Παραμονές της παρουσίασης στο υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης του νέου νομοσχεδίου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, οι πληροφορίες γίνονται πιο συγκεκριμένες και το ρεπορτάζ αποκαλύπτει τις λεπτομέρειες.
Έτσι, φαίνεται ότι η νομική «ρότα» του υπουργείου Παιδείας το τελευταίο χρονικό διάστημα, έχει αλλάξει. Από εκεί λοιπόν που οι αρμόδιοι συνταγματολόγοι και νομικοί είχαν σηκώσει τις πένες τους και συντάσσαν άρθρα για τα ιδιωτικά ΑΕΙ επιχειρηματολογώντας περί της «ανώτερης ισχύς» του άρθρου 28 του Συντάγματος και των διακρατικών συμβάσεων, ξαφνικά η οδός αυτή φαίνεται να εγκαταλείπεται.
Το άρθρο 28 φαίνεται να υποχωρεί -μια οδυνηρή ήττα για όποιον το επικαλέστηκε- καθώς δεν καλύπτει όλες τις ομάδες των ενδιαφερόμενων.
Εκείνο που φαίνεται επίσης να εγκαταλείπεται είναι η συνταγματική οδός της ίδρυσης μόνο παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, μέσω της οποίας και θα επιτυγχάνονταν μια σχετικά ασφαλής λειτουργία τους στη χώρα (η ίδρυση ελληνικών ιδιωτικών ΑΕΙ απαγορεύεται από το άρθρο 16 του Συντάγματος).
Γιατί εγκαταλείπουμε τα παραρτήματα; Πρέπει εδώ να εξετάσουμε μια παράλληλη νομική πραγματικότητα που υπάρχει στη χώρα μας και να αναρωτηθούμε πως συνδέεται με τα παραπάνω.
Τα ιδιωτικά κολέγια που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα και αποτελούν επιχειρήσεις συνεργαζόμενες με πανεπιστήμια σε άλλες χώρες της ΕΕ, μπορεί να προσδιορίζονται ως παραρτήματα, αλλά στην πραγματικότητα έχουν ιδρυθεί στην Ελλάδα, έχουν νομική Έδρα εδώ, έχουν την πιστοποίηση τους εδώ. Κυρίως όμως είναι ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν κάνει συμφωνίες συνεργασίας με ξένα ΑΕΙ τα οποία προφανώς κάνουν περιοδικές δικές τους αξιολογήσεις.
Δεν μπορούν κατ επέκταση να θεωρηθούν τυπικά παραρτήματα ξένων ΑΕΙ στην Ελλάδα, καθώς θα έπρεπε και να διοικούνταν από τα ξένα αυτά ΑΕΙ και να υπόκεινται σε όλες τις άλλες διαδικασίες λειτουργίας των μητρικών αυτών Ιδρυμάτων.
Στο φόντο αυτό, ο νόμος περί ιδιωτικών ΑΕΙ και οι αρχικές συζητήσεις επ αυτού δεν θα τους κάλυπτε. Επιθυμούν όμως διακαώς να γίνουν πανεπιστήμια και το επιθυμούν με την τωρινή νομική τους υπόσταση.
Ποιος όμως τελικά είναι ο σκοπός του νόμου που συντάσσεται για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στη χώρα μας;
Και επίσης, είναι προς μίμηση το παράδειγμα οποιασδήποτε χώρας διαφημίζει ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση της έχει αυξήσει το ΑΕΠ της ή έχει στηρίξει οικονομικά τις δομές της; Τα πανεπιστήμια και η γνώση υπάρχουν για να «βγάζουν λεφτά» ή για να μορφώνουν ώριμους και υπεύθυνους πολίτες;
(Να μην ξεχνάμε εδώ ότι η Παιδεία όσο και η Υγεία, είναι δύο εξαιρετικά επικερδείς «επιχειρήσεις» σε διεθνές επίπεδο. Μαζί μάλιστα φαίνεται να πλησιάζουν σε κέρδη μόνο τις υπηρεσίες εστίασης και τις μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις).
