Λαθρομετανάστες Κινέζοι έφθασαν στην… Ειδομένη

Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης κ. Μ. Χρυσοχοΐδης θα πρέπει να αισθάνεται ιδιαίτερα ικανοποιημένος. Η ασπίδα κατά της παράνομης μετανάστευσης που έστησε στα σύνορα ώστε να κλείσει τα περάσματα των «εμπόρων κεφαλών» είναι, μάλλον, ανθεκτική. Τα καραβάνια των εξαθλιωμένων, που περνούν τα ναρκοπέδια του Εβρου, ακολουθούν τη ροή των ποταμών της Ειδομένης ή της Δοϊράνης και διασχίζουν τα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου ­ η οικονομική μετανάστευση (νόμιμη ή παράνομη) θα υπάρχει όσο υπάρχει πείνα και εξαθλίωση, αλλά το αίσθημα ασφάλειας στις ακριτικές περιοχές έχει αρχίσει να εξοστρακίζει τον φόβο από τις ψυχές των κατοίκων. Η Υπηρεσία Συνοριακής Φύλαξης, που συστάθηκε στα σύνορα, έχει τύχει της πλήρους αποδοχής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα αποσπάσματα ενόπλων ιδιωτών έχουν εκλείψει.

Οταν φθάσαμε, μαζί με τον κ. Χρυσοχοΐδη, την περασμένη Τρίτη τα ξημερώματα στους Κήπους του Εβρου, τον μεθοριακό σταθμό με την Τουρκία, η ομίχλη είχε καθήσει επάνω στην κοίτη του Εβρου. Στη Γέφυρα των Κήπων, που μετά βίας διακρινόταν από κάποια απόσταση, ακούγονταν οι φωνές των τούρκων και ελλήνων σκοπών. Κατά μήκος του ποταμού, το βάθος του οποίου υπό κανονικές συνθήκες είναι 4 ως 5 μέτρα όπως μας πληροφόρησε ο επικεφαλής αξιωματικός της στρατιωτικής δύναμης των συνόρων, παίζεται ένα σκληρό και επικίνδυνο παιχνίδι ­ το παιχνίδι της λαθρομετανάστευσης. Μόνον κατά τη διάρκεια του 1999 συνελήφθησαν στον Εβρο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, 16.891 οικονομικοί μετανάστες.

Βεβαίως ο αριθμός αυτός είναι πλασματικός καθώς δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. «Καθημερινά, σε περιόδους αιχμής, περνούν τον Εβρο 320 οικονομικοί μετανάστες» μού λέει ο αστυνομικός διευθυντής Θράκης, ταξίαρχος κ. Ν. Ζαπαρτίδης. «Ολοι τους διακινούνται από εμπόρους κεφαλών». Ο κ. Ζαπαρτίδης είναι ο άνθρωπος ο οποίος, εκτός των άλλων, συντονίζει και την Υπηρεσία Συνοριακής Φύλαξης που έχει εγκατασταθεί στον Εβρο. Ως εκ τούτου και απόλυτος γνώστης των κινήσεων των «αντιμαχόμενων πλευρών» στον πόλεμο μεταξύ αστυνομικών και λαθρεμπόρων στην περιοχή. Η πλειονότητα των οικονομικών μεταναστών που αποπειράται να διαβεί τον Εβρο προέρχεται από το Ιράκ ( 9.659 άτομα), το Ιράν (2.198 άτομα), το Πακιστάν (1.420 άτομα) και το Μπανγκλαντές (1.427 άτομα).

