Το βασίλειο του αίματος

Ο Γιου Νέσμπο ή αλλιώς Νέσμπε (Οσλο, 1960), ο διάσημος σκανδιναβός συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας, έγινε παγκοσμίως γνωστός από τα μυθιστορήματά του με πρωταγωνιστή τον εκκεντρικό αστυνομικό Χάρι Χόλε, ο οποίος έγινε και κινηματογραφικός ήρωας. Μερικοί ομότεχνοί του στην Ευρώπη και αλλού – και στην Ελλάδα βεβαίως – έχουν επιχειρήσει να τον μιμηθούν με αμφίβολα αποτελέσματα. Στο μυθιστόρημα με τον τίτλο Το βασίλειο εγκαταλείπει τον Χόλε και το Οσλο και επινοεί καινούργιους ήρωες, οι οποίοι δρουν σε μια απομονωμένη επαρχιακή κοινότητα στα νορβηγικά βουνά. Σύμφωνα με το περιοδικό Booklist, η καινούργια ιστορία του φέρνει στον νου μερικούς κλασικούς συγγραφείς του νουάρ (Ντόροθι Χιουζ, Τζέιμς Κέιν, Τζιμ Τόμσον), ενώ δομείται αριστοτεχνικά ως «τραγωδία με σαιξπηρικές απηχήσεις που οδηγείται με μαεστρία στην αναπόφευκτη κατάληξή της».

Οικογενειακά μυστικά

Αντιγράφουμε εδώ τη συγκεκριμένη φράση επειδή πράγματι το παρόν μυθιστόρημα έχει επιρροές από τον Σαίξπηρ, επειδή είναι γραμμένο με δεξιοτεχνία και κυρίως επειδή κατά τη γνώμη μας είναι το αρτιότερο έργο του. Οπως γράφει ο συγγραφέας στον πρόλογό του, συνοψίζοντας την πλοκή του Βασιλείου, πρόκειται για μια ιστορία δύο αδελφών που έχουν ένα σκοτεινό οικογενειακό μυστικό και οι οποίοι σμίγουν ύστερα από χρόνια στο κτήμα τους σ’ ένα ορεινό χωριό της Νορβηγίας, όπου μεγάλωσαν. Ο Ρόι, ο μεγάλος αδελφός, είναι ανύπαντρος, έχει παραμείνει εκεί μετά τον περίεργο θάνατο των γονιών τους και διευθύνει ένα βενζινάδικο. Ο Καρλ, ο μικρότερος, επιστρέφει από τον Καναδά με τη γυναίκα του τη Σάνον, έχοντας το φιλόδοξο σχέδιο να χτίσει ένα ξενοδοχείο που θα κάνει πλούσιους τους κατοίκους του χωριού.

Αυτοί οι τρεις άνθρωποι μοιράζονται πολλά πράγματα, αλλά σύντομα η συμπεριφορά τους τούς οδηγεί σε αντιπαλότητα με κάποιους ντόπιους. Καθώς αποκαλύπτεται το σκοτεινό οικογενειακό μυστικό, το οποίο συνδέεται με κακοποίηση παιδιού, αλλά γίνεται γνωστό και το οικονομικό σκάνδαλο στο οποίο έχει εμπλακεί ο Καρλ στο εξωτερικό, οι δύο άνδρες που είναι ενωμένοι με ισχυρό αδελφικό δεσμό αγάπης και αφοσίωσης, φθάνουν σε σημείο ρήξης, οπότε δοκιμάζονται οι αντοχές τους. Ειδικά ο Ρόι έχει αισθανθεί για τον Καρλ αγάπη ανάμεικτη με στοργή, κάτι σαν έρωτα. Ο συγγραφέας σημειώνει ότι όπως και στα προηγούμενα βιβλία του έτσι κι εδώ γράφει για την αγάπη, το έγκλημα, την πίστη, την απληστία, την ηθική, τη λαγνεία και τον φόβο του θανάτου.

