Αντρέα Καμιλλέρι
Πυραμίδα από λάσπη
Μετάφραση Φωτεινή Ζερβού
Εκδόσεις Πατάκη, 2016
σελ. 320, τιμή 11,10 ευρώ

H πρώτη σκηνή στο μυθιστόρημα Πυραμίδα από λάσπη του Αντρέα Καμιλέρι θυμίζει Αποκάλυψη. Ο ήχος της βροντής είναι τόσο δυνατός που ο αστυνόμος Μονταλμπάνο ξυπνάει τρομαγμένος. Βρέχει αδιάκοπα. Η Ιταλία πλήττεται από πλημμύρες και απειλείται με γεωλογική καταστροφή. Στον Βορρά οι βροχές προκάλεσαν ανυπολόγιστες ζημιές και εκκενώθηκαν αρκετά χωριά, ενώ στον Νότο οι χείμαρροι κατέστρεψαν σπίτια και καλλιέργειες. Θεϊκή κατάρα; Τιμωρία εξ ουρανού; Οχι. Αυτά συμβαίνουν «επειδή καμιά κυβέρνηση δεν ασχολήθηκε σοβαρά με τη φροντίδα και την προστασία του εδάφους» υποστηρίζει ο ανώνυμος αφηγητής του μυθιστορήματος. Ο αειθαλής ιταλός, ή καλύτερα, σικελός συγγραφέας, στα βιβλία του με ήρωα τον Σάλβο Μονταλμπάνο ασχολείται με τη Μαφία στη Σικελία. Οπως εδώ. Μάλιστα, βάζει τον αστυνόμο να αντικρίζει τα σημάδια της επικείμενης καταστροφής και να σκέφτεται με πίκρα: «Ισως είναι το τέλος που μας αξίζει».


Στην καινούργια του περιπέτεια, ο αστυνόμος προσπαθεί να εξιχνιάσει τη δολοφονία ενός λογιστή, παντρεμένου με μια ωραία Γερμανίδα, που βρέθηκε νεκρός σε έναν τσιμεντένιο αγωγό μιας σήραγγας. Είναι ερωτικό το έγκλημα; Και γιατί δεν έγινε καμιά δήλωση εξαφάνισης; Η πρώτη εκδοχή είναι πως πρόκειται για συζυγική απιστία και η δεύτερη για απαγωγή με κίνητρο τα λύτρα. Κι αν πίσω της κρύβεται κάτι άλλο; Τι απέγινε η γυναίκα του θύματος; Ολοι γνωρίζουν πως στη Σικελία κατά παράδοση κάθε έγκλημα της Μαφίας αρχικά παρουσιάζεται ως υπόθεση συζυγικής απιστίας.
Καθώς τα χρόνια περνούν και το μυαλό του προσπαθεί να συλλάβει το νόημα της ύπαρξης, κουρασμένος από τη σκληρή καθημερινότητα, ο Μονταλμπάνο αισθάνεται ανίσχυρος να λύσει το αίνιγμα. Ωστόσο, υποψιάζεται πως έχει μπλέξει σε μια βρώμικη υπόθεση, ίσως σε μια ιστορία με ναρκωτικά. Ερευνώντας και ανακρίνοντας υπόπτους, διακινδυνεύοντας επίσης τη ζωή του –κάποιος τον γρονθοκοπεί -, αντιλαμβάνεται πως κάποιοι έχουν σκηνοθετήσει έτσι τα γεγονότα ώστε να οδηγηθεί η αστυνομία σε λάθος δρόμο. Ωστόσο, είναι πεισματάρης, οπότε κάθε εμπόδιο τον ατσαλώνει και τον κάνει να συνεχίσει τις προσπάθειες. Δίπλα του βρίσκονται οι βοηθοί του (ο Φάτσιο, ο Αουτζέλο, ο Καταρέλα κι ο Μιμί), η αιώνια αρραβωνιαστικιά του, η Λίβια, που του κάνει σκηνές –τον αποκαλεί «βλάκα» -, ο Εντσο, ο ταβερνιάρης που φτιάχνει νόστιμες λιχουδιές.
Ο Καμιλέρι, σε τούτο το απολύτως κοινωνικό μυθιστόρημα, αξιοποιώντας τις ειδήσεις των εφημερίδων και της τηλεόρασης, έγραψε μια ιστορία με εταιρείες δημοσίων έργων, όπου η μαφία είναι πανταχού παρούσα. Η Ιταλία της κρίσης που περιγράφει θυμίζει ανάλογες καταστάσεις στην Ελλάδα. Μίζες, πλαστές αποζημιώσεις, φοροδιαφυγή, παντοειδείς απάτες, ψευδείς φορολογικές δηλώσεις, χειραγώγηση δημόσιων διαγωνισμών, αθέμιτοι ανταγωνισμοί, μαύρο χρήμα, οφσόρ εταιρείες και προκλητικά πάρτι της υψηλής κοινωνίας. Οι ειδήσεις μιλούν για πολίτες υπεράνω υποψίας που εμπλέκονται σε παράνομες υποθέσεις, για δικηγόρους, γιατρούς, βουλευτές, που έχουν αναλάβει να υπερασπιστούν τους ανθρώπους της Μαφίας, η οποία, ως γνωστόν, γράφει ο Καμιλέρι, λυμαίνεται τα δημόσια έργα. Παράλληλα, υπάρχει κι ένα τηλεοπτικό κανάλι –θεωρείται ανεπίσημο φερέφωνο των μαφιόζων -, το οποίο κατασκευάζει ειδήσεις για να αποπροσανατολίσει το κοινό. Και βέβαια, όπως συμβαίνει στα έργα του άλλου σπουδαίου σικελού συγγραφέα, του Λεονάρντο Σάσα, στο τέλος απονέμεται μεν δικαιοσύνη, αλλά η εγκληματική οργάνωση με τα τεράστια πλοκάμια στη χώρα εξακολουθεί να ζει και να βασιλεύει.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