Hubble

Διεθνής ομάδα αστρονόμων με επικεφαλής τον Χακίμ Ατεκ του Ecole Polytechnique Federale στη Λωζάνη χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble εντόπισε στις εσχατιές του Σύμπαντος περισσότερους από 250 γαλαξίες νάνους. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι γαλαξίες αυτοί δημιουργήθηκαν 600-900 εκ. έτη μετά τη γέννηση του Σύμπαντος. Η ανακάλυψη από μόνη της είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή και σημαντική αφού ο εντοπισμός ενός γαλαξία νάνου είναι έτσι και αλλιώς δύσκολο εγχείρημα πόσο μάλλον ο εντοπισμός εκατοντάδων σε τόσο μεγάλη απόσταση από εμάς. Η μελέτη τους αναμένεται να φωτίσει μια από τις πιο σημαντικές κοσμικές διαδικασίες κατά την εξέλιξη του Σύμπαντος, αυτή του επανιονισμού.

Πριν από έναν χρόνο διαπιστώθηκε ότι η περίφημη «κόκκινη κηλίδα» του Δία, μια γιγάντια σε εύρος και ένταση καταιγίδα, έχει αρχίσει να συρρικνώνεται. Νέες παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble επιβεβαιώνουν ότι το φαινόμενο βρίσκεται πράγματι σε διαδικασία ύφεσης.

Τα διαστημικά τηλεσκόπια Spitzer και Hubble ένωσαν τις δυνάμεις τους με τα τηλεσκόπια που βρίσκονται στη Χαβάη και εντόπισαν ένα άγνωστο μέχρι σήμερα γαλαξιακό σμήνος. Οι επιστήμονες που το μελετούν το χαρακτήρισαν «γαλαξιακό σμήνος Γαργαντούα»!

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε μια ακόμη εντυπωσιακή φωτογραφία. Αυτή τη φορά φωτογράφησε τον γαλαξία NGC 3368 που είναι γνωστός επίσης και ως Μ96. Πρόκειται για ένα γαλαξία σε απόσταση περίπου 32 εκ. έτη φωτός στον αστερισμό του Λέοντα. Είναι ο λαμπρότερος γαλαξίας του σμήνους στο οποίο ανήκει. Ο NGC 3368 έχει την ίδια μάζα και μέγεθος με τον δικό μας γαλαξία. Η νέα εικόνα αναμένεται να επιτρέψει στους επιστήμονες να μελετήσουν καλύτερα και βάθος τον γαλαξία NGC 3368 και τα φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα σε αυτόν.

Το πλανητικό νεφέλωμα M2-9, γνωστό επίσης ως «Πεταλούδα του Μνκόφσκι» ή και ως «Twin Jet» (δίδυμοι πίδακες), αποκαλύπτεται με πρωτοφανή ευκρίνεια στις εντυπωσιακές εικόνες που έστειλε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Το M2-9, το οποίο θυμίζει κοσμική πεταλούδα με ανοιγμένα φτερά, είναι ένα διπολικό πλανητικό νεφέλωμα: αντί για ένα, έχει στο κέντρο του δυο άστρα που βρίσκονται σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο σε ένα δυαδικό σύστημα. Οι νέες λήψεις του Hubble προσφέρουν για πρώτη φορά στους επιστήμονες – και μαζί με αυτούς σε εμάς – τη δυνατότητα να παρατηρήσουν με τόση λεπτομέρεια ένα νεφέλωμα του είδους.

Μια ακόμη εντυπωσιακή φωτογραφία που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble έδωσε στη δημοσιότητα η NASA. Αυτή τη φορά το Hubble εστίασε σε ένα από τα κοντινότερα και πιο εντυπωσιακά νεφελώματα. Το Νεφέλωμα Lagoon (Λιμνοθάλασσα) είναι μια από τις δύο περιοχές σχηματισμού άστρων, ορατή με γυμνό μάτι υπό καλές συνθήκες ορατότητας στο Βόρειο Ημισφαίριο.

Αμερικανοί αστρονόμοι παρουσιάζουν μεγάλα σχέδια για τον αντικαταστάτη του γερασμένου διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble: ένα γιγάντιο τροχιακό παρατηρητήριο που θα μπορούσε να δει απευθείας μακρινούς εξωπλανήτες, ακόμα και να ανιχνεύσει ενδείξεις ζωής. Είναι το «Διαστημικό Τηλεσκόπιο Υψηλής Ανάλυσης», ή HDST.

Ομάδα ερευνητών εντόπισε ένα εντυπωσιακό αλλά και πολύ ενδιαφέρον κοσμικό φαινόμενο. Ένα άστρο που ανήκει σε μια πολύ σπάνια κατηγορία είναι θύμα κανιβαλισμού από ένα γειτονικό του άστρο.

Διεθνής ερευνητική ομάδα με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble εντόπισε έναν ακόμη εξωπλανήτη. Όμως πρόκειται για έναν ιδιαίτερο πλανήτη αφού διαθέτει μια τεράστια ουρά παρόμοια με εκείνη των κομητών. Η ουρά αυτή δημιουργείται από τη σταδιακή απώλεια της ατμόσφαιράς του. Είναι ο πρώτος πλανήτης που εντοπίζεται με αυτό το χαρακτηριστικό.

