Πώς να συνεχίσει κάποιος να δημιουργεί όταν ζει υπό την κυριαρχία ενός ανελεύθερου καθεστώτος που τάσσεται υπέρ της ηθικής στην Τέχνη και που υπόσχεται εκκαθαρίσεις; Από το 2010, οπότε και ανέλαβε το τιμόνι της εξουσίας, ο Βίκτορ Ορμπαν έχει εξαπολύσει πόλεμο εναντίον του Πολιτισμού, της Τέχνης και εναντίον όσων σχετίζονται με αυτήν.
Αφού πρώτα πήρε υπό τον έλεγχό του τα εγχώρια μέσα ενημέρωσης, τα δικαστήρια και «άλωσε» σχεδόν τη μισή οικονομία, ακόμη και την Εκκλησία, πλέον έχει εξαπολύσει πόλεμο στα «προπύργια» της ελεύθερης σκέψης και έκφρασης, τα οποία έχουν σε μεγάλο βαθμό καταφέρει να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους.
Τελευταία στο στόχαστρό του έχει βάλει τα θέατρα, τους νοβελίστες, το προσωπικό των μουσείων, τους μουσικούς της ποπ, ανεξάρτητους δημοσιογράφους, κοντολογίς όλους τους καλλιτέχνες και τους ανθρώπους που δουλεύουν για την Τέχνη και τον Πολιτισμό.
Για τον Ορμπαν, η Τέχνη συνιστά απειλή γιατί κάθε έκφανσή της εμπεριέχει πολιτικό περιεχόμενο, αναφέρουν αναλυτές, και στόχος του, λένε, είναι να αντικαταστήσει την ουγγρική πολιτιστική ελίτ με μια άλλη. Μια ελίτ που θα είναι πιστή σε αυτόν και στις ιδέες του. Αυτό τουλάχιστον καταγγέλλουν επιφανείς άνθρωποι της Τέχνης στη χώρα, οι οποίοι μιλούν στο γαλλικό εβδομαδιαίο περιοδικό «Nouvel Observateur»:
Η χορογράφος Αντριέν Χοντ ανοίγει την εφημερίδα «Μαγκιάρ Ιντόκ» και διαβάζει ότι ο νέος υπουργός Πολιτισμού Μικλός Κάσλερ αντιλαμβάνεται την Τέχνη και τον Πολιτισμό κάπως έτσι: «Ενα από τα κύρια καθήκοντα του Πολιτισμού είναι να καθιστά τη ζωή των ανθρώπων πιο όμορφη. Αλλά πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος όταν διατηρεί κάποιος ανήθικες ιδέες;». Και αναρωτιέται (η ίδια): «Πόσο γελοίος είναι αυτός ο ορισμός της Τέχνης;».
Η νεαρή γυναίκα γνωρίζει ότι οι avant-garde χορογραφικές της σκηνοθεσίες δεν μπορούν να γίνουν κατανοητές από την παρούσα κυβέρνηση και ίσως, όπως αναφέρει, αποτελούν τον ορισμό της ανηθικότητας. Η ίδια είναι μια από τις πιο γνωστές χορογράφους της Ευρώπης, όμως αυτή της η φήμη στο εξωτερικό δεν της παρέχει την παραμικρή προστασία μέσα στη χώρα. «Οι Ούγγροι κλαίνε γελώντας» συμπληρώνει, αναφερόμενη σε μια παλιά ουγγρική παροιμία η οποία βρίσκει έκφραση στην Τέχνη. «Το παράλογο, το γέλιο… όλοι οι καλλιτέχνες στη Βουδαπέστη το διεκδικούν σαν τελευταία μετάληψη για να μπορέσουν να ζήσουν υπό το καθεστώς του Βίκτορ Ορμπαν» αναφέρει, και για την ακρίβεια το παράλογο και το γέλιο πάνε χέρι-χέρι.
«Εχω γράψει σχετικά με το χιούμορ και το γέλιο στην Τέχνη πριν από μερικά χρόνια» θυμάται μια άλλη γυναίκα των γραμμάτων, η διάσημη φιλόσοφος και συγγραφέας Αγκνες Χέλερ. Η Χέλερ γεννήθηκε την εποχή του αυταρχισμού του ναυάρχου Χόρθι και έζησε την εποχή που η Ουγγαρία είχε συμμαχήσει με τη ναζιστική Γερμανία. Ο πατέρας της πέθανε στο Αουσβιτς, όμως η ίδια επέζησε του Ολοκαυτώματος.
«Από τη στιγμή που έγινε πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, ο Ορμπαν ενδιαφέρθηκε μόνο να συγκεντρώσει όλη την εξουσία στα χέρια του. Θα τον περιέγραφα ως έναν τύραννο. Γιατί τίποτα δεν μπορεί να συμβεί στην Ουγγαρία εάν δεν το θέλει» είχε πει η Χέλερ σε πρόσφατες δηλώσεις της. Και φυσικά, η Τέχνη, τα Γράμματα και ο Πολιτισμός δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση.
