Τον κίνδυνο για την εξάπλωση του πολέμου της Ουκρανίας και πέραν των συνόρων της χώρας προς τα δυτικά, υπογράμμισαν οι εξελίξεις, αλλά και οι τοποθετήσεις των Ευρωπαίων ηγετών, έπειτα από την παραβίαση του εναέριου χώρου της Πολωνίας από ρωσικά drones τα ξημερώματα της Τετάρτης και την κατάρριψη τους από ΝΑΤΟϊκά αεροσκάφη που ακολούθησε.

Η αίσθηση της σοβαρής κλιμάκωσης που δημιούργησε η παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου, από -σύμφωνα με τον τελευταίο απολογισμό- 14 ρωσικά drones (τα οποία εκτοξεύτηκαν μαζί με εκατοντάδες άλλα αργά το βράδυ της Τρίτης, ξημερώματα Τετάρτης κατά της Ουκρανίας) εκφράστηκε τόσο από τις συνεχείς συσκέψεις που πραγματοποιήθηκαν για το θέμα όλη την ημέρα, αλλά και από τις δηλώσεις των ηγετών της Πολωνίας, άλλων ευρωπαϊκών χωρών, του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν.

«Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια μάχη» υποστήριξε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Μιλώντας μόλις λίγες ώρες αφότου το σημειώθηκε το περιστατικό το οποίο προκάλεσε παγκόσμια ανησυχία, η πρόεδρος της Επιτροπής στην ετήσια ομιλία της ξεκαθάρισε πως: «Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια μάχη. Μια μάχη για την ελευθερία μας και την ικανότητα μας να καθορίζουμε μόνοι μας το πεπρωμένο μας. Αυτή πρέπει να είναι η στιγμή της ανεξαρτησίας της Ευρώπης. Μια στιγμή που μπορούμε να αδράξουμε αν είμαστε ενωμένοι».

Κάνοντας συγκεκριμένη αναφορά στην ομιλία της ενώπιον των ευρωβουλευτών στο Στρασβούργο η φον ντερ Λάιεν καταδίκασε την «επικίνδυνη και πρωτοφανή παραβίαση του πολωνικού και ευρωπαϊκού εναέριου χώρου, από περισσότερα από δέκα ρωσικά drones» και ξεκαθάρισε ότι: «Η Ευρώπη στέκεται απολύτως αλληλέγγυα προς την Πολωνία. Η Ευρώπη θα υπερασπισθεί κάθε τετραγωνικό εκατοστό του εδάφους της».

Σύμφωνα με την ίδια η Ευρώπη πρέπει «να ενισχύσει την αμυντική της προσπάθεια» και να αποκτήσει τα δικά της «ανεξάρτητα στρατηγικά μέσα» καθώς: «Η πολεμική οικονομία του Πούτιν δεν θα σταματήσει – ακόμα κι αν ο πόλεμος σταματήσει. Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει την ευθύνη για την ασφάλειά της».

Μεγάλης κλίμακα πρόκληση χαρακτήρισε την εισβολή των ρωσικών drones o Ντόναλντ Τουσκ

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ στις δηλώσεις του για το θέμα ανέφερε πως η εισβολή αυτή των ρωσικών drones «έφερε την χώρα πιο κοντά σε μια πολεμική σύγκρουση από κάθε άλλη φορά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Όπως ανέφερε ο Τουσκ, υπήρξαν τουλάχιστον 19 παραβιάσεις του πολωνικού εναέριου χώρου κατά τη διάρκεια της νύχτας, με μερικές εξ αυτών να σημειώνονται από την κατεύθυνση της Λευκορωσίας.

Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις τέσσερα αεροδρόμια, συμπεριλαμβανομένων των δύο που εξυπηρετούν τη Βαρσοβία, έκλεισαν για την κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της εισβολής. Ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Ντικ Σοφ, δήλωσε ότι αεροσκάφη F-35 από τη χώρα του συμμετείχαν στην αποστολή αναχαίτισης των drones. Τουλάχιστον τρία drones καταρρίφθηκαν.

Ο Τουσκ, ο οποίος συγκάλεσε έκτακτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου το πρωί της Τετάρτης, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Έχουμε να κάνουμε με μια μεγάλης κλίμακας πρόκληση. Είμαστε έτοιμοι να αποκρούουμε τέτοιες προκλήσεις. Η κατάσταση είναι σοβαρή και κανείς δεν αμφιβάλλει ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για διάφορα σενάρια».

