Οι… ευνοούμενοι των Οσκαρ

Η μεγάλη στιγμή έφτασε. Tο απόγευμα προς βράδυ της σημερινής Κυριακής (για το Λος Αντζελες, διότι με τις 10 ώρες διαφοράς είναι ξημερώματα Δευτέρας για την Ελλάδα) θα γνωρίζουμε τους νικητές των 91ων βραβείων της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Εύλογα η συγκεκριμένη απονομή κινεί ιδιαίτερα το εγχώριο ενδιαφέρον, αφού η ταινία «Η ευνοούμενη» του Γιώργου Λάνθιμου είναι υποψήφια σε δέκα κατηγορίες – κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν με ταινία σκηνοθετημένη από έλληνα δημιουργό. Ούτως ή άλλως η επιτυχία του Λάνθιμου είναι δεδομένη, ανεξαρτήτως από το αν θα κερδίσει ο ίδιος το Οσκαρ σκηνοθεσίας, κάτι που προσωπικά θεωρώ πολύ δύσκολο διότι η φόρα που έχει η «Ρόμα» του Μεξικανού Αλφόνσο Κουαρόν αυτή την περίοδο είναι τεράστια.

Η «Ρόμα» φαίνεται ότι θα είναι η ταινία που θα ακουστεί περισσότερο στην απονομή των Οσκαρ και ρόλο σε αυτό έχουν παίξει αρκετά πράγματα. Πρώτον, το πολιτικό μήνυμα που τα μέλη της Ακαδημίας θα θελήσουν, ενδεχομένως, να στείλουν προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για τα τείχη που θέλει να στήσει ανάμεσα στην Αμερική και στο Μεξικό. Δεύτερον, απαρατήρητο δεν πρέπει να περάσει το γεγονός ότι πρόκειται για παραγωγή του Netflix, πλατφόρμας απευθυνόμενης στους θεατές της τηλεόρασης, η οποία όμως προσπαθεί πεισματικά να εισχωρήσει στα χωράφια του κινηματογράφου, και η αλήθεια είναι ότι το έχει καταφέρει. Τα Οσκαρ θα είναι το επιστέγασμα αυτής της προσπάθειας. Τρίτον, δεν είναι καθόλου τυχαία η τεράστια, πανάκριβη διαφημιστική καμπάνια που έχει γίνει για τη «Ρόμα», μια ταινία που τηρουμένων των αναλογιών είναι πάρα πολύ φθηνή. Και τέταρτον, η «Ρόμα» είναι ένα αριστούργημα.

Πανανθρώπινο επίτευγμα

Αυτή τη στιγμή όλα τα γραφεία στοιχημάτων δίνουν σοβαρό προβάδισμα στο προσωπικό μεν, αλλά συγχρόνως πανανθρώπινο δράμα του 57χρονου μεξικανού σκηνοθέτη, με το οποίο άφησε ελεύθερο τον εαυτό του να «μεταφερθεί» στην παιδική του ηλικία για να τιμήσει την ηρωική γυναίκα που μεγάλωσε τον ίδιο και τ’ αδέλφια του: την οικιακή βοηθό του σπιτιού του, μια ιθαγενή, την οποία υποδύεται η Μεξικάνα Γιαλίτσια Απαρίτσιο, μια ερασιτέχνις ηθοποιός και επίσης υποψήφια για Οσκαρ (Α’ ρόλου).

