Νέα μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας (USC), η οποία διεξήχθη σε αρουραίους, μαρτυρεί ότι οι έφηβοι που καταναλώνουν πολύ πρόχειρο φαγητό εμφανίζουν μακροπρόθεσμες βλάβες στον εγκέφαλο θέτοντας σε κίνδυνο τη μνήμη τους.

Προβλήματα μνήμης και στην ενήλικη ζωή

«Αυτό που είδαμε όχι μόνο σε αυτή τη μελέτη αλλά και σε άλλες πρόσφατες ερευνητικές εργασίες μας ήταν ότι όταν οι αρουραίοι ακολούθησαν από μικρή ηλικία τη διατροφή του… junk food, εμφάνισαν προβλήματα μνήμης που δεν αναστράφηκαν με την πάροδο του χρόνου» σημείωσε ο δρ Σκοτ Κανόσκι, καθηγητής Βιολογικών Επιστημών στο USC και κύριος συγγραφέας της μελέτης και προσέθεσε ότι «ακόμη και αν τα πειραματόζωα ακολουθήσουν στη συνέχεια υγιεινή διατροφή, δυστυχώς οι επιδράσεις της πρότερης ανθυγιεινής διατροφής τους, συνεχίζονται και στην ενήλικη ζωή τους».

Ο ρόλος της ακετυλοχολίνης

Στο πλαίσιο διεξαγωγής της νέας μελέτης τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Brain, Behavior and Immunity» ο καθηγητής Κανόσκι μαζί με τη μεταδιδακτορική ερευνήτρια Αννα Χέιζ «πάτησαν» επάνω σε προηγούμενη έρευνά τους η οποία είχε δείξει σύνδεση μεταξύ της κακής διατροφής και της νόσου Αλτσχάιμερ. Οι ασθενείς με Αλτσχάιμερ τείνουν να έχουν χαμηλότερα επίπεδα ενός νευροδιαβιβαστή που ονομάζεται ακετυλοχολίνη στον εγκέφαλό τους και ο οποίος είναι ζωτικής σημασίας για τη μνήμη και για λειτουργίες όπως η μάθηση, η προσοχή, η διέγερση και οι ακούσιες κινήσεις των μυών.

Το μεγάλο «εφηβικό» διατροφικό ερώτημα

Οι ερευνητές αναρωτήθηκαν ποια θα ήταν αντιστοίχως η επίδραση της κακής, γεμάτης λιπαρά και ζάχαρη δυτικού τύπου διατροφής στα νεότερα άτομα, και ιδίως στα άτομα στην εφηβεία κατά την οποία ο εγκέφαλος βρίσκεται σε φάση μεγάλων αναπτυξιακών αλλαγών. Παρακολουθώντας την επίδραση της ανθυγιεινής διατροφής στα επίπεδα ακετυλοχολίνης των αρουραίων και υποβάλλοντας τα πειραματόζωα σε τεστ μνήμης, οι επιστήμονες προσπάθησαν να μάθουν περισσότερα για τη σχέση διατροφής και μνήμης.

Το τεστ της μνήμης

Το τεστ μνήμης στο οποίο υποβλήθηκαν οι αρουραίοι αφορούσε το να αφήσουν οι ερευνητές τα ζώα να εντοπίσουν νέα αντικείμενα σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Μετά από μερικές ημέρες, τα ζώα επέστρεψαν στα ίδια περιβάλλοντα όπου τα διαφορετικά αντικείμενα είχαν τοποθετηθεί ακριβώς στα ίδια σημεία – εκτός από την προσθήκη ενός επιπλέον αντικειμένου σε κάθε περιβάλλον. Οπως προέκυψε, τα ζώα που είχαν ακολουθήσει ανθυγιεινή διατροφή έδειξαν ότι δεν μπορούσαν να θυμηθούν τα αντικείμενα που είχαν δει την προηγούμενη φορά. Την ίδια στιγμή συνομήλικοί τους αρουραίοι που ανήκαν στην ομάδα ελέγχου η οποία ακολουθούσε υγιεινή διατροφή φάνηκε να έχει μνήμη… ελέφαντα.

Χωρίς σήμα…

«Το μονοπάτι σήμανσης της ακετυλοχολίνης είναι ένας μηχανισμός που βοηθά στην κωδικοποίηση και στην ανάμνηση γεγονότων στους αρουραίους – είναι ανάλογο της «επεισοδιακής μνήμης» των ανθρώπων η οποία μας επιτρέπει να θυμόμαστε γεγονότα του παρελθόντος» εξήγησε η δρ Χέιζ και συμπλήρωσε: «Στα ζώα που μεγάλωσαν ακολουθώντας διατροφή πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη δεν φάνηκε να υπάρχει σήμα στο μονοπάτι της ακετυλοχολίνης».

Δύσκολη η αναστροφή σε καταστάσεις της παιδικής ηλικίας

Ο δρ Κανόσκι υπογράμμισε ότι η εφηβεία είναι μια πολύ ευαίσθητη περίοδος για τον εγκέφαλο κατά την οποία λαμβάνουν χώρα σημαντικές αλλαγές. «Δεν ξέρω πώς να το πω χωρίς να ακουστώ ως μάντης κακών αλλά δυστυχώς ορισμένες καταστάσεις που είναι πιο εύκολα αναστρέψιμες στην ενήλικη ζωή είναι πιο δύσκολα αναστρέψιμες όταν συμβαίνουν κατά την παιδική ηλικία».

Η φαρμακευτική ελπίδα

Μέσα στα απαισιόδοξα και ανησυχητικά αυτά ευρήματα υπήρχε πάντως και μια ελπίδα. Οπως ανέφερε ο δρ Κανόσκι, η ερευνητική ομάδα του εξέτασε αν οι βλάβες στη μνήμη των αρουραίων θα μπορούσαν να αναστραφούν μέσω της χρήσης φαρμάκων που προκαλούν έκλυση ακετυλοχολίνης. Οι ερευνητές δοκίμασαν δύο φάρμακα, το PNU-282987 και την καρβαχόλη και είδαν ότι η χορήγησή τους απευθείας στον ιππόκαμπο – περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει τη μνήμη και εμφανίζει βλάβες στους ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ – αποκατέστησε τη μνήμη των αρουραίων.

Ανάγκη για περαιτέρω μελέτες

Ωστόσο αυτού του τύπου η φαρμακευτική παρέμβαση είναι πολύ εξειδικευμένη και προφανώς άκρως δύσκολη στην εφαρμογή. Για αυτόν τον λόγο και, σύμφωνα με τον δρα Κανόσκι, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες προκειμένου να βρεθούν άλλοι τρόποι παρέμβασης για την αναστροφή των προβλημάτων μνήμης που προκαλεί η κακή διατροφή στους εφήβους.