Ζαγόρι

Εχουν καταχωρηθεί στο συλλογικό μας ασυνείδητο ως χειμερινός προορισμός, όμως τα Ζαγοροχώρια παραμένουν συναρπαστικά ακόμα και όταν ο καιρός είναι αίθριος. Τον αριθμό 46 φτάνουν συνολικά οι οικισμοί που βρίσκονται διάσπαρτοι στους πρόποδες της Πίνδου και διακρίνονται για τη δική τους ξεχωριστή αρχιτεκτονική και για ένα μακραίωνο μουσικό σύμπαν, γνήσιο και εν πολλοίς απρόσβλητο από εξωτερικές επιρροές. Ακλόνητη απόδειξη; Μια επίσκεψη στα πανηγύρια του καλοκαιριού ή των αρχών του φθινοπώρου, με τον ήχο του κλαρίνου, γλυκό, μελαγχολικό ή θλιμμένο, να αναδεικνύεται στον απόλυτο πρωταγωνιστή της βραδιάς.

Ο καλύτερος τρόπος να εξερευνήσεις αυτή την περιοχή της Βορειοδυτικής Ελλάδας είναι επιλέγοντας ένα από τα χωριά ως ορμητήριο και οργανώνοντας τις διαδρομές σου με βάση τα αξιοθέατα που θέλεις οπωσδήποτε να δεις. Μια καλή τέτοια πρόταση αποτελεί το Μονοδένδρι. Εκεί αξίζει κανείς να επισκεφθεί τον ναό του Αγίου Αθανασίου, που αναστηλώθηκε με δαπάνη των μεγάλων εθνικών ευεργετών Μάνθου και Γεωργίου Ριζάρη και δεσπόζει στην κεντρική πλατεία του χωριού, το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, που ιδρύθηκε το 1412 από τον βοεβόδα Μιχαήλ Θερειανό επί κυριαρχίας Καρόλου Τόκκου στο Δεσποτάτο της Ηπείρου, τον αρχαιολογικό χώρο στη θέση Γενίτσαρη και τους πέτρινους πύργους στη θέση Οξιά. Στο Μονοδένδρι υπάρχει επίσης το Ριζάρειο Κέντρο Εκθέσεων και Συναθροίσεων, το οποίο φιλοξενεί (έως τον Ιούλιο του 2019) την πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση «Ο φωτογράφος Γιώργος Σεφέρης», μια αντιπροσωπευτική επιλογή φωτογραφιών που τράβηξε ο νομπελίστας ποιητής και διπλωμάτης επί μισόν αιώνα αποτυπώνοντας την καθημερινότητα και τα ενδιαφέροντά του, από τα φοιτητικά του χρόνια στο Παρίσι (1918-1924) και τα ταξίδια του (Ελλάδα, Αλβανία, Τουρκία, Κύπρος, Μέση Ανατολή) έως τις τελευταίες εκδρομές του, το 1969-1970. Εκεί κοντά βρίσκεται και η Ριζάρειος Χειροτεχνική Σχολή Μονοδενδρίου, η οποία ιδρύθηκε το 1979, με σκοπό την εκπαιδευτική, πολιτιστική και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής του Ζαγορίου.

Από το χωριό ξεκινά και ένα από τα μονοπάτια που οδηγούν στο φαράγγι του Βίκου, ένα από τα πιο ξακουστά στην Ελλάδα και κάτοχο παγκόσμιου ρεκόρ Γκίνες για την αναλογία βάθους και πλάτους του. Αποτελεί τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Βίκου – Αώου, όπου βρίσκει καταφύγιο μεγάλη ποικιλία σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας. Το φαράγγι έχει μήκος περίπου 11 χιλιόμετρα και σε πολλά σημεία του το βάθος ξεπερνάει τα 1.000 μέτρα. Η θέα από ορισμένα σημεία του μονοπατιού σού κόβει την ανάσα και σίγουρα η συγκεκριμένη εξόρμηση δεν προτείνεται σε υψοφοβικούς (ή ακροφοβικούς).

