κυρίας Κλίντον και οι ανέμελες κινήσεις των χεριών του κ. Ομπάμα.

Ακόμη πιο έντονα φαίνονται τα εξωλεκτικά μηνύματα μελών της κυβερνήσεώς μας τον τελευταίο καιρό.

Ο κ. Αλογοσκούφης, για παράδειγμα, τις τελευταίες εβδομάδες δίνει την εντύπωση ανθρώπου που παραιτείται σταδιακά από την προσπάθειά του και αποζητάει κατανόηση ή ακόμη και τη συγγνώμη. Κάθε φορά που τον βλέπω στην τηλεόραση το πρόσωπό του μου φαίνεται πιο «πεσμένο». Ισως καταλαβαίνει σιγά σιγά τα λάθη που συνέβησαν επί υπουργίας του, όπως η απογραφή, τα δομημένα ομόλογα κ.ά. Ισως πάλι μας στέλνει ένα μήνυμα σχετικό με τη σταδιακή κατάρρευση της νεοφιλελεύθερης πρακτικής που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας και την οποία σπούδασε και πίστεψε στο LSΕ. Κατάρρευση βέβαια για την οποία ουδεμία ευθύνη φέρει, μια και όλα έγιναν στα σπλάχνα των μεγάλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών της Αμερικής και της Ευρώπης και των τραπεζών του Λιχτενστάιν. Ακόμη χειρότερα, ίσως αναλογίζεται σε τι ποσοστό του ΑΕΠ έφθασε το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών επί υπουργίας του ή δεν θέλει να συνδέσει το όνομά του με μια δεύτερη αύξηση του ΦΠΑ.

Η κυρία Μπακογιάννη, έχοντας αδυνατίσει λόγω Σκοπιανού, δεν φαίνεται να καταλαβαίνει πόσο της πάει, αλλά τα μάτια της δείχνουν όλο και πιο λυπημένα και κουρασμένα. Ισως κι αυτή κατανοεί το λάθος που έπραξε να υποστηρίξει στα καλά καθούμενα την εγκατάσταση πυραύλων στα σύνορα με τη Ρωσία, ίσως πάλι φοβάται τη συνέχεια του Σκοπιανού, όποια κι αν είναι αυτή, ενώ διαισθάνεται το αυστηρό και χαιρέκακο υπομειδίαμα του κ. Καρατζαφέρη όταν θα στρέφεται προς αυτή στη Βουλή. Μπορεί να φταίει και το Κόσοβο σε συνδυασμό με το τι την περιμένει στο Κυπριακό.

Ο κ. Σουφλιάς πάλι μας έχει στερήσει εδώ και λίγο καιρό τα αστεία του και τη χιουμοριστική διάθεση που εξέπεμπε το πρόσωπό του όλα αυτά τα χρόνια με ένα συνδυασμό δήθεν αφελούς και πονηρού χαμόγελου. Τα ευρωπρόστιμα, οι προσφυγές της Επιτροπής, οι δηλώσεις του αρμοδίου επιτρόπου και η γενική κατάσταση στο περιβάλλον, ειδικά στις χωματερές και στους ΧΥΤΑ, στην προστασία των υδάτινων πόρων και των προστατευόμενων περιοχών, θα τον έχουν μάλλον πείσει ότι θα ήταν καλύτερα να είχε παραδώσει το Περιβάλλον σε κάποιον άλλον υπουργό.

Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός πάλι στις τελευταίες εμφανίσεις του έχει ένα ύφος όπου συνυπάρχουν θυμός, τσατίλα και μεγάλη προσπάθεια να συνεχίσει να είναι πειστικός. Το αποφασιστικό ύφος με τις χαρακτηριστικές κινήσεις των χεριών και την επανάληψη στο κλείσιμο μια λογικής σκέψης της επωδού «αυτή είναι η πραγματικότητα» μού φαίνεται ότι έχει μια δόση ανασφάλειας. Να κατάλαβε άραγε ή να του έχουν πει οι δικοί του ότι η πειστικότητά του έχει για πρώτη φορά πληγωθεί; Οχι τόσο με όλα αυτά που συμβαίνουν μετά τις εκλογές, αλλά γιατί η τσατίλα εχόντων και μη εχόντων για τα οικονομικά τους και την έλλειψη οράματος είναι πραγματική και στα όρια της αγανάκτησης.

Και βέβαια πώς να μην τσαντίζεται ο κ. Καραμανλής όταν έχει απέναντί του το αναλλοίωτα ευγενές ύφος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο οποίος ακόμη κι όταν σκληρά τον κατηγορεί διατηρεί την ψυχραιμία τού σουηδικού μοντέλου στο εξωλεκτικό του. Την κυρία Παπαρήγα με το ανεπαίσθητο σήκωμα των βλεφάρων, τη στροφή της κεφαλής προς τα δεξιά και το ανεξιχνίαστο χαμόγελο να εκπέμπει το «εγώ πάντα σας τα έλεγα» ή «εμείς τα ξέραμε από πάντα όλα αυτά». ΄Η τη χριστιανική και ριζοσπαστική και επαναστατική λάμψη των ματιών του κ. Αλαβάνου, που μόνο ως ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να διατηρεί, αφήνοντας το φάντασμα της ειρωνικής και ολίγον αυθάδους αλλά κυρίως νεανικής κίνησης του κορμού και του χαμόγελου τού κ. Τσίπρα να πλανάται στη φύση εκτός Βουλής. Μάλλον όλα αυτά είναι υποκειμενικές προσεγγίσεις και «δεν είναι αυτή η πραγματικότητα». Ετσι κι αλλιώς η εξωλεκτική ερμηνεία είναι ύποπτη, ιδίως από μη ειδικούς, και έχω παρεξηγήσει τα πράγματα μέσα από μια λογοτεχνίζουσα διάθεση και μια υπερβολική προδιάθεση για ορθολογικές προσεγγίσεις. ΄Η και από τη διαρκή ανάμνηση της Αγέλαστης πέτρας του Κουτσαφτή. Παρ΄ όλα αυτά θα έλεγα ότι, μια και υπάρχει το ενδεχόμενο και άλλοι συμπολίτες μου να έχουν παρόμοιους συνειρμούς, οι κυβερνητικοί πρωταγωνιστές να δώσουν με κατάλληλα εξωλεκτικά μηνύματα μια πιο αισιόδοξη προοπτική. Θα είναι μια θετική κίνηση και για το Χρηματιστήριο και για την ψυχική μας υγεία. Και ίσως πρέπει να τους ενθαρρύνω και λίγο λέγοντας: Ψυχραιμία, παιδιά… Εμείς πάντως σας αγαπάμε.