Ο ουρανός της Νέας Υόρκης σε βαθυκίτρινο χρώμα το καταμεσήμερο ξάφνιασε πολλούς. Ήταν μια δυστοπική εικόνα από το μέλλον άνευ προηγουμένου, ή κάποιοι, ίσως να νόμισαν ότι ξύπνησαν κατά τη διάρκεια εφιάλτη.

Τι μπορεί να σημαίνει για το μέλλον το γεγονός ότι οι καναδικές φωτιές έβαψαν κυριολεκτικά το Μανχάταν και άλλες περιοχές με βαθυκίτρινο χρώμα; Τι μπορεί να σημαίνουν τα λόγια που έλεγαν οι ηλικιωμένοι Νεοϋορκέζοι ότι, δεν έχουν ξαναδεί κάτι τέτοιο ποτέ πριν; Καπνός και περισσότερος καπνός παντού.

Το βαθυκίτρινο αυτό –όπως σε Manila envelope– είναι ένα χρώμα συναγερμού πριν τις «Σκηνές Αποκάλυψης». Η κλιματική κρίση συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας. Είναι η κλιματική αλλαγή που με την άνοδο της θερμοκρασίας, και την αύξηση της ξηρασίας που αυτή επιφέρει, που δίνει τις καταστροφικές δασικές φωτιές στο Κεμπέκ. Είδαμε και στην Ελλάδα, στο πρόσφατο παρελθόν, τις καταστροφές που επέφεραν οι φωτιές στην Ηλεία το 2007, στο Μάτι το 2018 και στην Εύβοια το 2021.

Ως γνωστόν, οι φωτιές δίνουν ρύπανση, καπνό, στάχτη, σκοτεινιάζουν τον ουρανό, και αλλάζουν το χρώμα του. Στη Νέα Υόρκη το γαλανό χρώμα του ουρανού άλλαξε σε κάτι μεταξύ βαθυκίτρινου και γκρι. Κίτρινο της φωτιάς, με αποχρώσεις κίτρινης ώχρας, με δόσεις πορτοκαλί, και άλλοτε με δόσεις θολωμένου γκρι καθώς περνούσε η ώρα. Αυτή είναι η φρικτή κατάσταση που έζησαν πολλοί εδώ. Στο Μανχάταν ειδικά, το βαθυκίτρινο χρώμα αντανακλούνταν στους γυάλινους ουρανοξύστες και πολλαπλασιάζονταν. Ταυτόχρονα, η ορατότητα ήταν περιορισμένη.

Παντού υπήρχε και υπάρχει καπνός. Όχι μόνο στην περιοχή που μένω, όχι μόνο στην πόλη της Νέας Υόρκης, αλλά και σε ολόκληρη τη Νέα Αγγλία και τις άλλες πόλεις της βορειοανατολικής ακτής των ΗΠΑ. Έβγαλα μερικές φωτογραφίες στο Μανχάταν το μεσημέρι, και αργότερα στο νότιο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Όλοι έβγαζαν φωτογραφίες την πόλη με την πορτοκαλί-βαθυκίτρινη ομίχλη που την είχε σκεπάσει. Η άπειρη έκπληξη εναλλασσόταν με φόβο λόγω της πυκνής αιθαλομίχλης. Είδα ανθρώπους με ερεθισμό στα μάτια, και άκουσα για άλλους με κρίσεις άσματος.

Το πρασινωπό Άγαλμα της Ελευθερίας και το γκρι Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ επίσης βαθυκιτρίνισαν. Ο μολυσμένος αέρας, μύριζε και μυρίζει καμένο ξύλο, παρότι ο Καναδάς είναι εκατοντάδες μίλια μακριά. Κάτι που δεν μπορείς εύκολα να πιστέψεις. Πώς η μυρωδιά έφτασε στη Νέα Υόρκη; Και σύμφωνα με τους New York Times, τούτες τις ημέρες «Η ποιότητα του αέρα στη Νέα Υόρκη παρέμεινε η χειρότερη από τη δεκαετία του 1960…».

Το ένιωθες σε κάθε αναπνοή. Επέτρεψαν οι μάσκες στα πρόσωπο των ανθρώπων για να προστατευτούν από τα λεπτά επιβλαβή σωματίδια του καπνού. Χειρότερη ποιότητα αέρα παγκοσμίως, που κάνει το Νέο Δελχί να μοιάζει με παράδεισο.

Η κλιματική κρίση συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας, και ήρθε η ώρα να δράσουμε κάπως. Γιατί το λέω αυτό; Οι άνθρωποι πρέπει, κατά την ταπεινή μου γνώμη, να αρχίσουν να κατανοούν ότι η φύση και η σχέση μας με το περιβάλλον μας έφεραν στο Υψηλό Σημείο Πολιτισμού που βρισκόμαστε σήμερα. Οι άνθρωποι στο παρελθόν είδαν ότι, κάθε άνθρωπος, αντλεί δύναμη και ελπίδα από διάφορα μη ανθρώπινα ζώα που παρατήρησε, και είδε ότι: τα μυρμήγκια διδάσκουν, οι αρουραίοι γελούν και τους αρέσει να τους γαργαλάνε, οι ελέφαντες θρηνούν, τα σκυλιά έχουν λεξιλόγιο, οι μέλισσες «σχεδιάζουν» το μέλλον, οι γάτες λατρεύουν το παιχνίδι, οι σκίουροι υιοθετούν ορφανά, οι χιμπατζήδες επίσης θρηνούν, τα πρόβατα δεν ξεχνούν το ανθρώπινο πρόσωπο, τα κοράκια «φτιάχνουν» μικρά εργαλεία κ.λπ. Επίσης, αυτές οι μικρές παρατηρήσεις προσφέρουν μια σημαντικότατη και «άμορφη ματιά» για το, από πού, προέρχονται οι ικανότητές μας.

Έτσι, ο βαθυκίτρινος αυτός ουρανός είναι ένα μήνυμα επαγρύπνησης σε όλους. Ίσως είναι, και ένα διαρκές μάθημα για τον Homo sapiens και όχι μόνο για τους Νεοϋορκέζους. Η κλιματική αλλαγή, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, οι φωτιές που ξεσπούν στα δάση, η εξαφάνιση των ζώων, η μείωση των πουλιών στον ουρανό είναι πραγματικά γεγονότα. Συμβαίνουν τούτη τη στιγμή και επηρεάζουν τη ζωή μας. Οι επιπτώσεις έφτασαν στους δρόμους της Νέας Υόρκης και στις αυλές των σχολείων της.

Ο βαθυκίτρινος ουρανός της Νέας Υόρκης σαν πίνακας κάποιου ζωγράφου είναι η σειρήνα από την καρδιά του Μανχάταν. Χρειάζεται, όλοι μας να κάνουμε περισσότερα για να προστατεύσουμε τον μπλε πλανήτη. Το βαθυκίτρινο «Μεγάλο Μήλο» –της Αμερικής που είναι δικαίως, η χώρα, ηγέτιδα δύναμη της Δύσης– δίνει ένα δυνατό σκούντημα σε όλους, την ημέρα που το ημερολόγιο γράφει: June 7, 2023 – New York City.

*Δημήτρης Ελέας είναι συγγραφέας, ερευνητής και πολιτικός ακτιβιστής που ζει στη Νέα Υόρκη. To e-mail του είναι: dimitris.eleas@gmail.com.