Ο παραπόταμος του Αώου, Βοϊδομάτης, που διατρέχει το φαράγγι, έχει νερό όλες τις εποχές, νερό πεντακάθαρο, διαυγές, κρυστάλλινο και πάρα πολύ παγωμένο. Ούτε το καλοκαίρι η θερμοκρασία του ξεπερνά τους τέσσερις βαθμούς και ακόμα και όταν απλώς βουτάς τα πόδια σου μέσα του πονάς – δεν ενοχλείσαι, δεν νιώθεις απλώς το κάψιμο από το κρύο -, πονάς κανονικά. Συνηθίζεται αυτή η αίσθηση βέβαια, όπως όλα στη ζωή, και οι πιο τολμηροί (ή θερμόαιμοι) μπορούν να κολυμπήσουν στο ποτάμι. Το πιο δημοφιλές σημείο για βουτιές και ηλιοθεραπεία βρίσκεται στο γεφύρι της Αρίστης και από τα πέριξ του ξεκινά και το rafting, μια σχετικά εύκολη και ακίνδυνη αυτή την εποχή δραστηριότητα που σου αποκαλύπτει την ομορφιά αλλά και την καθαρότητα του Βοϊδομάτη – υπάρχουν κατά τη διαδρομή πηγές στις οποίες σταματάς και πίνεις νερό απευθείας με τις χούφτες.

Επιλογές για (παγωμένο) μπάνιο υπάρχουν και άλλες. Οι κολυμπήθρες ή οβίρες, που βρίσκονται μεταξύ Μικρού και Μεγάλου Πάπιγκου, είναι στην πραγματικότητα κοιλώματα στα ασβεστολιθικά πετρώματα τα οποία δημιουργήθηκαν από τα νερά του ρέματος του Ρογκοβού. Πρόκειται δηλαδή για φυσικές «πισίνες» που προτιμώνται το καλοκαίρι από πολλούς τολμηρούς λουομένους. Αρκετά πιο μακριά, οι τρεις καταρράκτες κοντά στο Ηλιοχώρι αποτελούν ένα από τα πιο ειδυλλιακά τοπία της περιοχής, σχηματίζοντας δύο μεγάλες βάθρες μέσα σε καταπράσινο δάσος.

Με τα Ζαγοροχώρια συμβαίνει αυτό που παρατηρείς και στα νησιά των Κυκλάδων: μοιάζουν παρόμοια μεταξύ τους, όμως το καθένα διακρίνεται τελικά από μια πολύ δική του, μοναδική γοητεία. Η Βίτσα, οι Κήποι, το Τσεπέλοβο, το Μικρό και το Μεγάλο Πάπιγκο, τα Ανω και τα Κάτω Πεδινά, η Αρίστη, το πανέμορφο Δίλοφο, όλα έχουν κάτι διαφορετικό να προσφέρουν στον επισκέπτη, το μόνο που παραμένει το ίδιο είναι η ευγένεια και η θέρμη των ντόπιων και τα κλιμακωτά καλντερίμια που είναι όλα φτιαγμένα έτσι ώστε να μπορείς να τα περπατήσεις ακόμα και όταν η περιοχή καλύπτεται ολόκληρη από πυκνό χιόνι τον χειμώνα.

Μεγάλο κεφάλαιο στα Ζαγοροχώρια αποτελούν και τα πέτρινα γεφύρια. Το τρίτοξο γεφύρι Πλακίδα ή Καλογερικό, κοντά στο χωριό Κήποι, είναι εντυπωσιακό. Ολοι οι περαστικοί σταματούν επίσης και φωτογραφίζονται στο γεφύρι του Νούτσου, που πρωτοχτίστηκε το 1750. Ωστόσο λέγεται και γεφύρι του Κόκκορη (ή του Κόκκορου), καθώς κάποιος Κόκκορος από το χωριό Κουκούλι, που είχε μύλο εκεί, διέθεσε το 1910 χρήματα για την επισκευή του. Στο όμορφο γεφύρι της Κλειδωνιάς θα καταλήξετε με τη φουσκωτή βάρκα αν αποφασίσετε να κάνετε rafting.

