Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία έχω βαρεθεί να διαβάζω για τη σιωπή των περίφημων «πνευματικών ανθρώπων». Διάβαζα τα ίδια και τον καιρό που γινόταν η μεγάλη συζήτηση για τα εμβόλια: και πάλι πολλοί κατέκριναν τη σιωπή των διανοουμένων. Δεν με ενοχλεί κάτι σε αυτές τις επισημάνσεις. Απλώς δεν καταλαβαίνω πώς γίνεται όσοι τις κάνουν να μη διακρίνουν τη διάφορα ανάμεσα στη διανόηση και στην ευαισθησία: δεν είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα. Προσωπικά, θα με πείραζε αν υπήρχε σιωπή από όσους είναι άνθρωποι με δεδομένες ευαισθησίες – αυτοί νομίζω μίλησαν. Οσοι δεν μιλούν (ή κρύβονται πίσω από γενικότητες) απλώς δεν έχουν τέτοιες. Το να είσαι άνθρωπος του πνεύματος δεν σε κάνει και ευαίσθητο άνθρωπο. Ισα ίσα. Μπορεί π.χ. να σε κάνει βαθιά κυνικό.
Υπάρχουν διανοούμενοι στην Ελλάδα; Φυσικά και υπάρχουν. Μόνο που δεν είναι ακριβώς αυτοί που νομίζουμε. Στην Ελλάδα (και όχι μόνο) συνηθίζουμε να αποκαλούμε «ανθρώπους του πνεύματος» ή «διανοούμενους» όσους ασκούν επαγγέλματα που βασίζονται στην καλλιτεχνία ή στον λόγο – δεν είναι όμως έτσι ακριβώς. Η διανόηση δεν είναι άσκηση επαγγέλματος: απαιτεί καλλιέργεια, παιδεία, προβληματισμό, ικανότητα στην ανάλυση και στη σύνθεση. Δεν είναι δουλειά, είναι περισσότερο στάση ζωής: θέληση για επεξεργασία δεδομένων ώστε να προκύπτουν θέσεις και απόψεις βασισμένες στον λόγο – αυτόν που είναι «εν αρχή». Τα υπόλοιπα (η δημιουργία, η έμπνευση, η πρόταση, η πώληση, η πολιτική παρέμβαση ως σύνταξη πίσω από κομματικές και ιδεολογικές θέσεις, η ικανότητα να γίνεσαι συμπαθητικός ή να προκαλείς κ.τ.λ.) δεν είναι διανόηση, είναι εργαλεία δουλειάς.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
