Είναι ίδιον του ταμπεραμέντου μας οι απόλυτες εκτιμήσεις και τα ακραία συναισθήματα. Και αν στα συναισθήματα αυτό είναι έως και προτέρημα, στις εκτιμήσεις μας είναι μάλλον μία δυσλειτουργία. Υπάρχει μόνο το άσπρο και το μαύρο και τρέχουμε να στοιχηθούμε πίσω από κάποιο άκρο, αθροίζοντας με ευκολία τον εαυτό μας σε κάποια μεγάλη ομάδα που μόλις φτιάχτηκε από κάποιους που δεν έχουμε ιδέα ποιοι είναι.

Τελευταίο παράδειγμα οι δημόσιες εκτιμήσεις της Δευτέρας στα social media για την έξωση της Χρυσής Αυγής από το νέο κοινοβούλιο. Οι μεν θριαμβολογούν πως τελειώσαμε οριστικά με τους ναζί και οι υπόλοιποι πως δεν κερδήθηκε και τίποτα επί της ουσίας γιατί οι ίδιοι άνθρωποι ψήφισαν κάποιο άλλο κόμμα.

Σαφώς και οι ίδιοι άνθρωποι ψήφισαν κάποιο άλλο κόμμα. Οπως το έκαναν και τόσες δεκαετίες, μέχρι πριν μερικά χρόνια. Σαφώς και υπάρχει ένα καθόλου αμελητέο ποσοστό ελλήνων πολιτών που είναι ποτισμένο από τη μισαλλοδοξία, τον μισανθρωπισμό, το ρατσιστικό μίσος. Ολες οι δυτικές κοινωνίες το έχουν. Δεν το αλλάζεις εύκολα αυτό. Εκείνο που μπορείς να κάνεις είναι να σπας τη συλλογική τους έκφραση. Την οποία όταν την αποκτούν αισθάνονται δυνατοί και ξεθαρρεύουν. Η Χρυσή Αυγή ήταν η συλλογική τους έκφραση. Τους βοήθησε να βγουν από τα λαγούμια τους, να φωνάξουν το μίσος τους, να μπουν σε ένα δημόσιο πλάνο, να νιώσουν εύκολο το να σκοτώσουν.

Αρα, δεν είναι καθόλου λίγο που αυτή η συλλογική έκφραση βυθίστηκε στις εκλογές. Μην το υποτιμούμε.

Το ότι οι ίδιοι άνθρωποι – ψηφοφόροι – που τραβούσαν μαχαίρι και σκότωναν μετανάστες στο κέντρο της Αθήνας και εκτελούσαν τον Φύσσα θα κρυφτούν μέσα σε κόμματα που δεν ανέχονται τέτοιες λεβεντιές, δεν τους εξαφανίζει, πάλι ανάμεσά μας θα ζουν, αλλά θα συμπεριφέρονται πάλι σαν κουτάβια και όχι σαν λύκοι.

Ηταν μια βολική εφεδρεία για πολλούς, που τώρα τους είναι άχρηστοι. Δεν εξέλιπαν οι λόγοι της ύπαρξής τους – έστω και εν υπνώσει – και ίσως κάποτε τους ξαναβρούμε μπροστά μας γιατί σε κάτι θα είναι «χρήσιμοι».

Ομως όσοι θυμόμαστε την αλματώδη αύξηση της δύναμής τους – μέχρι τη δολοφονία του Παύλου – που δεν μπορούσαμε να προσδιορίσουμε το ταβάνι τους και κοιτούσαμε τα νούμερά τους με τρόμο, δεν μπορούμε να μηδενίσουμε τη μη είσοδό τους στη Βουλή, να πούμε πως δεν έγινε και τίποτα. Δεν άλλαξε ο κόσμος, αλλά μια μικρή αναστολή της βαρβαρότητας την κερδίσαμε.

Η αλήθεια είναι πως πολλούς δεν πρόκειται να τους πείσεις ποτέ, αλλά ίσως να κερδίζεται λίγος χρόνος για να βρούμε επιτέλους πειστικές πολιτικές λύσεις και απαντήσεις σύμφωνα με τις αρχές μας, στην ξενοφοβία και στην αποδοχή – ή για να είμαι πιο ακριβής στην πλήρη αδιαφορία, λες και μας ρώτησε κανένας – της διαφορετικότητας. Ετσι κι αλλιώς όλοι είμαστε διαφορετικοί σε σχέση με κάποιους άλλους. Το ότι πολλοί θεωρούν τη διαφορετικότητά τους πιο «κανονική» από των υπολοίπων είναι ό,τι πιο ακανόνιστο μπορεί να σκεφτεί ένα μυαλό. Τρώμε ό,τι παράγουμε. Φτιάχνεις μίσος, θα φας μίσος. Δεν θα τη γλιτώσεις από τον ίδιο σου τον εαυτό.