Η Πολωνία ενεργοποίησε το άρθρο 4 του ΝΑΤΟ – Σικόρσκι: «Δεν ήταν τυχαίο περιστατικό»

Όπως συμπλήρωσε δεν υπάρχει «λόγος πανικού», όμως παράλληλα επικαλέστηκε το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ, ζητώντας επίσημες διαβουλεύσεις με τη συμμαχία. Το άρθρο 4 έχει επικαλεστεί μόνο επτά φορές από την ίδρυση του ΝΑΤΟ το 1949, με η τελευταία φορά ήταν το 2022 αμέσως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Τις δηλώσεις Τουσκ, συμπλήρωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του και υπουργός Εξωτερικών, Ράντοσλαβ Σικόρσκι, ο οποίος ανέφερε ότι η Βαρσοβία «δεν έχει καμία αμφιβολία» ότι αυτή ήταν μια σκόπιμη επίθεση. Όπως ανέφερε: «Αν επρόκειτο για ένα ή δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη, η τεχνική δυσλειτουργία είναι ένα πιθανό σενάριο, αλλά σε αυτήν την περίπτωση υπήρξαν 19 παραβιάσεις συνολικά και ότι αυτό θα μπορούσε να είναι τυχαίο απλά δεν μπορεί να γίνει πιστευτό».

Η θέση του ΝΑΤΟ για το θέμα

Όσον αφορά στο ΝΑΤΟ, η Συμμαχία επιβεβαίωσε ότι βρίσκεται σε στενή διαβούλευση με την Πολωνία, καθώς ο γενικός γραμματέας του Μαρκ Ρούτε είχε απευθείας επικοινωνία με την ηγεσία της χώρας. Ο Ρούτε, καταδίκασε την «επικίνδυνη συμπεριφορά» της Ρωσίας, ενώ τόνισε ότι η Συμμαχία ανταποκρίθηκε «πολύ αποτελεσματικά».

Μια «πλήρης αξιολόγηση» βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά είτε αυτή η παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου ήταν «σκόπιμη είτε όχι, είναι απολύτως ανεύθυνη και επικίνδυνη», δήλωσε ο Ρούτε σε δημοσιογράφους.

Όπως συμπλήρωσε: «Το μήνυμά μου προς τον Πούτιν είναι σαφές: Δώσε τέλος στον πόλεμο στην Ουκρανία, σταμάτα τις παραβιάσεις στον εναέριο χώρο μας και να ξέρεις ότι είμαστε σε εγρήγορση και θα υπερασπιστούμε κάθε σπιθαμή του εδάφους του ΝΑΤΟ».

Στις συσκέψεις, τις επαφές και στις συναντήσεις που έγιναν όλη μέρα, σύσσωμοι οι υπόλοιποι ηγέτες και οι υπουργοί, συμφώνησαν ότι αυτή ήταν μια εσκεμμένη παραβίαση του εναέριου χώρου της Πολωνίας, η οποία είχε σαν στόχο την κλιμάκωση, αλλά και να δοκιμάσει την αντίδραση τόσο της Πολωνίας, όσο και της Συμμαχίας.

Στηρίζουν την Πολωνία οι ευρωπαϊκές δυνάμεις

Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του Βρετανού υπουργού Άμυνας, Τζον Χίλι, ο οποίος μετά από την συνάντηση με τους ομολόγους του της ομάδας των Ε5 (Γαλλία, Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία και Πολωνία) ζήτησε από τις βρετανικές ένοπλες δυνάμεις να εξετάσουν «επιλογές για την ενίσχυση της αεράμυνας του ΝΑΤΟ πάνω από την Πολωνία».

Ο Χίλι ανέφερε: «Σήμερα, ως πέντε έθνη, λέμε στον Πρόεδρο Πούτιν: η επιθετικότητά σας χρησιμεύει μόνο για την ενίσχυση της ενότητας μεταξύ των εθνών του ΝΑΤΟ. Η επιθετικότητά σας χρησιμεύει μόνο για την ενίσχυση της αποφασιστικότητάς μας να σταθούμε στο πλευρό της Ουκρανίας».

Η απάντηση της Ρωσίας

Οι αναφορές σε ρωσική επιθετικότητα και κλιμάκωση του πολέμου από την πλευρά της Ρωσίας, αλλά και τα στοιχεία από τις αναφορές για το ίδιο το γεγονός, υποχρέωσαν την Μόσχα να απαντήσει.

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις από την πλευρά τόσο του υπουργείου Άμυνας, όσο και των Εξωτερικών της Ρωσίας, δεν υπήρχε κανένα σχέδιο για επίθεση εναντίον συγκεκριμένων στόχων στο έδαφος της Πολωνίας.