Το αίμα και το χρήμα

Στις πρώτες σελίδες μαθαίνουμε πως τα δύο αδέλφια κάποτε σκότωσαν ένα ζώο, τον σκύλο τους. Ο Καρλ τον πυροβόλησε κατά λάθος, ενώ σκόπευε κάτι πουλιά, κι ο Ρόι τον αποτελείωσε με ένα μαχαίρι για να μην υποφέρει. Αυτή η τρομερή εμπειρία θα τους χρησιμεύσει στην ενηλικίωσή τους, όταν απειλούνται από κακούς συνανθρώπους τους. Ηδη ο πατέρας τους λέει στον Ρόι: «Είμαστε μια οικογένεια. Εχουμε ο ένας τον άλλο και πέρα από μας δεν υπάρχει κανένας άλλος. Φίλοι, γκόμενες, γείτονες, συγχωριανοί, το κράτος…».

Ετσι, όλα τα άλλα πρόσωπα που εμφανίζονται στην πλοκή (οι αστυνόμοι Ολσεν, πατέρας και γιος, που ερευνούν τον θάνατο των γονιών του Ρόι και του Καρλ, οι κοπέλες του χωριού, η Μαρί, η Γιούλιε, η Γκρέτε, ο έμπορος αυτοκινήτων Βίλουμσεν και η γυναίκα του), δεν έχουν καμία δυνατότητα να επηρεάσουν αρνητικά τον ισχυρό δεσμό των δύο αδελφών. Πράγματι, το κύριο θέμα του Νέσμπο είναι οι δεσμοί ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας και τα αισθήματα που αναπτύσσονται ανάμεικτα με φόβους. Μπορεί η κεντρική ιδέα του μυθιστορήματος να είναι η κακοποίηση ανηλίκου – μια άλλη είναι η ανάγκη για απόκτηση και κατοχή χρημάτων, βασικό κίνητρο για πολλά εγκλήματα -, ωστόσο ο συγγραφέας θέλει να μιλήσει πρωτίστως για το θέμα «οικογένεια».

Σ’ έναν σχετικό διάλογο διαβάζουμε: «»Και η αγάπη για την οικογένεια τυφλώνει, όπως ο έρωτας;». «Τι εννοείς;». «Ναι, η οικογένεια είναι η μόνη αρχή. Το σωστό και το λάθος από εκεί ξεκινάνε. Ολα τ’ άλλα είναι δευτερεύοντα»» (σελ. 200). Επίσης, μεταξύ των δύο αδελφών γίνεται ένας διάλογος περί αγάπης: «Αγάπη ανάμεσα σε έναν άντρα και μια γυναίκα που δεν είναι συγγενείς δεν υπάρχει, Ρόι. Η αγάπη θέλει αίμα. Το ίδιο αίμα. Αγάπη χωρίς ενδοιασμούς μόνο στην οικογένεια υπάρχει. Ανάμεσα στ’ αδέλφια και ανάμεσα σε γονείς και παιδιά».

Συμφέρον και εξουσία

Το βασίλειο είναι μια ιστορία με δράση, σασπένς και ανατροπές, με συμπαθητικούς ήρωες και ηρωίδες, οι οποίοι διαπράττουν εγκλήματα είτε για να εξοντώσουν τους επικινδύνους εχθρούς τους είτε για να αποδείξουν πως είναι ισχυροί χαρακτήρες, δηλαδή για να συνεχίσουν να αισθάνονται πως είναι οι κυρίαρχοι στο βασίλειό τους. Βασίλειο εδώ είναι το κτήμα της οικογένειας, η περιουσία της, ωστόσο μπορεί να είναι και η εξουσία που ασκούν οι ήρωες πάνω σε έναν ή περισσότερους ανθρώπους. Ο συγγραφέας, ο οποίος έγραψε το 2018 το μυθιστόρημα Μάκβεθ, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό του Σαίξπηρ ως μέρος του προγράμματος του εκδοτικού οίκου Χόγκαρθ όπου σύγχρονοι συγγραφείς αναπλάθουν τα έργα του για το σημερινό κοινό, πιθανότατα έχει αντλήσει από εκεί την ιδέα. Ο σαιξπηρικός ήρωας μαζί με τη γυναίκα του ήταν υπεύθυνοι για μια σειρά δολοφονίες που αποσκοπούσαν στην κατάκτηση της εξουσίας, δηλαδή τα εγκλήματα έγιναν αποκλειστικά από συμφέρον.

{SYG}Jo Nesbo {SYG}{TIT}To βασίλειο {TIT}{EKD}Mετάφραση Σωτήρης Σουλιώτης.Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2020, σελ. 696, τιμή 19,90 ευρ{EKD}ώ