Το παιχνίδι αρχίζει με τη δύση του ηλίου. Τριακόσιοι εξήντα συνοριακοί φρουροί που έχουν εγκατασταθεί στην περιοχή μόλις πέσει η νύκτα παίρνουν θέσεις μάχης κατά μήκος του ποταμού ή στήνουν μπλόκα σε καίρια σημεία των εθνικών οδών. Οταν οι μικρές πολύχρωμες βάρκες, που κουβαλούν τα όνειρα και τις ελπίδες των μεταναστών, προσεγγίζουν την όχθη του ποταμού εφορμούν με τα πιστόλια στα χέρια. Συγκεντρώνουν τους μετανάστες, τους φορτώνουν στα τζιπ και τους μεταφέρουν στα τρία Τμήματα Συνοριακής Φύλαξης που έχουν στηθεί στην περιοχή του Εβρου­ του Σουφλίου, του Τυχερού και των Φερών.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους λαθρομετανάστες που «συλλαμβάνονται» από τα αστυνομικά μπλόκα τα οποία έχουν στηθεί σε καίρια σημεία των εθνικών οδών που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από την κοίτη του Εβρου. Εξω από το χωριό Μάνδρα, για παράδειγμα, υπάρχει η «γραμμή Μαζινό», όπως αποκαλούνται τα μπλόκα που στήνονται επί μονίμου βάσεως. Και αυτό γιατί ο δρόμος αυτός αποτελεί τη μοναδική πρόσβαση από τον Εβρο προς την ηπειρωτική χώρα. Μάλιστα στο οδόστρωμα της εθνικής οδού έχουν στηθεί και ειδικά κιόσκια που στεγάζουν τους αστυνομικούς και τα συστήματα επικοινωνίας. Ελέγχονται όλα σχεδόν τα διερχόμενα φορτηγά αυτοκίνητα και οι νταλίκες. «Στόχος μας είναι να βρούμε το νήμα που θα μας οδηγήσει στους «εμπόρους κεφαλών»» μού λέει ένας αστυνομικός.

Εκτός από τους αστυνόμους όμως υπάρχουν και οι κλέφτες, οι οποίοι έχουν τους δικούς τους κώδικες επικοινωνίας. Κατ’ αρχήν, τα στοιχεία ταυτότητας πολλών από αυτούς είναι γνωστά στις υπηρεσίες ασφαλείας της περιοχής. Τόσο των Ελλήνων όσο και των Τούρκων. «Ορισμένοι έχουν κάνει και κουμπαριές στις δύο πλευρές των συνόρων» θα μου πει ο συγχωριανός μου αστυνομικός διευθυντής Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, υποστράτηγος Στεφάνου, ο οποίος από τη Μεσσηνία βρέθηκε στον Εβρο. «Το ζήτημα όμως είναι να κατορθώσεις να τους συλλάβεις επ΄ αυτοφώρω». Και όχι μόνον. Το… επάγγελμα του «εμπόρου κεφαλών» είναι, απ’ ό,τι φαίνεται, άκρως αποδοτικό… Τα κέρδη είναι μεγαλύτερα από αυτά της διακίνησης ναρκωτικών και ο κίνδυνος μικρότερος. Ο τζίρος της λαθρομετανάστευσης μόνο στον Νομό Εβρου υπολογίζεται ότι υπερβαίνει καθημερινά τα 25 εκατ. δραχμές. «Τα χρήματα που κερδίζουν οι δουλέμποροι τους επιτρέπουν να πληρώνουν τις ποινές τους που είναι σχετικά μικρές και να παραμένουν ελεύθεροι» υπογράμμιζαν οι επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων προς τον υπουργό Δημόσιας Τάξης κ. Μ. Χρυσοχοΐδη από τον οποίο ζητούσαν να παρέμβει ώστε να αλλάξει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο.

