Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ δείχνει πλέον σε όλες τις δημόσιες εμφανίσεις του να έχει αλλάξει εντελώς στάση σε ότι αφορά το ζήτημα της Ουκρανίας, το Politico φέρνει στην επιφάνεια μία άλλη πτυχή της σχέσης του με την ΕΕ και συγκεκριμένα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το δημοσίευμα, μετά την επίθεση από ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, που προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στην αντιπροσωπεία της ΕΕ στο Κίεβο τον περασμένο μήνα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν περίμενε τα επίσημα διπλωματικά κανάλια για να επικοινωνήσει με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Η άμεση επαφή Τραμπ – φον ντερ Λάιεν

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απλώς τηλεφώνησε απευθείας στον Τραμπ. Δύο αξιωματούχοι της ΕΕ που γνωρίζουν τι ειπώθηκε δήλωσαν ότι ανέφερε στον πρόεδρο των ΗΠΑ: «Να τι είναι ικανός να κάνει ο Πούτιν. Αυτό είναι ένα σαφές παράδειγμα του πώς ο Πούτιν δεν τηρεί τον λόγο του».

Το γεγονός ότι η φον ντερ Λάιεν και ο Τραμπ μιλούν απευθείας, σύμφωνα με την ανάλυση του Politico, αποκτά αυξανόμενη γεωπολιτική σημασία. Για μήνες, στις αρχές της δεύτερης θητείας του Τραμπ, η ΕΕ φοβόταν ότι θα έμενε πίσω από τις παγκόσμιες γεωπολιτικές εξελίξεις, αδυνατώντας να ακουστεί – ή ακόμα και σκόπιμα αγνοούμενη – στη ζωτικής σημασίας διπλωματία για τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς ο Τραμπ ευθυγραμμιζόταν με τις θέσεις του Κρεμλίνου.

Αλλά από τον Ιούνιο και έπειτα, φαίνεται πως κάτι έχει αλλάξει δραστικά, καθώς Τραμπ και φον ντερ Λάιεν βρίσκονται πλέον σε τακτική επαφή. Ο αμερικανός πρόεδρος δεν δίστασε μάλιστα να χρησιμοποιήσει διάφορα κομπλιμέντα για την πρόεδρο της Κομισιόν, όπως «φανταστική» και «τρομερή», ενώ οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες πιστεύουν ότι η χημεία μεταξύ των δύο παίζει ρόλο στην αλλαγής στάση του Τραμπ απέναντι στον Πούτιν.

Η αλλαγή στάσης του Τραμπ

Η απροσδόκητα απότομη αλλαγή τόνου του Τραμπ την Τρίτη απέναντι στον Πούτιν, χαρακτηρίζοντας μάλιστα τη Ρωσία «χάρτινη τίγρη» που αγωνίζεται να φτάσει το «μεγάλο πνεύμα» των Ουκρανών, ήρθε μετά από συνομιλίες τόσο με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι όσο και με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι το μήνυμα του Τραμπ υπέρ της Ουκρανίας στο «Truth Social» ήρθε μετά από μια αναλυτική συζήτηση με την φον ντερ Λάιεν σχετικά με τις κυρώσεις, με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο επίσης παρόντα. Η συζήτηση επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στην ενίσχυση της πίεσης στη Ρωσία, είπε ο αξιωματούχος.

«Η πρόεδρος της Κομισιόν ήταν σαφής για το πόσο αποφασισμένοι είμαστε να διατηρήσουμε την πίεση στη Ρωσία», πρόσθεσε ο αξιωματούχος.

Το ερώτημα του Κίσσινγκερ, «ποιον να καλέσω αν θέλω να μιλήσω με την Ευρώπη;» στοιχειώνει εδώ και καιρό την αμερικανική (και παγκόσμια) διπλωματία. Δεδομένης της κατακερματισμένης ηγεσίας της ΕΕ – ένας πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ένας πρόεδρος της Επιτροπής, ένας επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής και 27 εθνικοί ηγέτες – η απάντηση δεν ήταν ποτέ προφανής.

Η επιτυχία της φον ντερ Λάιεν στην ανάδειξή της ως το πρόσωπο της Ευρώπης προέρχεται εν μέρει από την μάλλον λανθασμένη κατανόηση της δουλειάς της από τον Τραμπ – ακόμη και αυτή την εβδομάδα την επαίνεσε για τον ρόλο της στη «διοίκηση πολλών διαφορετικών εθνών».

Από την άλλη πλευρά, ο Τραμπ αναμένει από την φον ντερ Λάιεν να κάνει μεγάλες παραχωρήσεις στις ΗΠΑ – ιδίως στο εμπόριο και τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες – αλλά όταν πρόκειται για βασικά συμφέροντα ασφαλείας, οι αξιωματούχοι της ΕΕ πιστεύουν ότι συμμετέχει στη συζήτηση.

«Πιο ισχυρή από όλους αυτούς τους τύπους»

Άλλος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι ένα κρίσιμο σημείο καμπής στη σχέση των ήρθε στη σύνοδο κορυφής της G7 στις 16-17 Ιουνίου στο Κανανάσκις του Καναδά, όπου η φον ντερ Λάιεν και ο Τραμπ είχαν μια διμερή συνάντηση με επίκεντρο την προώθηση της εμπορικής συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ.

«Μετά από αυτό, οι επαφές εντάθηκαν», δήλωσε, καταδεικνύοντας μια σαφή αλλαγή στην προσωπική σχέση.

Όταν η φον ντερ Λάιεν ταξίδεψε στην Ασία τον Ιούλιο για συνόδους κορυφής με την Ιαπωνία και την Κίνα, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι άφησαν να εννοηθεί ότι ήθελαν να επισπεύσουν τις συνομιλίες. Μετά την επιστροφή της, ο Τραμπ ήταν αυτός που σήκωσε το τηλέφωνο, επιβεβαίωσε ο δεύτερος αξιωματούχος της ΕΕ.

«Γιατί δεν έρχεστε στη Σκωτία και δεν κάνετε τη συμφωνία;» ρώτησε ο Τραμπ. Εκείνη το έκανε.

Ενώ η εμπορική συμφωνία έχει χαρακτηριστεί ευρέως στην Ευρώπη ως ταπεινωτικά μονόπλευρη, οι πηγές του Politico αναφέρουν ότι το διαπραγματευτικό στυλ της φον ντερ Λάιεν είχε εντυπωσιάσει τον βετεράνο μεγιστάνα των ακινήτων.

Οι συνομιλίες εξελίχθηκαν ακριβώς όπως αρέσει στον Τραμπ: χωρίς νομικές διατυπώσεις, χωρίς τεχνικά παραρτήματα, μόνο αριθμούς — με τον ίδιο να απειλεί με υψηλούς δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα, και την φον ντερ Λάιεν να τον παζαρεύει.

«Ξεκίνησε με 35 [τοις εκατό], μετά με 29, μετά με 25», είπε ο δεύτερος αξιωματούχος της ΕΕ. «Τελικά κατέληξαν στο 15 τοις εκατό, όπως όλοι γνωρίζουν».

Ο Τραμπ θυμήθηκε την άκαμπτη διαπραγματευτική της στάση. Στην επόμενη συνάντησή τους στην Ουάσινγκτον, με την φον ντερ Λάιεν περιτριγυρισμένη από άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, ο Τραμπ αστειεύτηκε δημόσια: «Νομίζω ότι μπορεί να είσαι πιο ισχυρή από όλους αυτούς τους τύπους σε αυτό το τραπέζι».

«Τρομερή γυναίκα»

Όταν μία δημοσιογράφος ανέφερε μια τρομακτική επίθεση σε μεγάλο υψόμετρο, στην οποία το GPS στο αεροπλάνο της φον ντερ Λάιεν υποτίθεται ότι μπλοκαρίστηκε από παρεμβολές πάνω από τη Βουλγαρία — ένα επεισόδιο που δεν εξελίχθηκε ακριβώς όπως αναφέρθηκε αρχικά — ο Τραμπ την διέκοψε μόλις συνειδητοποίησε για ποιον μιλούσε.

«Με την Ούρσουλα; Είχε ένα ενδιαφέρον γεγονός. Είναι μια τρομερή γυναίκα», είπε ο Τραμπ. «Και τι με ρωτάς λοιπόν γι’ αυτήν;»

Η φράση «τρομερή γυναίκα» αντιπροσώπευε μια νίκη στα λεγόμενα του Τραμπ. Στο παρελθόν, άλλωστε, ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε χαρακτηρίσει την πρώην επικεφαλής της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας της ΕΕ, Μαργκρέτε Βεστάγκερ, ως «φορολογική κυρία» που «μισεί τις ΗΠΑ», ενώ η αντίπαλός του για την προεδρία, Χίλαρι Κλίντον, αναφερόταν πολύ συχνά από τον ίδιο ως «κακή γυναίκα». (Ο Τραμπ έκτοτε έχει αναβαθμίσει τον έπαινό του για την φον ντερ Λάιεν σε «πολύ ισχυρή», «πολύ έξυπνη γυναίκα» και «φίλη μου»).

Μόλις η δημοσιογράφος ολοκλήρωσε την ερώτησή της σχετικά με το μπλοκάρισμα του GPS, ο Τραμπ συνέχισε: «Κανείς δεν ξέρει από πού προήλθε, αλλά της στέρησαν την ικανότητα να χρησιμοποιεί το τηλέφωνο» και πρόσθεσε: «Ξέρετε, μερικές φορές αυτό είναι καλό. Μερικές φορές, αν μου συνέβαινε, θα ήμουν πολύ χαρούμενος».

Πίσω από το αστείο φάνηκε βρέθηκε απροσδόκητα αντιμέτωπος με τα προβλήματα λήψης του τηλεφώνου της φον ντερ Λάιεν και υπήρχε μια σαφής υπόνοια ότι οι δύο δεν είχαν καταφέρει να επικοινωνήσουν εξ αιτίας αυτού του προβλήματος. «Ήταν μια ακόμη απόδειξη ότι η πρόεδρος της Επιτροπής πλησιάζει όλο και περισσότερο, έστω και προς το παρόν, το ιερό δισκοπότηρο των ηγετών της ΕΕ – έναν προεπιλεγμένο Ευρωπαίο συνομιλητή για έναν πρόεδρο των ΗΠΑ» αναφέρει χαρακτηριστικά το Politico.