Στη λίστα με τα «οπωσδήποτε» του Ζαγορίου ανήκει σίγουρα και η Μονή της Παναγίας Σπηλιώτισσας που είναι χτισμένη σε απόκρηµνα βράχια µεταξύ Αρίστης και Πάπιγκου. Χαζεύοντας τη θέα προς τον επιβλητικό ορεινό όγκο της Τύμφης από το Μικρό Πάπιγκο, αποκλείεται να μη δώσετε υπόσχεση να ξαναεπισκεφθείτε τα Ζαγοροχώρια, προετοιμασμένοι ψυχολογικά να κάνετε την επόμενη φορά και την τετράωρη πεζοπορία και ανάβαση έως τη Δρακόλιμνη της Γκαμήλας, ένα φυσικό τοπίο σπάνιας, απόκοσμης ομορφιάς.

Στο Μονοδένδρι, ο παραδοσιακός ξενώνας «Λαδιάς» µε τη θερµότατη οικογενειακή φιλοξενία (www.ladiasmonodendri.com) και το ξενοδοχείο «Zagori Philoxenia» (www.zagoriphiloxenia.gr) είναι δύο καλές, οικονοµικές επιλογές. Οσοι προτιµούν τις πολυτέλειες, δεν έχουν παρά να επιλέξουν το ξενοδοχείο «Mount Grace Suites & Spa» (www.mountgrace.gr). Στο Τσεπέλοβο ξεχωρίζουν οι ατµοσφαιρικοί ξενώνες «Αρχοντικό 1787» (www.archontiko1787.gr) και «Καδί» (https://kadi.gr). Στα καλά καταλύµατα του Μεγάλου Πάπιγκου συγκαταλέγονται το ξενοδοχείο Παπαευαγγέλου (www.hotelpapaevangelou.gr) και οι ξενώνες «Ρόδι» (www.torodi.gr) και «Ιωαννίδη» (http://ioannidisguesthouse.com). Στο Μικρό Πάπιγκο εγγυηµένες επιλογές αποτελούν το πολυβραβευµένο ξενοδοχείο «Mikro Papigo 1700 Hotel & Spa» (www.mikropapigo.gr) και ο ξενώνας «Pinocchio» (http://pinocchio-hotel.gr).

Γενικώς προσεγµένα και άνω του µετρίου τα περισσότερα εστιατόρια στα Ζαγοροχώρια. Στο Μονοδένδρι, στην «Πίτα της Κικίτσας» (τηλ. 26530 71340), η αλευρόπιτα (που λέγεται στα Ζαγοροχώρια και ζυµαρόπιτα και κουρκουτόπιτα ή κασόπιτα) που θα δοκιµάσετε είναι άξια της φήµης της. Καλό το φαγητό στις «Πίτες της Φρόσως» (τηλ. 26530 71320). Εξαιρετικές γεύσεις στη «Σωτηρία» (τηλ. 26530 71209) στα Ανω Πεδινά και πολύ ωραίος χώρος η αυλή της ταβέρνας «Στου Μιχάλη» (τηλ. 26530 71530) στους Κήπους. Από τις σταθερές αξίες στην περιοχή ο «Λίθος» (τηλ. 6944 234072) στο Δίλοφο, το εστιατόριο «Αστρα» (τηλ. 26530 42108) στο Μεγάλο Πάπιγκο, το «Κανέλα και Γαρύφαλλο» (τηλ. 26530 71671) στη Βίτσα και ο «Δίας» (τηλ. 26530 41257) στο Μικρό Πάπιγκο. Η «Στέρνα» στο Καπέσοβο (τηλ. 6979 983798) και στο Μεγάλο Πάπιγκο (τηλ. 26530 25090) ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη διακόσµηση και τα πολύ νόστιµα γλυκά τους.