Το περίγραμμα μιας νέας διεθνούς συμφωνίας για το Παλαιστινιακό αναδύεται μέσα από τις στάχτες της Γάζας και τη διπλωματική κινητικότητα με επίκεντρο τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη. Καθοριστική για τις εξελίξεις θα είναι η συνάντηση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου τη Δευτέρα, εφόσον επιβεβαιωθεί ο συγκερασμός των συμφερόντων των βασικών πρωταγωνιστών πέραν των διακηρύξεων και των αφορισμών.
Από το βήμα του ΟΗΕ την Παρασκευή, ο Νετανιάχου παρομοίασε τη λύση των δύο κρατών με αυτοκτονία για το Ισραήλ λέγοντας ότι «θα ήταν σαν να επέτρεπαν οι ΗΠΑ τη δημιουργία ενός κράτους της Αλ Κάιντα μόλις ένα μίλι από τη Νέα Υόρκη».
Ο ισραηλινός πρωθυπουργός απέφυγε να αναφερθεί στην υπό διαμόρφωση συμφωνία, αξιώνοντας από τη Χαμάς να καταθέσει τα όπλα και να αφήσει ελεύθερους τους ομήρους. «Αν το κάνετε αυτό, ο πόλεμος θα τελειώσει τώρα» είπε ο Νετανιάχου.
Η ομιλία του μεταδόθηκε με μεγάφωνα μέσα στη Γάζα. Ομως, ο Νετανιάχου φάνηκε σαν να απευθύνεται περισσότερο στο εσωτερικό του Ισραήλ για την υπεράσπιση της πολιτικής του εν όψει κρίσιμων αποφάσεων, παρά στο διεθνές ακροατήριο.
Η δήλωση του Τραμπ ότι δεν θα επιτρέψει στο Ισραήλ να προσαρτήσει την κατεχόμενη Δυτική Οχθη και η αποστροφή «ως εδώ» με αποδέκτη τον Νετανιάχου, φανερώνουν το μέγεθος της διεθνούς απομόνωσης του Ισραήλ.
Ωστόσο ο Νετανιάχου κρατά γερά χαρτιά στα χέρια του. Μέσα σε δύο χρόνια πολέμου, τον οποίο πυροδότησε η Χαμάς με την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, το Ισραήλ κατάφερε βαρύτατα πλήγματα στους σημαντικότερους εχθρούς του, το Ιράν και τη φιλοϊρανική οργάνωση Χεζμπολάχ του Λιβάνου, κατέλαβε περισσότερο συριακό έδαφος και συνομιλεί με το νέο καθεστώς της Δαμασκού.
Οι εξελίξεις μετά το Κατάρ
«Μεθυσμένος» από αυτές τις επιτυχίες, ο Νετανιάχου εξαπέλυσε την αποτυχημένη ισραηλινή αεροπορική επιδρομή κατά της ηγεσίας της Χαμάς στο Κατάρ και απείλησε με προσάρτηση της Δυτικής Οχθης, ενθουσιάζοντας μεν τους ακροδεξιούς κυβερνητικούς εταίρους του, όχι όμως τους παραδοσιακούς συμμάχους του Ισραήλ.
Οι Ευρωπαίοι είδαν να απειλείται με κατάρρευση η λύση των δύο κρατών, που είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της πολιτικής τους στη Μέση Ανατολή, ενώ οι Αραβες προειδοποίησαν ότι η προσάρτηση θα σημάνει το τέλος των Συμφωνιών του Αβραάμ.
Το σχέδιο των 21 σημείων που βρίσκεται στα σκαριά μετά από εντατικές διαβουλεύσεις μεταξύ Αμερικανών, Ευρωπαίων και Αράβων (με τη συμμετοχή της Τουρκίας), προβλέπει τη δημιουργία μιας Διεθνούς Μεταβατικής Αρχής στη Γάζα που θα λειτουργεί ως υπέρτατη αρχή για διάστημα πέντε ετών, υπό την αιγίδα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η αρχή αυτή, πιθανώς υπό την προεδρία του βρετανού πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, θα εδρεύει αρχικά στην αιγυπτιακή μεθοριακή πόλη Ελ Αρίς και θα εισέλθει στη Γάζα συνοδευόμενη από ένοπλη δύναμη που θα συγκροτηθεί από αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, οι οποίες θα αναλάβουν επίσης να σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος της ανοικοδόμησης. Η Τουρκία δηλώνει πρόθυμη να προσφέρει «υπηρεσίες» σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο.