Πολλοί από τους επιφανείς επιστήμονες που συμβουλεύεται σήμερα το υπουργείο Παιδείας για την σύνταξη του νέου νόμου έχουν γράψει το παρελθόν ότι μια αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος κινδυνεύει να ερμηνευθεί ως μια κίνηση υποβάθμισης του δημοσίου πανεπιστημίου. Η πραγματικότητα αυτή δεν έχει ξεπεραστεί. Έχουν ξεπεραστεί μόνο οι πολιτικοί και οικονομικοί συσχετισμοί.
Να βάλουμε εδώ μια άλλη διάσταση του θέματος: Τα μεγάλα πανεπιστήμια του κόσμου, τα περίφημα brands που εκδίδουν ακαδημαϊκούς τίτλους μεγατόνων οι οποίοι κοστίζουν χιλιάδες ευρώ (καθώς επενδύουν περισσότερα στην έρευνα), θέλουν πραγματικά να έρθουν στην Ελλάδα και να εξομοιωθούν με επιχειρήσεις μεταλυκειακής εκπαίδευσης που θα «ωριμάσουν» εν μια νυκτί σε πανεπιστήμια; Μήπως έτσι καταδικάζουμε και την πιθανότητα να έρθουν πραγματικά στην Ελλάδα παραρτήματα μεγάλων πανεπιστημίων από το εξωτερικό;
Εξηγούμαι: προσωπικά είμαι υπέρ της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα, εφόσον όμως υπάρξει αμερόληπτη νομική καθοδήγηση τους, στήριξη σε γερούς ακαδημαϊκούς τίτλους και δεν πληγούν από την διαδικασία αυτή τα δημόσια ΑΕΙ.
Επιπλέον: πολλά ιδιωτικά κολλέγια που λειτουργούν στη χώρα μπορεί πράγματι να είναι υψηλού επιστημονικού επιπέδου (χρειάζεται όμως μια αξιολόγηση τους και αυτό δεν μπορεί να γίνει μόνο με τα κριτήρια των κτηριακών εγκαταστάσεων, των προσόντων διδασκόντων και των υποτυπωδών ελέγχων του προγράμματος σπουδών που επεξεργάζεται σήμερα η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης).
Στα παραπάνω λοιπόν, δεν αποτελεί μάλλον κριτήριο για να χαράξουμε τον δικό μας εθνικό ακαδημαϊκό δρόμο ούτε το αν η Βορ. Κορέα έχει ιδιωτικά πανεπιστήμια, ούτε αν το άρθρο 16 συντάχθηκε επί χούντας, ούτε ο «χορός» των πολλαπλών έννομων τάξεων και η σύγκρουση τους ως προς την υπεροχή και την προτεραιότητα.
Κριτήριο αποτελεί τι θα κάνει την εκπαίδευση μας καλύτερη, προσιτή και αποτελεσματική για τους πολίτες αυτής της χώρας.
Το παράδειγμα που θα ενέπνεε εμένα θα ήταν αυτό της Φιλανδίας και των χωρών που επένδυσαν στην παιδεία τους όχι για να βγάλουν χρήματα αλλά για να φτιάξουν ένα διαφορετικό μοντέλο ώριμων πολιτών που μπορούν να σταθούν επιστημονικά όρθιοι διαφημίζοντας έτσι την χώρα τους.
Χρειάζεται έτσι από το υπουργείο Παιδείας μεγάλη προσοχή στην σύνταξη των διατάξεων δημιουργίας των ιδιωτικών ΑΕΙ στη χώρα μας, καθώς από ένας ωραίος τίτλος μπορεί εύκολα να εξελιχθεί σε μια κοινωνική πληγή (δεν θέλω να υπενθυμίσω εδώ το παράδειγμα της πανεπιστημιακής αστυνομίας, ή του νέου νόμου για τις διοικήσεις των δημοσίων πανεπιστημίων για την οποία πολλά γράψαμε και πολύ περισσότερα θλιβερά επιβεβαιώθηκαν…)