Θεωρώ πολύ δύσκολο λοιπόν η «Ρόμα» να χάσει το Οσκαρ σκηνοθεσίας, το οποίο θα είναι το δεύτερο του Κουαρόν ο οποίος πριν από έξι χρόνια ανέβηκε στο Διάστημα με το «Gravity» και απέσπασε το πρώτο του. Η ειρωνεία, δε, είναι ότι ενώ το «Gravity» ήταν μια μεγάλη, πανάκριβη παραγωγή του Χόλιγουντ με πρωταγωνιστές αστέρια όπως η Σάντρα Μπούλοκ και ο Τζορτζ Κλούνεϊ, η «Ρόμα» είναι ακριβώς το αντίθετο. Ουσιαστικά ο Κουαρόν επέστρεψε στην πρώτη ύλη του κινηματογράφου και με μικρό budget, αλλά μεγάλη καρδιά, έκανε ένα σωρό πράγματα. Εστησε από το μηδέν την περιοχή της Πόλης του Μεξικού όπου μεγάλωσε, χρησιμοποίησε άγνωστους ηθοποιούς, γύρισε την ταινία ασπρόμαυρη και χτύπησε φλέβα γιατί μίλησε ποιητικά κατευθείαν στην καρδιά μας. Η «Ρόμα» είναι όντως μια ταινία που θα μπορούσε να βραβευθεί για τη σκηνοθεσία της, όχι μόνο για αυτά που λέει αλλά και για το πώς τα λέει.

Τίποτε σίγουρο

Ωστόσο, το γεγονός ότι η ισπανόφωνη αυτή ταινία φιγουράρει τόσο στην κατηγορία της καλύτερης ταινίας, όσο και σε εκείνη της καλύτερης ξενόγλωσσης – μη αγγλόφωνης – προβληματίζει λιγάκι. Με δεδομένο ότι η «Ρόμα» δεν έχει ουσιαστικά συναγωνιστή στις υποψηφιότητες των ξενόγλωσσων (παρότι υπάρχει ο παράγοντας του «Ψυχρού Πολέμου» του Πάβελ Παβλικόφσκι που θα έπαιρνε τη δική μου ψήφο), αν όντως ψηφιστεί σε εκείνη την κατηγορία είναι άραγε δυνατόν να ξαναψηφιστεί και για καλύτερη ταινία; Δύσκολο, αλλά όχι απίθανο. Ποτέ πάντως στην ιστορία των Οσκαρ δεν έχει τύχει μια ταινία που «παίζει» και στις δύο αυτές κατηγορίες (κάτι ούτως ή άλλως σπάνιο) να κερδίσει και στις δύο.

Και εδώ εισέρχεται ο παράγοντας της αμιγώς αμερικανικής παραγωγής «Το πράσινο βιβλίο» του (μη υποψήφιου) Πίτερ Φαρέλι, που αυτή την στιγμή βρίσκεται δεύτερη στη θέση των προτιμήσεων για το Οσκαρ καλύτερης ταινίας. Και ναι, εδώ μπορεί όντως να γίνει η μεγάλη έκπληξη και το «Πράσινο βιβλίο» να αποσπάσει το Οσκαρ καλύτερης ταινίας. Ενα κλασικό, πολύ αμερικανικό και πολύ αγαπησιάρικο road movie, που αντιμετωπίζει με χιούμορ το φυλετικό ζήτημα το οποίο, ουσιαστικά, πραγματεύεται.

