Ο Πούτιν και τα ταπεινά ένστικτα

Η δημοτικότητα του Πούτιν είναι στα ύψη. Πριν από την κατοχή της Κριμαίας, το 27% δήλωναν ικανοποιημένοι με τον Ρώσο πρόεδρο. Τώρα τον στηρίζει το 67% του πληθυσμού. Μετά από πολλά χρόνια ταπείνωσης, όλοι θέλουν έναν «μικρό νικηφόρο πόλεμο». Ολοι θέλουν μια ρεβάνς για το 1991, για την διάλυση της ΕΣΣΔ. Το εντυπωσιακό; Ακόμα και η νεολαία έχει μολυνθεί από τις ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες. «Ο Πούτιν είναι μεγάλος!» και «Η Κριμαία είναι δική μας!» Αυτά είναι τα πρώτα πράγματα που άκουσα στον σταθμό της Μόσχας.

Μιλάμε για τον Πούτιν…Για την απολυταρχία του… Αλλά απολυταρχία δεν υπάρχει εν κενώ. Πρέπει να μιλάμε για έναν συλλογικό Πούτιν.

Τα ρωσικά ΜΜΕ, η τηλεόραση και οι εφημερίδες, άρχισαν υπάκουα έναν πόλεμο κατά της νέας κυβέρνησης στο Κίεβο: έγινε ένα ναζιστικό πραξικόπημα, είναι φασίστες αυτοί που κυβερνάνε τώρα στην Ουκρανία, γίνονται πογκρόμ κατά των Εβραίων, καταστρέφουν ορθόδοξες εκκλησίες, απαγορεύουν την ρωσική γλώσσα. Οι Ρωσόφωνοι έχουν γίνει πολίτες β’ κατηγορίας… Αυτά ακούει νυχθημερόν ο Ρώσος πολίτης. Του κάνουν πλύση εγκεφάλου. Ο Πούτιν πόνταρε στα πιο ταπεινά ένστικτα, στα χειρότερα κλισέ του εθνικισμού, και κέρδισε.

Ολα αυτά μου θυμίζουν τον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Είναι το ίδιο ψέμα, η ίδια ατάραχη ομιλία των δικτατόρων. «Κατόπιν αιτήματος της κυβέρνησης του Αφγανιστάν… Στείλαμε μια περιορισμένη δύναμη του σοβιετικού στρατού …τα στρατεύματά μας μπήκαν στο Αφγανιστάν για να μην εισβάλουν οι Αμερικανοί…τα σύνορά μας είναι σφραγισμένα…» Το ίδιο σενάριο επαναλαμβάνεται, μετά από δεκαετίες. Οι Ρώσοι βάζουν πόδι. Οπως στην Αμπχαζία, στην Γεωργία…

Κάτι τρομερό πλησιάζει, κάτι αιματοβαμμένο. Ο πατέρας μου είναι από την Λευκορωσία και η μητέρα μου από την Ουκρανία. Υπάρχουν πολλές τέτοιες οικογένειες. Ζήσαμε τριακόσια χρόνια στην ίδια χώρα. Τα πάντα έχουν αναμιχθεί: οι οικογένειες, οι πολιτισμοί.

Περάσαμε μαζί τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενας πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα είναι ό,τι πιο τρομακτικό μπορούμε να φανταστούμε. Δεν θα υπάρχουν ξένοι σε αυτόν τον πόλεμο. Ούτε νικητές.

Εκεί, στο Κρεμλίνο, πιστεύουν ότι αυτό που συνέβη στην Ουκρανία είναι ένα ναζιστικό πραξικόπημα, αλλά η αλήθεια είναι ότι έγινε μια λαϊκή επανάσταση. Μια δίκαιη επανάσταση. Οι Ουκρανοί ανέτρεψαν μια αυταρχική και διεφθαρμένη κλίκα.

Αυτοί οι πολιτικοί πίστευαν, όπως η νομενκλατούρα της σοβιετικής εποχής, ότι όλα επιτρέπονται στην εξουσία, και ότι δεν είναι υπόλογοι στην κοινωνία.

Αλλά σε είκοσι χρόνια οι άνθρωποι έχουν αλλάξει. Από το πρώτο Μαϊντάν (σσ την Πορτοκαλί Επανάσταση του 2004-5) βγήκε ένα δεύτερο Μαϊντάν. Οι άνθρωποι έκαναν μια δεύτερη επανάσταση. Τώρα το σημαντικό είναι να μην τα καταστρέψουν όλα, για άλλη μια φορά, οι πολιτικοί.

Οχι πολύ μακριά από το σπίτι μου, στο Μινσκ, υπάρχει ένα μνημείο στον Ουκρανό ποιητή Τάρας Σεφτσένκο. Κάθε πρωί είναι καλυμμένο με λουλούδια και αναμμένα κεριά. Τις πρώτες μέρες μάζευαν τους ανθρώπους που συγκεντρώνονταν εκεί και τους πήγαιναν στην αστυνομία.

Στην αρχή ήταν δεκάδες, αλλά τώρα έχουν γίνει εκατοντάδες. Οι αστυνομικοί δεν μπορούν να τους συλλάβουν όλους, έτσι καταφτάνουν κάθε πρωί με ένα φορτηγό και μαζεύουν τα λουλούδια. Αλλά ξέρω ότι το επόμενο πρωί θα υπάρξουν νέα λουλούδια. Ο Πούτιν έχει θάψει τις ελπίδες μου. Τις προσδοκίες μου από την δεκαετία του 1990, τις ελπίδες μου για μια ευρωπαϊκή Ρωσία. Οσο για τους Ουκρανούς, θα πρέπει να τους ζηλεύουμε.