Τα βασικά θέματα της ατζέντας της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ που ξεκινάει αύριο, θέλησε να παρουσιάσει με δηλώσεις, αλλά και επιστολές η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Η πρόεδρος της Κομισιόν σε ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο, έκανε έκκληση προς τους Ευρωπαίους ηγέτες να καταλήξουν σε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, ενώ σε επιστολή της περιέγραψε τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά στο μεταναστευτικό. Στη Σύνοδο αναμένεται «μάχη», όχι μόνο για τα προαναφερθέντα ζητήματα, αλλά και για Mercosur, Γάζα, διεύρυνση, το στεγαστικό και άλλα.
Πιέσεις από την φον ντερ Λάιεν για τα παγωμένα κεφάλαια
Πιο συγκεκριμένα, η φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της στο Ευρωκοινοβούλιο, περιέγραψε με ιδιαίτερα μελανά χρώματα την κατάσταση στην Ουκρανία, την δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει η Ευρώπη εξαιτίας της αμερικανικής στάσης αλλά και της ρωσικής επιθετικότητας, στοχεύοντας κατά κύριο λόγο να πείσει τους ηγέτες των χωρών μελών να στηρίξουν τις προτάσεις της Επιτροπής, τόσο όσον αφορά στην στρατηγική της για την χρηματοδότηση της Ουκρανίας, όσο και ευρύτερα για την διασφάλιση της ευρωπαϊκής άμυνας.
Πιο συγκεκριμένα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υποστήριξε πως: «Έχουμε προτείνει δύο εναλλακτικές λύσεις για την χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Η μία βασίζεται στη χρήση περιουσιακών στοιχείων και η άλλη στον δανεισμό της ΕΕ. Θα πρέπει να αποφασίσουμε ποιον δρόμο θέλουμε να ακολουθήσουμε».
Όπως τόνισε, ένα σημείο είναι απολύτως ξεκάθαρο: «Πρέπει να λάβουμε απόφαση σε αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια». Υπογραμμίζοντας την ανάγκη ενίσχυσης των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων, πρόσθεσε: «Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για τη δική της ασφάλεια. Αυτό δεν είναι πλέον επιλογή· είναι αναγκαιότητα. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Δεν υπάρχει πιο σημαντική πράξη για την άμυνα της Ευρώπης από τη στήριξη της άμυνας της Ουκρανίας. Οι επόμενες ημέρες θα αποτελέσουν καθοριστικό βήμα για τη διασφάλισή της. Καθήκον μας στη σύνοδο αυτής της εβδομάδας είναι να δείξουμε ότι δρούμε με βάση τη δική μας στρατηγική, τα δικά μας συμφέροντα και τις δικές μας προτεραιότητες».
Η Σύνοδος Κορυφής της Πέμπτης θεωρείται κρίσιμη τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ουκρανία, με το πιο πιεστικό και άλυτο ζήτημα να αφορά το αν θα επιτραπεί στην Ουκρανία η πρόσβαση στα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση των πολεμικών της αναγκών. Το Βέλγιο -αλλά και μια σχετικά μεγάλη ομάδα χωρών στην οποία πλέον συγκαταλέγεται και η Ιταλία της Τζόρτζια Μελόνι- εμφανίζεται επιφυλακτικό, φοβούμενο ότι ενδέχεται να υποχρεωθεί να επιστρέψει το πλήρες ποσό σε περίπτωση που η Ρωσία διεκδικήσει νομικά τα χρήματα.
Στην ομιλία της προς τους ευρωβουλευτές, η φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε ότι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που χρειάζεται η Ουκρανία για να συνεχίσει τον πόλεμο θα πρέπει να προέλθει από την Ευρώπη. «Το ΔΝΤ και οι δικές μας εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα έτη 2026 και 2027 ανέρχονται περίπου στα 137 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Ευρώπη θα πρέπει να καλύψει τα δύο τρίτα, δηλαδή περίπου 90 δισεκατομμύρια ευρώ», είπε.
Mercosur, μεταναστευτικό, στεγαστικό, Γάζα και διεύρυνση στην ατζέντα
Η πρόεδρος της Επιτροπής αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, της διαφοροποίησης της οικονομίας και της θωράκισης των εφοδιαστικών αλυσίδων, σημειώνοντας ότι «η εποχή της ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας πρέπει να είναι ασταμάτητη».
Χωρίς να κατονομάσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, απάντησε σε επικρίσεις από το εξωτερικό: «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε οι αντιλήψεις άλλων για τον κόσμο να μας καθορίζουν. Και ας το πούμε ξεκάθαρα: δεν θα ήταν η πρώτη φορά που αποδεικνύεται πως οι εκτιμήσεις για την Ευρώπη είναι ξεπερασμένες». Κλείνοντας, η φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε τους Ευρωπαίους: «Η ειρήνη του χθες έχει χαθεί. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια να βυθιζόμαστε στη νοσταλγία».
Πέραν της ομιλίας της, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρουσίασε με επιστολή της, στους ηγέτες των κρατών μελών τις βασικές προτεραιότητες της ΕΕ στο μεταναστευτικό. Όπως ανέφερε η Ένωση εφαρμόζει μια συνεκτική στρατηγική που συνδυάζει δικαιοσύνη και έλεγχο, κοινή ευθύνη και αλληλεγγύη, καθώς και στενή συνεργασία με χώρες εταίρους. Το τελευταίο έτος οι παράνομες διελεύσεις μειώθηκαν πάνω από 25%, ωστόσο απαιτείται περαιτέρω ενίσχυση των μέτρων λόγω αυξημένων ροών στην Κεντρική και Δυτική Μεσόγειο.
Με έξι μήνες να απομένουν έως την εφαρμογή του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, προτεραιότητα αποτελεί η ολοκλήρωση κρίσιμων δομών, όπως το Eurodac, οι διαδικασίες στα σύνορα και οι δυνατότητες υποδοχής. Ιδιαίτερη έμφαση αναμένεται να δοθεί στην αποτελεσματικότητα των επιστροφών, καθώς το ποσοστό στην ΕΕ παραμένει χαμηλό (24%), με νέο κοινό νομικό πλαίσιο και ενισχυμένο ρόλο της Frontex.
Στην επιστολή αντικατοπτρίζεται η αποφασιστικότητα της ΕΕ στη μάχη κατά της λαθροδιακίνησης, στην ενίσχυση της συνεργασίας με το Ηνωμένο Βασίλειο και στην επέκταση της συνεργασίας με τρίτες χώρες, μεταξύ των οποίων η Τουρκία, η Ιορδανία, η Αίγυπτος και χώρες της Βόρειας Αφρικής και των Δυτικών Βαλκανίων. Παράλληλα, προωθούνται οι ασφαλείς επιστροφές και οι νόμιμες οδοί μετανάστευσης.
Ένα τρίτο σημείο που θα απασχολήσει την Σύνοδο κορυφής είναι φυσικά η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών της Λατινικής Αμερικής μελών της Mercosur. Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε ειδικά στην ομιλία της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων πως μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με το νοτιοαμερικανικό μπλοκ Mercosur θα αποκαταστήσει την πίστη στις εμπορικές συμφωνίες που βασίζονται σε κανόνες, η οποία έχει χαθεί μετά την έλευση της δεύτερης διακυβέρνησης Τραμπ.
Το σχέδιο χρειάζεται την υποστήριξη της λεγόμενης ειδικής πλειοψηφίας των κρατών μελών, δηλαδή 15 χωρών που αντιπrοσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού του μπλοκ. Η υπογραφή της συμφωνίας έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις από τον αγροτικό κόσμο της Ευρώπης και οι αγρότες ετοιμάζονται για διαδηλώσεις στις Βρυξέλλες, ενώ έχει φέρει και αντιδράσεις από αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις με την Γαλλία και την Ιταλία να πρωτοστατούν στην προσπάθεια αποφυγής της υπογραφής της συμφωνίας άμεσα.
Η Σύνοδος θα αποπειραθεί επίσης να δώσει λύση και στην στεγαστική κρίση, η οποία αποτελεί βασικό θέμα συζητήσεις σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Για το θέμα μάλιστα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε χθες στο Στρασβούργο «το πρώτο στην ιστορία Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Προσιτή Στέγαση», με στόχο να αντιμετωπίσει μία από τις πιο «πιεστικές ανάγκες των Ευρωπαίων πολιτών, την πρόσβαση σε προσιτή, βιώσιμη και ποιοτική στέγαση».
Στην ατζέντα θα βρεθούν επίσης η εκεχειρία στην Γάζα, αλλά και η γενικότερη κατάσταση στη Μέση Ανατολή στο πλαίσιο που διαμορφώνεται μετά από τον διετή περίπου πόλεμο, αλλά και την επέκταση της κατοχής του Ισραήλ στην Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, ενώ στο περιθώριο της συνεδρίασης θα υπάρξει σήμερα και ξεχωριστή Σύνοδος κορυφής ΕΕ- Βαλκανίων (στην οποία η Σερβία ανακοίνωσε ότι δεν θα παραστεί για πρώτη φορά στα χρονικά) για το θέμα της διεύρυνσης.
Οι κυβερνήσεις ετοιμάζονται, η Μελόνι τηρεί σκληρή γραμμή
Οι δηλώσεις της φον ντερ Λάιεν, αλλά και οι ανακοινώσεις από την Κομισιόν έχουν λάβει ξεχωριστά απαντήσεις από αρκετές κυβερνήσεις καθώς όλες οι πλευρές ετοιμάζονται για την κρίσιμη αυτή Σύνοδο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η στάση της ιταλικής κυβέρνησης στα θέματα της ατζέντας και αυτό γιατί η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, εμφανίζεται διατεθειμένη να παίξει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις και στις διεργασίες της συνόδου.