Η σύζυγος και η βασίλισσα

Κάπως πιο ξεκάθαρα είναι τα πράγματα στις γυναίκες ηθοποιούς. Φορτωμένη από βραβεία διαφόρων Ενώσεων, η Γκλεν Κλόουζ της «Συζύγου» (προβάλλεται από την περασμένη Πέμπτη στην Ελλάδα) είναι σχεδόν βέβαιο πια ότι θα «νικήσει» την Ολίβια Κόλμαν της «Ευνοούμενης» του Λάνθιμου (κέρδισαν, θυμίζω, και οι δύο τη Χρυσή Σφαίρα, αλλά σε διαφορετικές ενότητες – δράμα η μία και κωμωδία ή μιούζικαλ η άλλη). Μπορεί μεν ο ρόλος της Κόλμαν να είναι πιο φανταχτερός και πιο αβανταδόρικος (παίζει τη βασίλισσα Αννα της Αγγλίας, μια υστερική αλλά με χιούμορ γυναίκα, ταλαιπωρημένη από την ποδάγρα, την ανία και το γεγονός ότι έχασε 17 παιδιά τα οποία αντικατέστησε με… κουνέλια), όμως η Κλόουζ εκπέμπει μια ηρεμία που σε σκλαβώνει: παίζει με τα μάτια και την έκφραση, σε βάζει στη διαδικασία να σκέφτεσαι διαρκώς τι μπορεί να περνά από το μυαλό της αινιγματικής ηρωίδας της, πιστής συντρόφου ενός συγγραφέα (Τζόναθαν Πράις) που πρόκειται να βραβευτεί με Νομπέλ. Συν τοις άλλοις, η Κλόουζ ανήκει στις, όπως αποκαλούνται, «αδικημένες» ηθοποιούς καθότι μετρά μέχρι σήμερα επτά υποψηφιότητες στα Οσκαρ αλλά κανένα βραβείο. Πολλά μέλη θα την κοιτάξουν με συμπάθεια, αν και σε έναν δίκαιο κόσμο η Κλόουζ θα είχε ήδη πάρει το βραβείο για τη μαντάμ Ντε Μερτέιγ της στις «Επικίνδυνες σχέσεις» (1988) του Στίβεν Φρίαρς. Τότε όμως ήταν η χρονιά της Τζόντι Φόστερ για τους «Κατηγορούμενους».

Μέρκιουρι Vs Τσέινι

Μάχη προβλέπεται να γίνει και στους άνδρες, όμως η γνώμη μου είναι ότι ήρθε η στιγμή του Ράμι Μάλεκ. Οχι βέβαια ότι είχε και πολλές στιγμές μέχρι σήμερα στην καριέρα του, απλώς υπήρξε αρκετά τυχερός που το «Bohemian Rhapsody» έκανε τόσο αναπάντεχα μεγάλη αίσθηση στους θεατές. Μικρούς, μεγάλους, ηλικιωμένους. Οι κριτικοί πολέμησαν την ταινία, όμως τα ταμεία των αιθουσών ήταν σαφέστατα υπέρ της και ο Μάλεκ, «φτυστός» ο Φρέντι Μέρκιουρι, αγαπήθηκε από εκατομμύρια φαν του αρχηγού των Queen, οι οποίοι δεν ένιωσαν καθόλου «προδομένοι» από την ερμηνεία του 38χρονου, αιγυπτιακής καταγωγής, αμερικανού ηθοποιού.

Αν η Ακαδημία αποφασίσει να βραβεύσει ερμηνευτική φρεσκάδα, ο Μάλεκ δεν υπάρχει περίπτωση να χάσει το βραβείο από τον Κρίστιαν Μπέιλ, που επίσης «μεταμορφώθηκε» σε αληθινό πρόσωπο, αντιπαθέστατο στη δική του περίπτωση, τον πρώην αντιπρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ντικ Τσέινι. Ισως παίξει ρόλο δε ότι ο Μπέιλ έχει ήδη κερδίσει Οσκαρ – Β’ ρόλου για το «The Fighter» το 2011.

Η δική μου ψήφος πάντως θα πήγαινε στον Γουίλεμ Νταφόε που, αν και υποδύθηκε επίσης ένα πραγματικό πρόσωπο, τον Βίνσεντ βαν Γκογκ στην «Πύλη της αιωνιότητας», δεν στηρίχθηκε ούτε στο μακιγιάζ ούτε στη μιμητική. Με έπεισε φτιάχνοντας τον δικό του Βαν Γκογκ.