Όσον αφορά στα drones που χρησιμοποιήθηκαν για την επίθεση κατά της Ουκρανίας, κάποια εκ των οποίων φέρονται να πέρασαν τα σύνορα με την Πολωνία, η ρωσική πλευρά υποστήριξε ότι η εμβέλεια τους δεν ξεπερνά τα 700 χιλιόμετρα.

Οι τοποθετήσεις αυτές απαντήθηκαν από την πολωνική πλευρά, αλλά και από άλλους, με την γενική κατεύθυνση των δηλώσεων να είναι απορριπτική ως προς την προσπάθεια της Ρωσίας είτε να υποτιμήσει το γεγονός, είτε να μην αναλάβει την ευθύνη για την παραβίαση.

Ποια ήταν η στάση των ΗΠΑ

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον πάντως είχε η στάση των ΗΠΑ για το περιστατικό καθώς από αυτήν έλειπε η συνοχή. Πιο συγκεκριμένα ο πρέσβης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ Μάθιου Γουιτάκερ, επανέλαβε την υποστήριξή των ΗΠΑ προς τη Βαρσοβία εν μέσω ανησυχιών στην Ευρώπη για το πώς η κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε να αντιδράσει σε μια ρωσική επίθεση σε κράτος μέλος του ΝΑΤΟ. «Στεκόμαστε στο πλευρό των συμμάχων μας στο ΝΑΤΟ απέναντι σε αυτές τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου και θα υπερασπιστούμε κάθε εκατοστό του εδάφους του ΝΑΤΟ», έγραψε ο Γουίτακερ σε μια ανάρτηση στο X.

Παράλληλα ανακοίνωση από αξιωματούχο του Λευκού Οίκου, ανέφερε ότι ο πρόεδρος Τραμπ παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Πολωνία και θα έχει τηλεφωνική συνομιλία με τον Πολωνό ομόλογο του και πολιτικό του σύμμαχο, Κάρολ Ναβρότσκι. Παρά την ανακοίνωση αυτή που είχε σχετικά επίσημο τόνο, ο Αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε να σχολιάσει, λίγο αργότερα, τις εξελίξεις στην Πολωνία με μια ανάρτηση στο Truth Social στην οποία ανέφερε κάτι που γέννησε περισσότερα ερωτηματικά παρά έδωσε ένα στίγμα, καθώς έγραψε: «Τι συνέβη με τη Ρωσία που παραβίασε τον εναέριο χώρο της Πολωνίας με drones; Πάμε!».

Ευρωπαϊκή αεράμυνα για να μπει τέλος στην ρωσική επιθετικότητα θέλει ο Ζελένσκι

Τέλος παρέμβαση για το ζήτημα της εισβολής των ρωσικών drones στον εναέριο χώρο της Πολωνίας, έκανε και η ουκρανική ηγεσία, με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να προτρέπει τις χώρες του ΝΑΤΟ να ετοιμάσουν μια ισχυρή αντίδραση στην εισβολή στην Πολωνία, καθώς όπως ανέφερε σε αναρτήσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Η Μόσχα δοκιμάζει πάντα τα όρια του τι είναι εφικτό και, αν δεν συναντήσει ισχυρή αντίδραση, προχωρά σε ένα νέο επίπεδο κλιμάκωσης. Σήμερα έκανε ένα ακόμη βήμα κλιμάκωσης. Δεν ήταν μόνο ένα Shahed (σ.σ. ο τύπος του drone που χρησιμοποιεί η Ρωσία κατά κύριο λόγο), κάτι που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ατύχημα, αλλά τουλάχιστον οκτώ επιθετικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη που στόχευσαν την Πολωνία».

Αργότερα ο Ζελένσκι ξεκαθάρισε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να εργαστούν για ένα «κοινό σύστημα αεράμυνας και να δημιουργήσουν μια αποτελεσματική αεροπορική ασπίδα πάνω από την Ευρώπη». Όπως δε πρόσθεσε, παραμένοντας στο ίδιο πνεύμα και απηχώντας και τις τοποθετήσεις της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: «Πρέπει να εργαστούμε για ένα κοινό σύστημα αεράμυνας και να δημιουργήσουμε μια αποτελεσματική αεροπορική ασπίδα πάνω από την Ευρώπη. Η Ουκρανία το έχει προτείνει εδώ και καιρό και έχουμε συγκεκριμένες λύσεις. Πρέπει να ανταποκριθούμε από κοινού σε όλες τις τρέχουσες προκλήσεις και να είμαστε έτοιμοι για πιθανές απειλές για όλους τους Ευρωπαίους στο μέλλον. Ομοίως, πρέπει να αυξήσουμε σημαντικά την κοινή χρηματοδότηση για την παραγωγή drones αναχαίτισης. Έχουν ήδη αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους».