Την Τετάρτη 31 Ιανουαρίου συμπληρώθηκαν 28 χρόνια από την Κρίση των Ιμίων. Έκτοτε οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν δοκιμαστεί και άλλες φορές με διάφορους τρόπους. Η τήρηση των ισορροπιών στο Αιγαίο πάντα αποτελούσε και αποτελεί ένα σύνθετο διακύβευμα, το οποίο ανά καιρούς βρίσκεται σε ταλάντωση. Μετά τα επεισόδια στον Έβρο την άνοιξη του 2020, όταν στα ελληνοτουρκικά σύνορα έφτασαν πολυπληθείς ομάδες μεταναστών, τους οποίους η Τουρκία προσπάθησε να εργαλειοποιήσει για να ασκήσει πίεση στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το θερμό καλοκαίρι που ακολούθησε, με τους στόλους και των δύο χωρών να έχουν αναπτυχθεί στο Αιγαίο, οι σχέσεις των δύο χωρών άρχισαν να εισέρχονται σε μια πιο ήπια φάση.
Παρά λοιπόν την ήρεμη περίοδο που χαρακτηρίζει την επικοινωνία μας με τη γείτονα, τα δεδομένα που αναφέρθηκαν πρέπει πάντα να προσμετρώνται σε κάθε απόπειρα ανάλυσης των μεταξύ μας σχέσεων και επιδιώξεων, καθώς θα πρέπει πλέον να γίνει κατανοητό ότι η στάση της Τουρκίας παραμένει μία και αμετάβλητη και το μόνο που αλλάζει είναι ο τρόπος που επιλέγει να ασκήσει την εξωτερική της πολιτική ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες και τον επιδιωκόμενο σκοπό.
Η επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα, η συνάντησή του με τον Έλληνα πρωθυπουργό και η υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών μπορούμε να πούμε ότι χαρακτηρίζονται με θετικό πρόσημο, καθώς η διατήρηση ενός ήπιου κλίματος κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Αυτή την περίοδο, η διατήρηση του καλού κλίματος σίγουρα έχει προστιθέμενη αξία καθώς ενώ ακόμα το μέτωπο στην Ουκρανία παραμένει ανοιχτό, μετράμε ήδη 4 μήνες εμπόλεμης κατάστασης στο Ισραήλ, όπου πλέον έχει γίνει ορατός σε όλους ο κίνδυνος διάχυσης της σύγκρουσης στην ευρύτερη περιοχή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Στο τραπέζι προστίθενται και τα πιο πρόσφατα δεδομένα που αφορούν τους εξοπλισμούς των δύο χωρών. Αφού λοιπόν η Τουρκική Εθνοσυνέλευση ενέκρινε την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να της παραχωρήσουν τα «πολυπόθητα» F16.
Πρόκειται για ένα πακέτο που αποτελείται από 40 F16 Block 70 Viper και τον εκσυγχρονισμό άλλων 79 F16 που ήδη διαθέτει η Τουρκία. Αμέσως μετά ανακοινώθηκε η πρόθεση των ΗΠΑ, μέσω της επιστολής Μπλίνκεν, να προμηθευτεί η Ελλάδα 20 +20 F35 μαζί με ένα πακέτο «δωρεάν» παραχώρησης μη επιχειρησιακού υλικού από τις αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις. Όσον αφορά την προμήθεια των εξοπλιστικών προγραμμάτων, έχουμε θέσει κάποια κριτήρια που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Αυτά είναι η προτεραιοποίηση, η εμπλοκή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, οι εισηγήσεις των γενικών Επιτελείων, η αξιοποίηση της τεχνολογίας και η εμπέδωση των συμπερασμάτων των τελευταίων στρατιωτικών επιχειρήσεων. Όλα αυτά θα πρέπει να βρίσκονται σε ισορροπία με τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας αλλά και την άμεση ανάγκη στήριξης του ανθρώπινου δυναμικού των Ενόπλων Δυνάμεων που δεν πρέπει να παραβλέπεται, καθώς τα προβλήματα των στελεχών είναι πολλά και ουσιώδη και σηματοδοτούνται και από τον αυξημένο αριθμό παραιτήσεων στο Πολεμικό Ναυτικό.
Τέλος, πιστεύω ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη η δήλωση της Αμερικανίδας αναπληρώτριας ΥΠΕΞ Βικτόρια Νούλαντ, η οποία κατά την επίσκεψή της στην Τουρκία άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να επιτρέψουν την επάνοδο της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F35. Παρατηρούμε λοιπόν ότι η ταλάντωση στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας παραμένει και το ζήτημα έχει πλέον μεταφερθεί στο πεδίο των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Γι’ αυτό λοιπόν έχει μεγάλη σημασία για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων η ύπαρξη και η διατήρηση κόκκινων γραμμών πάνω στις οποίες θα χαράσσεται μια συμπαγής εξωτερική και αμυντική πολιτική.
Ο κ. Ευάγγελος Αποστολάκης είναι βουλευτής Επικρατείας – τομεάρχης Εθνικής Άμυνας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