Το «μαύρο» δεν θα λείψει

Από την άλλη πλευρά, ο Μαχαρσάλα Αλι έχει επίσης κερδίσει τον Β’ ρόλο για το «Moonlight» του Μπάρι Τζένκινς, αλλά αυτό δεν τον εμποδίζει να είναι το φαβορί στην ίδια κατηγορία για το «Πράσινο βιβλίο». Υπ’ όψιν: ο Αλι είναι μαύρος και το μαύρο στοιχείο δεν υπάρχει περίπτωση να μείνει έξω από τις βραβεύσεις, μετά και τον θόρυβο (και τον χλευασμό) που προκάλεσε το 2016 η είδηση ότι το 93% των (τότε) 6.000 μελών της Ακαδημίας αποτελούνταν από λευκούς και το 76% από άνδρες με διάμεση ηλικία τα 63 έτη! (Σήμερα οι εκλογείς έχουν φτάσεις τους 7.902.)

Ετσι, λοιπόν, εφέτος τρεις ταινίες που ασχολούνται με θέματα σχετικά με μαύρους βρίσκονται ανάμεσα στις οκτώ υποψήφιες για το Οσκαρ καλύτερης ταινίας: Η «Παρείσφρηση» του Σπάικ Λι, ο «Μαύρος Πάνθηρας» του Ράιαν Κούγκλερ και το «Πράσινο βιβλίο». Εχω την αίσθηση ότι ο οργισμένος Σπάικ Λι θα μείνει εκτός βραβείων (εκτός αν κερδίσει το σενάριο της «Παρείσφρησης») και είμαι απολύτως βέβαιος ότι η ομόχρωμή του Ρετζίνα Κινγκ, υποψήφια για το Οσκαρ Β’ ρόλου στην ταινία «Αν η οδός Μπιλ μπορούσε να μιλήσει», θα κερδίσει το αγαλματίδιο.

Kαι η «Ευνοούμενη», θα μου πείτε; Πού θα διακριθεί; Θεωρώ ότι η ταινία του Λάνθιμου έχει σοβαρές πιθανότητες στη κατηγορία του σεναρίου γραμμένου κατευθείαν για την οθόνη – παρότι κι εκεί υπάρχει ο παράγοντας «Ρόμα» – και ότι έχει το Οσκαρ στο τσεπάκι σε τεχνικά (και εξίσου σημαντικά) βραβεία, όπως του μοντάζ (συγχαρητήρια από τώρα στον Γιώργο Μαυροψαρίδη), των σκηνικών και των κοστουμιών.

Ποιος θα ήθελα να κερδίσει

Ταινία: «Ρόμα»
Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος,
«Η ευνοούμενη»
Α’ ανδρικός ρόλος: Γουίλεμ Νταφόε,
«Στην πύλη της αιωνιότητας»
Α’ γυναικείος ρόλος: Ολίβια Κόλμαν,
«Η ευνοούμενη»
Β’ ανδρικός ρόλος: Μαχαρσάλα Αλι,
«Το πράσινο βιβλίο»
Β’ γυναικείος ρόλος: Ρέιτσελ Βάις,
«Η ευνοούμενη»
Πρωτότυπο σενάριο: «Η ευνοούμενη»
Διασκευασμένο σενάριο: «Αν η οδός Μπιλ μπορούσε να μιλήσει»
Ξενόγλωσση ταινία: «Ψυχρός Πόλεμος»

Ποιος θα στοιχημάτιζα ότι θα κερδίσει

Ταινία: «Το πράσινο βιβλίο»
Σκηνοθεσία: Αλφόνσο Κουαρόν,
«Ρόμα»
Α’ ανδρικός ρόλος: Ράμι Μάλεκ,
«Bohemian Rhapsody»
Α’ γυναικείος ρόλος: Γκλεν Κλόουζ,
«Η σύζυγος»
Β’ ανδρικός ρόλος: Μαχαρσάλα Αλι,
«Το πράσινο βιβλίο»
Β’ γυναικείος ρόλος: Ρετζίνα Κινγκ,
«Αν η οδός Μπιλ μπορούσε να μιλήσει»
Πρωτότυπο σενάριο: «Η ευνοούμενη»
Διασκευασμένο σενάριο: «Αν η οδός Μπιλ μπορούσε να μιλήσει»
Ξενόγλωσση ταινία: «Ρόμα»