Οι «έμποροι κεφαλών» έχουν τους δικούς τους κώδικες επικοινωνίας που μοιάζουν με τους κώδικες των εμπόρων ναρκωτικών. Τούρκοι λαθρέμποροι ειδοποιούν μέσω κινητών τηλεφώνων τους έλληνες συναδέλφους τους για τον αριθμό των μεταναστών, την ώρα που πρόκειται να περάσουν τον Εβρο και το σημείο της συνάντησης. Ετσι η παράδοση του… εμπορεύματος δεν είναι άμεση. Οι έλληνες λαθρέμποροι απλώς αναμένουν τους λαθρομετανάστες στα προκαθορισμένα σημεία, τους φορτώνουν σαν ζώα στις καρότσες αγροτικών φορτηγών αυτοκινήτων ή σε νταλίκες και τους μεταφέρουν στο εσωτερικό της χώρας. Τα αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν πολλές φορές είναι πράγματι κλεμμένα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι μετέχουν στα κυκλώματα διακίνησης μεταναστών, δηλώνουν εικονικές κλοπές ώστε να μην ενοχοποιούνται σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά. Οπως και αν έχει πάντως τα οχήματα που μεταφέρουν παράνομα μετανάστες κατάσχονται και, πολλές φορές, χρησιμοποιούνται και από τις υπηρεσίες Ασφαλείας. Οι δρόμοι του θανάτου

Τα περάσματα του Εβρου δεν συγκεντρώνουν μόνον το ενδιαφέρον των «εμπόρων κεφαλών» αλλά και των εμπόρων ναρκωτικών, καθώς σε αυτή την περιοχή διασταυρώνονται οι βαλκανικοί δρόμοι του «λευκού θανάτου». Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι έμποροι των ναρκωτικών είναι πανομοιότυπες με εκείνες των «εμπόρων κεφαλών». Ο υπεύθυνος της Υπηρεσίας Ναρκωτικών του υπουργείου Δημόσιας Τάξης κ. Λούκας, ο οποίος βρέθηκε μαζί μας κατά τη διήμερη περιοδεία στα σύνορα υπήρξε απολύτως σαφής: «Συνήθως οι οικονομικοί μετανάστες», λέει, «με ορισμένες εξαιρέσεις δεν χρησιμοποιούνται ως βαποράκια. Ωστόσο οι έμποροι των ναρκωτικών ακολουθούν τις ίδιες μεθόδους με τους «εμπόρους κεφαλών»». Τι σημαίνει αυτό; Οι δρόμοι των ναρκωτικών στην περιοχή του Εβρου είναι τέσσερις: Ο πρώτος περνά από την Αλεξανδρούπολη, την Κομοτηνή, την Ξάνθη και τη Δράμα και καταλήγει στη Βουλγαρία. Ο δεύτερος μέσω της συνοριακής γραμμής του Κιλκίς καταλήγει στα Σκόπια. Ο τρίτος μέσω της Δυτικής Μακεδονίας και της Ηπείρου καταλήγει στην Ιταλία. Και ο τέταρτος μέσω της Κεντρικής Μακεδονίας φθάνει στην Αθήνα.

Από τους τρεις πρώτους δρόμους διακινούνται σήμερα μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών με προορισμό τις χώρες της Ευρώπης. Τα ναρκωτικά, κυρίως ηρωίνη, περνούν στη χώρα μας μέσα από ειδικά διαμορφωμένες κρύπτες φορτηγών. Τα ναρκωτικά ξεφορτώνονται στη Βουλγαρία και


στα Σκόπια, όπου φυλάσσονται για ένα χρονικό διάστημα σε ειδικά διαμορφωμένες αποθήκες ώσπου οι έμποροι να βρουν την κατάλληλη ευκαιρία να τα διοχετεύσουν σε χώρες της Ευρώπης. «Τα Σκόπια και η Βουλγαρία έχουν μετατραπεί σε αποθήκες ναρκωτικών» υπογραμμίζει ο κ. Λούκας, ο οποίος προσθέτει ότι «μετά τον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου μία σημαντική ποσότητα διοχετεύεται στην Ευρώπη και μέσω της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης». Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης κ. Μ. Χρυσοχοΐδης, από την πλευρά του, πιστεύει ότι η εγκαθίδρυση της Υπηρεσίας Συνοριακής Φύλαξης θα έχει αποτέλεσμα να μειωθεί και η εγκληματικότητα στην περιοχή.