Μια ακόμη ιστορική ανακάλυψη προστίθεται στον μακρύ κατάλογο ανακαλύψεων του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Το τηλεσκόπιο ανίχνευσε για πρώτη φορά στρατόσφαιρα σε έναν εξωπλανήτη.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε εντυπωσιακές εικόνες ενός ιδιαίτερου γαλαξία. Ο NGC 6503 βρίσκεται σε απόσταση 18 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και έχει μέγεθος περίπου όσο το ένα τρίτο από αυτό του γαλαξία μας. Ο NGC δεν αποτελεί μέρος κάποιου γαλαξιακού σμήνους, ούτε έχει κοντά του κάποιον άλλο γαλαξία. Βρίσκεται σε μια εντελώς άδεια περιοχή έκτασης 150 εκ. ετών φωτός, η οποία έχει ονομαστεί από τους ειδικούς «Τοπικό Κενό».

Μέχρι πριν από δύο χρόνια οι επιστήμονες είχαν εντοπίσει δύο σώματα να κινούνται σε τροχιά γύρω από τον Πλούτωνα. Όμως διαπιστώθηκε ότι ο απομακρυσμένος παγωμένος κόσμος του ηλιακού μας συστήματος διαθέτει συνολικά πέντε δορυφόρους τον Χάροντα, τον Κέρβερο, τη Νύχτα, την Ύδρα και τη Στύγα. Νέες παρατηρήσεις στο σύστημα του Πλούτωνα αποκαλύπτουν ότι πρόκειται για ένα χαοτικό σύστημα όπου οι δορυφόροι κινούνται με ακανόνιστο τρόπο σε απρόβλεπτες τροχιές.

Από την ημέρα που ο Γαλιλαίος αποφάσισε να στρέψει το τηλεσκόπιό του στον ουρανό στις αρχές του 17ου αιώνα, κανένα επιστημονικό όργανο δεν έχει μεταμορφώσει την Αστρονομία όσο το Hubble. Ακολουθήστε μας σε ένα ταξίδι στα πέντε σημαντικότερα δώρα του.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble που έφερε πραγματική επανάσταση στην αστρονομία και τη διαστημική εξερεύνηση γενικότερα συμπλήρωσε 25 χρονιά ζωής.

Για πρώτη φορά οι επιστήμονες πιστεύουν ότι βρήκαν ενδείξεις πως η σκοτεινή ύλη αλληλεπιδρά με τον εαυτό της, μέσω μιας άλλης (άγνωστης) δύναμης πέρα από τη βαρύτητα - συνεπώς δεν είναι τελείως σκοτεινή.

Αν η σκοτεινή ύλη του σύμπαντος ήταν μια φορά μυστηριώδης, τώρα έγινε ακόμη περισσότερο, καθώς μια νέα μεγάλη έρευνα σε 72 συγκρούσεις μεγάλων σμηνών γαλαξιών κατέληξε στη σκοτεινή διαπίστωση ότι αυτή η αινιγματική μορφή της ύλης προτιμά να μένει στην μοναξιά της. Όχι μόνο δεν αλληλεπιδρά ιδιαίτερα με την κανονική ορατή ύλη, αλλά ούτε και με άλλη σκοτεινή ύλη. Είναι τόσο «αντικοινωνική», που δεν μιλάει καν με τον εαυτό της! Οπως αναφέρουν οι ειδικοί οι νέες παρατηρήσεις αποκαλύπτουν την ύπαρξη ενός αόρατου Σύμπαντος που λειτουργεί παράλληλα με το ορατό.

Ο δορυφόρος του Δία Γανυμήδης, το μεγαλύτερο φεγγάρι του Ηλιακού Συστήματος, φαίνεται ότι κρύβει κάτω από την επιφάνειά του έναν παγκόσμιο ωκεανό, ο οποίος μάλιστα περιέχει περισσότερο θαλασσινό νερό από ό,τι όλοι οι ωκεανοί της Γης μαζί.

Χάρη σε ένα γιγάντιο σμήνος γαλαξιών, του οποίου η βαρύτητα εκτρέπει τις ακτίνες φωτός και λειτουργεί έτσι σαν κοσμικός μεγεθυντικός φακός, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε για πρώτη φορά πολλαπλές εικόνες της ίδιας αστρικής έκρηξης.

Το πρόγραμμα Hubble's Hidden Treasures επιτρέπει σε ερασιτέχνες αστρονόμους και γενικά τους απανταχού φίλους του Διαστήματος να... ψαχουλέψουν μέσα στο πλήθος των δεδομένων και καταγραφών του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble με στόχο να εντοπίσουν κάτι που πιθανώς ξέφυγε τα μάτια των επιστημόνων. H ερασιτέχνης αστρονόμος Τζούντι Σμιντ κοιτάζοντας εικόνες από το γαλαξιακό σμήνος SDSS J1038+4849 εντόπισε κάτι πραγματικά ιδιαίτερο. Πρόκειται για ιδιαίτερα λαμπρούς γαλαξίες του σμήνους οι οποίοι μοιάζουν με τα χαμογελαστά προσωπάκια emoticon που χρησιμοποιούμε όταν γράφουμε κάποιο μήνυμα ή σχόλιο είτε σε υπολογιστή είτε στο κινητό τηλέφωνο.

Ενα σπάνιο φαινόμενο που λαμβάνει χώρα στο σύστημα του Δία κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Πρόκειται για μια σύνοδο τριών μεγάλων δορυφόρων του μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Το Hubble κατέγραψε τη σύνοδο της Ευρώπης, της Καλλιστώ και της Ιούς η οποία συνέβη σε απόσταση περίπου ενός δισ. χλμ από τη Γη και γίνεται μόλις μια ή το πολύ δύο φορές ανά δεκαετία. Η σύνοδος των τριών φεγγαριών έγινε στις 23 Ιανουαρίου και η NASA έδωσε στη δημοσιότητα τόσο εικόνες όσο και ένα βίντεο από το φαινόμενο.