Χωρίς φρένα το ράλι τιμών φυσικού αερίου και ρεύματος

Η ευθεία απόρριψη από την Κομισιόν της ελληνικής πρότασης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης αποτυπώνεται σε επιστολή που εστάλη στις 8 Νοεμβρίου στους υπουργούς Οικονομικών και Ενέργειας κ.κ. Χρήστο Σταϊκούρα και Κώστα Σκρέκα.

Οπως αναφέρουν στο «Βήμα» κυβερνητικές πηγές, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Φρανς Τίμερμανς είπε «όχι» στον μηχανισμό αντιστάθμισης δικαιωμάτων εκπομπών CO2, επισημαίνοντας στην ελληνική κυβέρνηση ότι η ΕΕ δεν μπορεί να… παίζει με το ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ρύπων κατά το δοκούν διότι οι συνέπειες μπορεί να είναι απρόβλεπτες.

Η επίδραση

Ειδικότερα, ο αξιωματούχος της Κομισιόν αναφέρει στους έλληνες υπουργούς ότι η επίδραση των τιμών αερίου στις υψηλές τιμές ρεύματος είναι πολλές φορές πολλαπλάσια από εκείνη των αυξημένων τιμών στα δικαιώματα εκπομπών ρύπων. Ετσι, οποιαδήποτε μέτρα αφορούν το ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) «είναι απίθανο να έχουν ουσιώδη επίδραση στις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος».

Σχετικά με την ελληνική πρόταση, απαντά ότι «πρέπει να παραμένουμε επιφυλακτικοί όσον αφορά μια αδικαιολόγητη παρέμβαση στην αγορά άνθρακα» ενώ σημειώνει ότι οι ad hoc παρεμβάσεις πρέπει να αποφεύγονται, καθώς υπάρχει κίνδυνος να υπονομεύσουν την αξιοπιστία της αγοράς δικαιωμάτων, να δημιουργήσουν αβεβαιότητα για τυχόν μελλοντικές παρεμβάσεις και να βλάψουν το οικοδόμημα του Χρηματιστηρίου Ανθρακα, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για τις επενδύσεις σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Η πρόταση

Η πρόταση της Ελλάδας προέβλεπε τη σύσταση ενός μόνιμου Μηχανισμού Αντιστάθμισης που θα αντλεί έσοδα από τις δημοπρασίες του ΣΕΔΕ, κάνοντας heading δικαιωμάτων. Πρότεινε ένα ποσοστό μελλοντικών δικαιωμάτων που υπό κανονικές συνθήκες θα δημοπρατούνταν τα επόμενα χρόνια, να δημοπρατηθεί νωρίτερα ώστε τα έσοδα να κατευθυνθούν για την ελάφρυνση των νοικοκυριών. Ομως η Κομισιόν ανησυχεί ότι αυτού του είδους τα μέτρα, μειώνοντας τη μελλοντική προσφορά δικαιωμάτων, ενδέχεται να οδηγήσουν σε περαιτέρω αυξήσεις των τιμών αργότερα.

Πάντως, ένας από τους βασικούς λόγους που η Επιτροπή δεν συμφωνεί με την ελληνική πρόταση είναι ότι η εφαρμογή της θα συνεισέφερε στην αύξηση του πλεονάσματος των δικαιωμάτων στην αγορά (ήδη υπάρχει πλεόνασμα 1,5 δισ. δικαιωμάτων) που θα οδηγούσε σε μείωση των τιμών του άνθρακα, κάτι που προφανώς η ΕΕ δεν το επιθυμεί διότι θα υπονόμευε τα σχέδιά της για απανθρακοποίηση έως το 2050.

Δημοπρασίες

Αλλωστε, όπως δεικτικά αναφέρει στην επιστολή του ο κ. Τίμερμανς, τα κράτη-μέλη μπορούν να κάνουν χρήση των υψηλότερων από το αναμενόμενο εσόδων των δημοπρασιών ρύπων, επισημαίνοντας ότι ειδικά η Ελλάδα επιτρέπεται να δημοπρατήσει επιπλέον 17% δικαιώματα από το κανονικό μερίδιό της, όπως προβλέπεται για τα οικονομικά ασθενέστερα κράτη. Επιπλέον, επισημαίνει ότι η χώρα μας δεν έχει ακόμη αξιοποιήσει το δικαίωμά της να διεκδικήσει 25 εκατ. έξτρα δικαιώματα (σε σημερινές τιμές 1,8 δισ. ευρώ) για τη συγχρηματοδότηση έως και 60% της απεξάρτησης των νησιών της από το κάρβουνο, ενώ μπορεί να χρησιμοποιήσει και το RRF για ενεργειακές επενδύσεις.