Πού στηρίζει αυτή την άποψη; Οπως προκύπτει από τις έρευνες των αρχών Ασφαλείας, σημαντικές ποσότητες της ηρωίνης που προορίζεται για εγχώρια κατανάλωση περνάει στη χώρα μας από την περιοχή του Εβρου και της Ορεστιάδας. Οι μικρές βάρκες που περνούν στον Εβρο δεν μεταφέρουν μόνον λαθρομετανάστες αλλά και ναρκωτικά. Τούρκοι έμποροι ναρκωτικών, αφού έρθουν σε συνεννόηση με τους έλληνες συναδέλφους τους, αφήνουν τις βάρκες με τα ναρκωτικά σε προκαθορισμένα σημεία απ’ όπου περνούν στη χώρα μας. «Οι έμποροι δεν έρχονται σε προσωπική επαφή μεταξύ τους κατά τη διακίνηση των ναρκωτικών» μού λέει ο κ. Λούκας. «Συνεννοούνται με τους έλληνες συναδέλφους τους με τα κινητά τηλέφωνα».


Κάθε φτωχός και η τύχη του

Ποια είναι η τύχη των οικονομικών μεταναστών που συλλαμβάνονται από την Υπηρεσία Συνοριακής Φύλαξης; Μετατρέπονται σε πιόνια ενός νέου παιχνιδιού που έχει αρχίσει να παίζεται μεταξύ των υπηρεσιών Ασφαλείας της Ελλάδας και των γειτονικών χωρών. Σε αυτό το παιχνίδι η ανθρώπινη υπόσταση και αξιοπρέπεια περνούν σε δεύτερη μοίρα. Οι οικονομικοί μετανάστες, οι οποίοι συλλαμβάνονται στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης ή της Ορεστιάδας, οδηγούνται στα κέντρα υποδοχής που έχουν δημιουργηθεί στα τμήματα τα οποία στεγάζουν την Υπηρεσία Συνοριακής Φύλαξης. Εκεί καταγράφονται και τους παρέχονται οι πρώτες βοήθειες, καθώς οι περισσότεροι φέρουν εμφανή τραύματα από τις κακουχίες και την ταλαιπωρία του ταξιδιού από τα βάθη της Ασίας. Κατόπιν αρχίζει το γαϊτανάκι της επαναπροώθησής τους στις χώρες προέλευσης.

Η επαναπροώθηση είναι άτυπη: οι οικονομικοί μετανάστες φορτώνονται σε βάρκες και ξαναπερνούν τον Εβρο προς την πλευρά της Τουρκίας. Βεβαίως η διαδικασία που ακολουθούν οι υπηρεσίες ασφαλείας της Τουρκίας όταν τους ανακαλύπτουν ή ακόμη και οι «έμποροι κεφαλών» είναι να τους ξαναστείλουν με τον ίδιο τρόπο στην Ελλάδα.

Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης κ. Μ. Χρυσοχοΐδης ευελπιστεί ότι η κατάσταση αυτή θα αλλάξει μετά τη συμφωνία επαναπροώθησης των οικονομικών μεταναστών που υπέγραψαν προσφάτως οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας, κ.κ. Παπανδρέου και Τζεμ. «Η συμφωνία αυτή πιστεύω ότι θα ξεκαθαρίσει τους όρους του παιχνιδιού» μού λέει. Ωστόσο, οι αξιωματικοί της Υπηρεσίας Συνοριακών Φρουρών εκφράζουν έντονο σκεπτικισμό. Και αυτό για δύο λόγους: ο πρώτος είναι ότι οι διαδικασίες της επαναπροώθησης είναι χρονοβόρες και ο δεύτερος ότι η συντριπτική πλειονότητα των οικονομικών μεταναστών περνάει τα σύνορα χωρίς να φέρει μαζί ταξιδιωτικά έγγραφα, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολο την απόδειξη της πραγματικής ταυτότητάς τους. Είναι ένα ταξίδι που περιβάλλεται από το πέπλο της παρανομίας.