Πιο συγκεκριμένα, η Ιταλίδα πρωθυπουργός σε ομιλία της στην βουλή της Ρώμης, αναφέρθηκε στις θέσεις της χώρας της ενόψει της αυριανής Συνόδου Κορυφής της Έυρωπαϊκής Ένωσης, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα της Ουκρανίας, αλλά χωρίς να παραλείπει τα υπόλοιπα θέματα της ατζέντας, όπως η Γάζα, το μεταναστευτικό και η διεύρυνση.
Όπως ανέφερε: «Στην Διάσκεψη του Βερολίνου για το Ουκρανικό, το κλίμα ήταν εποικοδομητικό. Η πορεία προς την ειρήνη χρειάζεται μια στενή σχέση της Ευρώπης με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία να μην είναι ανταγωνιστική, αν και δεν υπάρχει συνολική σύμπτωση απόψεων. Πρέπει να διατηρηθεί η πίεση επί της Ρωσίας. Χρειάζεται η βούληση της Μόσχας να συμβάλει στην διαπραγματευτική διαδικασία, κάτι που έως τώρα δεν προκύπτει». Σε ό,τι αφορά την διαπραγμάτευση για το εδαφικό η Μελόνι υπογράμμισε ότι «κάθε απόφαση πρέπει να ληφθεί από τις ενδιαφερόμενες πλευρές, χωρίς κανείς να επιβάλει την βούλησή του».
Η Τζόρτζια Μελόνι κατέστησε και πάλι σαφές ότι η χώρα της δεν πρόκειται να αποστείλει στρατιώτες στην Ουκρανία ενώ εκτιμά πως «σε ό,τι αφορά τις εγγυήσεις ασφαλείας, στην Διάσκεψη του Βερολίνου σημειώθηκε πρόοδος». Σε ό,τι αφορά την χρήση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων, τόνισε ότι «η Ιταλία δεν στηρίζει ακόμη καμία σχετική απόφαση», διότι «η Ρωσία πρέπει να πληρώσει για την επίθεση που δέχθηκε η Ουκρανία, αλλά χρειάζεται σταθερή νομική βάση».
«Αν ληφθεί η απόφαση που συζητείται, δεν πρέπει να επικεντρωθούμε μόνον στα ρωσικά κεφάλαια που βρίσκονται στο Βέλγιο, αλλά και σε αυτά που βρίσκονται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες», τόνισε η επικεφαλής της κυβέρνησης της Ρώμης.
Αναφερόμενη στο Μεσανατολικό, υπενθύμισε ότι πριν από λίγες ημέρες συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Εθνικής Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος «ζήτησε ουσιαστική προσπάθεια της Ιταλίας για την εφαρμογή του ειρηνευτικού σχεδίου που επεξεργάστηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες». «Πρέπει όλοι να κάνουμε ό,τι μας αναλογεί υπέρ της ανθρωπιστικής βοήθειας, της ανοικοδόμησης, αλλά και για τον αφοπλισμό της Χαμάς», είπε η Μελόνι. Αναφέρθηκε επίσης με έμφαση στην ανάγκη καταπολέμησης του αντισημιτισμού και της προστασίας των εβραϊκών κοινοτήτων στις πόλεις της Ευρώπης, μετά και την τρομοκρατική επίθεση που σημειώθηκε στο Σίδνευ.
Σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, η Ιταλίδα πρωθυπουργός δήλωσε ότι «το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο είναι ισχυρό και θα επιτρέψει την προστασία εθνικών πρωτοβουλιών, όπως των κέντρων επαναπατρισμού που η Ιταλία δημιούργησε στην Αλβανία». «Το μοντέλο της Αλβανίας, το οποίο πολλές ευρωπαϊκές χώρες παρακολουθούν με ενδιαφέρον, θα λειτουργήσει και είμαι βέβαιη ότι θα οδηγήσει σε μείωση των παράτυπων ροών», τόνισε χαρακτηριστικά η Τζόρτζια Μελόνι.
Σχετικά, τέλος, με την διεύρυνση της Ένωσης σε νέα κράτη μέλη, τόνισε ότι «αύριο χρειάζεται ένα ισχυρό μήνυμα προς αυτή την κατεύθυνση» και ότι δεν πρέπει να αναβληθεί η διαδικασία διεύρυνσης προς τα δυτικά Βαλκάνια. «Η πρόοδος που επετέλεσαν η Αλβανία και το Μαυροβούνιο, δείχνουν ότι οι δυο αυτές χώρες έχουν ουσιαστικές δυνατότητες ένταξης, στο εγγύς μέλλον», ολοκλήρωσε η επικεφαλής της ιταλικής κυβέρνησης.