Πρόκειται ουσιαστικά για έναν συνδυασμό του σχεδίου Τραμπ για τη μετατροπή της Γάζας σε Ριβιέρα και του αραβικού σχεδίου ειρήνευσης. Στα «σκοτεινά» σημεία του σχεδίου περιλαμβάνεται ο ίδιος ο Μπλερ που χαίρει μεν εκτίμησης από τα καθεστώτα, όχι όμως από τους λαούς της Μέσης Ανατολής εξαιτίας των ψευδών ισχυρισμών στον πόλεμο του Ιράκ. Από το γραφείο του Μπλερ διευκρινίστηκε ότι το σχέδιο δεν περιλαμβάνει τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας.
Η έκκληση Αμπάς και η στάση της Χαμάς
Ο παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς κάλεσε τη Χαμάς να παραδώσει τα όπλα στην Παλαιστινιακή Αρχή, υποσχέθηκε μεταρρυθμίσεις και ελεύθερες εκλογές σε ένα έτος. Η ισλαμιστική οργάνωση δηλώνει πρόθυμη να παραδώσει ό,τι έχει απομείνει από την εξουσία της αλλά όχι τα όπλα. Ανώτερα στελέχη της περιγράφουν ως αναγκαία θυσία 65.000 νεκρούς Παλαιστινίους και 165.000 τραυματίες στη Γάζα, ενώ ισχυρίζονται ότι η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου ήταν το έσχατο μέσο αντίστασης στο Ισραήλ.
Η επιρροή της Χαμάς φαίνεται πως έχει μειωθεί εξαιτίας των δεινών του πολέμου, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι ο εξαθλιωμένος πληθυσμός της Γάζας θα υποδεχθεί την Παλαιστινιακή Αρχή ως σωτήρα. Θα μπορούσε να αναδειχθεί ένα νέο πολιτικό σχήμα με τη συμμετοχή ανθρώπων της Χαμάς για να διεκδικήσει την εξουσία στις κάλπες.
Το σχέδιο για τη Διεθνή Μεταβατική Αρχή, που ανοίγει τον δρόμο για κατάπαυση του πυρός, αφήνει περιθώρια σε όλες τις πλευρές να συμφωνήσουν μια προσωρινή λύση, ακόμα και στον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Θα μπορούσε να «παγώσει» τον πόλεμο επικαλούμενος «ασφυκτικές πιέσεις» από τις ΗΠΑ χωρίς να συμφωνήσει στη λύση των δύο κρατών, να παραπέμψει σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις και να διατηρήσει την απειλή προσάρτησης της Δ. Οχθης τουλάχιστον για όσο διάστημα παραμένει στην εξουσία.
Οι πολλαπλές όψεις των αναγνωρίσεων
Το πρόσφατο κύμα των αναγνωρίσεων του κράτους της Παλαιστίνης από Γαλλία, Βρετανία, Βέλγιο, Αυστραλία και άλλες χώρες (ανέρχονται πλέον σε 157 από τα 193 μέλη του ΟΗΕ) ήλθε μετά τη διαπίστωση της επιτροπής του ΟΗΕ για γενοκτονία των Παλαιστινίων από το Ισραήλ. Πέραν του υψηλού συμβολισμού, οι αναγνωρίσεις προετοιμάζουν το έδαφος για έναν συμβιβασμό σε νέο περιβάλλον ασφαλείας, όπου η παλαιστινιακή ηγεσία θα προσέλθει πολύ πιο αδύναμη από ό,τι πριν από τρεις δεκαετίες στο Οσλο.
Ειδικά η Βρετανία και η Γαλλία, που έχουν ιστορικούς λόγους εμπλοκής στο Παλαιστινιακό, εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους στον αραβικό κόσμο (οικονομικές σχέσεις, πωλήσεις στρατιωτικού υλικού κ.λπ.) ενώ εκτονώνουν τις εσωτερικές πιέσεις για επιβολή κυρώσεων στο εβραϊκό κράτος. Ηταν μια μελετημένη κίνηση για την παραμονή τους στο παιχνίδι της «επόμενης μέρας» με σοβαρές αξιώσεις.