Η «ασπίδα» ασφαλείας

Σκοπός του ταξιδιού που πραγματοποίησε την περασμένη Τρίτη και Τετάρτη στη συνοριακή γραμμή του Εβρου και του Κιλκίς ο υπουργός Δημόσιας Τάξης ήταν να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι τη λειτουργία της Υπηρεσίας Συνοριακής Φύλαξης. Η υπηρεσία αυτή έχει απλώσει ένα δίχτυ κατά μήκος των συνόρων. Στεγάζεται σε ειδικά διαμορφωμένα τμήματα σε «απόσταση ασφαλείας» από τα σύνορα.

Κατά την επίσκεψή μας στα τμήματα της Αλεξανδρούπολης, της Ξάνθης, της Ορεστιάδας και του Κιλκίς, οι συνοριακοί φρουροί μάς υποδέχθηκαν παρατεταγμένοι στο προαύλιο των κτιρίων. Τα κτίρια ήταν στην πλειονότητά τους πρώην σχολεία τα οποία έκλεισαν λόγω έλλειψης μαθητών. Οι κάτοικοι εγκαταλείπουν την περιοχή παρ’ ότι η Ξάνθη, κυρίως, έχει αναδειχθεί σε σημαντικό αναπτυξιακό και βιομηχανικό κέντρο. «Η στήριξη αυτών των βιομηχανιών κρίνεται ζωτικής σημασίας. Και αυτό για ευνόητους λόγους» μου λέει ο Αντώνης Καμπάκας που διατηρεί μία από ισχυρότερες «μονάδες βάσεως» στην περιοχή, η οποία προμηθεύει τον ελληνικό στρατό με ερπύστριες για τανκς. Η μονάδα αυτή μάλιστα διαθέτει την ευχέρεια να παράγει όλα τα μεταλλικά μέρη των τανκς ή ακόμη και διάφορα εξαρτήματα στρατιωτικών οχημάτων.

Η στέγαση των Τμημάτων Συνοριακής Φύλαξης σε εγκαταλελειμμένα σχολεία είναι προσωρινή. Στόχος της ίδρυσής τους, όπως μου αποκάλυψε ο κ. Χρυσοχοΐδης, δεν ήταν μόνον η εμπέδωση του αισθήματος ασφάλειας των κατοίκων αλλά και η αναζωογόνηση της περιοχής. Αυτό τον σκοπό εξάλλου εξυπηρετούσε και η μεταφορά των Σχολών Αστυφυλάκων στην Κομοτηνή και την Ξάνθη. Ετσι, λοιπόν, όλοι σχεδόν οι συνοριακοί φρουροί κατάγονται από την περιοχή στην οποία εκλήθησαν σήμερα να υπηρετήσουν. Ισως γι’ αυτό και η εγκατάστασή τους έγινε αποδεκτή από τους κατοίκους.

* Αίσθημα ανασφάλειας

Μοναδική εξαίρεση ήταν το Κοτύλι της Ξάνθης, όπου οι κάτοικοι ­ μουσουλμάνοι στη συντριπτική πλειονότητα ­ συγκεντρώθηκαν στην πλατεία του χωριού και διαμαρτυρήθηκαν. «Πίστευαν ότι κινδυνεύουν οι γυναίκες τους», με πληροφορούν, «αλλά και αυτοί πείσθηκαν για την αναγκαιότητα του θεσμού». «Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αγκάλιασε τον νέο θεσμό» λέει ο νομάρχης Εβρου κ. Ιωάννης Νικολαΐδης, ο οποίος διατύπωσε στον κ. Χρυσοχοΐδη το αίτημα να συσταθούν ακόμη δύο τμήματα, στη Βύσσα και στο Μεταξάρι ­ κάτι που έγινε αποδεκτό. Ο δήμαρχος Ορεστιάδας κ. Αγγελος Παπαΐωάννου, από την πλευρά του, αποκάλυψε ότι προτίθεται να προτείνει στο δημοτικό συμβούλιο να ανακηρύξει τον υπουργό Δημόσιας Τάξης επίτιμο δημότη της Ορεστιάδας.