Ξέφρενο πάρτι

Την ίδια ώρα, με το ψύχος να εξαπλώνεται πάνω από την Ευρώπη, αυξάνοντας παράλληλα και την ενεργειακή ζήτηση, ξεκίνησε το… ξέφρενο πάρτι στις τιμές φυσικού αερίου, ρεύματος αλλά και δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων, τα οποία την Τετάρτη κατέγραψαν ιστορικό ρεκόρ με 73 ευρώ ανά τόνο. Στην Ελλάδα η μέση χονδρεμπορική τιμή ρεύματος έφτασε την Πέμπτη στα 285,24 ευρώ ανά μεγαβατώρα, εκτοξεύοντας τη μέση τιμή για τον Νοέμβριο στα 230,64 ευρώ, γεγονός που ανατρέπει για άλλη μια φορά τους υπολογισμούς της κυβέρνησης για τη στήριξη των τιμολογίων, οι οποίοι είχαν γίνει με βάση μια τιμή 200 ευρώ για τον Νοέμβριο και 220 ευρώ για τον Δεκέμβριο.

Μάλιστα, οι Κασσάνδρες της αγοράς προεξοφλούν ότι το ανεξέλεγκτο ράλι των τιμών σύντομα θα ξεπεράσει τα 300 ευρώ, οδηγώντας σε ασφυξία νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Αλλά και στην Ευρώπη, οι τιμές σε 12 χώρες χτύπησαν κόκκινο την περασμένη Πέμπτη καθώς κινούνταν πάνω από τα 250 ευρώ, ακόμη και στη Γαλλία (302,14 ευρώ) η οποία το προηγούμενο διάστημα, ελέω πυρηνικών, κατάφερνε να συγκρατεί τις τιμές. Και ο βαρύς χειμώνας είναι ακόμη προ των πυλών.

Η ασφάλεια εφοδιασμού και η αξιοπιστία των λιγνιτικών μονάδων

Στο επίκεντρο βρίσκεται το ζήτημα της ασφάλειας εφοδιασμού σε φυσικό αέριο και κατ’ επέκταση ηλεκτρικής ενέργειας. Η κατάσταση είναι οριακή. Σύμφωνα με το Bloomberg, ο ρυθμός άντλησης από τις αποθήκες αερίου φέτος είναι ο δεύτερος υψηλότερος της τελευταίας δεκαετίας, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην κορύφωση του χειμώνα.
Οσο για την Ελλάδα, η προγραμματισμένη συνεδρίαση της Επιτροπής Διαχείρισης Κρίσεων αναβλήθηκε δύο φορές την περασμένη εβδομάδα. Ζητούμενο για τη χώρα αποτελεί η αξιοπιστία των λιγνιτικών μονάδων, οι οποίες θα κληθούν να σηκώσουν μέρος της υψηλής ζήτησης σε περίπτωση ψύχους. Ηδη εντοπίζονται προβλήματα καθώς τα αποθέματα λιγνίτη δεν επαρκούν για την τροφοδοσία των μονάδων, παρότι όλα τα ορυχεία δουλεύουν στο φουλ εδώ και μήνες. Οσο για τις λιγνιτικές μονάδες, για τις 1 και 2 του Αγ. Δημητρίου πρέπει να δοθεί, κατά παρέκκλιση, παράταση των επιτρεπόμενων ωρών λειτουργίας, ο Αγ. Δημήτριος 5 θα είναι διαθέσιμος στα τέλη Δεκεμβρίου καθώς τότε ολοκληρώνεται η περιβαλλοντική του αναβάθμιση, ενώ η Μεγαλόπολη 3 έχει σοβαρή βλάβη σε τμήμα του λέβητα. Επίσης, χαμηλά παραμένει η στάθμη των νερών στα υδροηλεκτρικά, τα οποία η ΔΕΗ κρατά και τις κρίσιμες ώρες.