Ο υφυπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης κ. Γ. Φλωρίδης, ο οποίος εκλέγεται ως γνωστόν στην περιοχή και συνόδευε τον κ. Χρυσοχοΐδη κατά την περιοδεία του στους μεθοριακούς σταθμούς του Κιλκίς, υπήρξε άκρως αποκαλυπτικός: «Δεν είναι υπερβολή αν πω ότι πριν από λίγο καιρό δεν τολμούσαμε να έρθουμε στη μεθόριο». Ο λόγος; Το αίσθημα ανασφάλειας που κυριαρχούσε στους κατοίκους της περιοχής. Και αυτό παρ’ ότι η περιοχή του Κιλκίς θεωρείται σχετικά… ήρεμη, αφού δεν έχει καταγραφεί ευρείας έκτασης λαθρεμπόριο ναρκωτικών ή εκτεταμένες κλοπές. «Το μόνο κρούσμα ήταν η κλοπή τριών αγελάδων στο χωριό των Ευζώνων» μου λένε. Παρά ταύτα, η περιοχή αυτή θεωρείται σήμερα ως το σημαντικότερο κέντρο διακίνησης οικονομικών μεταναστών.

Βεβαίως η εξέλιξη αυτή δεν είναι τυχαία. Τούρκοι «έμποροι κεφαλών» περνούν τα καραβάνια των εξαθλιωμένων μεταναστών στα Σκόπια μέσω της Βουλγαρίας και από εκεί κατά μήκος της συνοριακής γραμμής της Δοϊράνης, των Ευζώνων και της Ειδομένης τους διοχετεύουν στην Ελλάδα. Η μισοί σχεδόν οικονομικοί μετανάστες που διακινούνται από αυτή την περιοχή προέρχονται από τη Ρουμανία. «Προχθές συλλάβαμε και δύο Κινέζους» μου αναφέρει ένας συνοριακός φρουρός στην Ειδομένη, ο οποίος ανέλαβε να με μυήσει στα μυστικά του ακήρυχτου πολέμου που διεξάγεται στην περιοχή.

* Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Οι οικονομικοί μετανάστες περνούν τα σύνορα ακολουθώντας το ποτάμι, τις γραμμές του τρένου ή τους στύλους της ΔΕΗ. Βαδίζουν ώρες ατελείωτες μέσα στα χιόνια και στη βροχή. Οταν φθάνουν στην Ελλάδα, οι περισσότεροι συλλαμβάνονται από τους συνοριακούς φρουρούς και επαναπροωθούνται προς τα Σκόπια για να εισέλθουν και πάλι με τον ίδιο τρόπο στην Ελλάδα. Η ιστορία, δηλαδή, που καταγράφεται στον Εβρο επαναλαμβάνεται και σε αυτή την περιοχή. «Ενώ τη μία ημέρα τους στέλνουμε πίσω στα Σκόπια, την επομένη τους βρίσκουμε στη Θεσσαλονίκη» μου λένε οι συνοριακοί φρουροί.

«Το φαινόμενο της παράνομης μετανάστευσης», αναφέρεται σε επίσημη έκθεση του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, «ενισχύεται από τη δράση των οργανωμένων κυκλωμάτων διακίνησης λαθρομεταναστών που έχουν αναγάγει το θέμα της διακίνησης σε λίαν κερδοφόρα επιχείρηση σύγχρονου δουλεμπορίου, καθώς και από την άρνηση γειτονικών χωρών να συνεργαστούν για την αντιμετώπισή του».