Ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ: Ολα όσα πρέπει να ξέρετε

Δύο χρόνια μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, οι Αμερικανοί θα ψηφίσουν στις 6 Νοεμβρίου για τις ενδιάμεσες εκλογές την ανανέωση 33 εδρών της Γερουσίας και εκλέγοντας τα 435 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ταυτόχρονα θα ανανεώσουν την σύνθεση τοπικών κοινοβουλευτικών συνελεύσεων και πολιτειακών και τοπικών αρχών και θα ψηφίσουν σε σειρά δημοψηφισμάτων.

Οι ενδιάμεσες εκλογές θεωρούνται από πολλούς παρατηρητές «δημοψήφισμα» για την πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ. Από τις προεδρικές εκλογές του 2016, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ελέγχει και τα δύο σώματα του αμερικανικού Κονγκρέσου, Βουλή και Γερουσία. Στις εκλογές της 6ης Νοεμβρίου, στόχος των Ρεπουμπλικανών είναι να διατηρήσουν την πλειοψηφία και στα δύο σώματα ενώ των Δημοκρατικών να ανατρέψουν τη σημερινή ισορροπία δυνάμεων ώστε να είναι σε θέση να παρέμβουν στην εφαρμογή της πολιτικής του αμερικανού προέδρου. Οπως δείχνουν οι ως τώρα δημοσκοπήσεις οι Δημοκρατικοί δείχνουν να κερδίζουν την πλειοψηφία στη Βουλή ενώ η μεγάλη μάχη θα γίνει για τη Γερουσία.

Οι δημοσκοπήσεις

Πέντε ημέρες από πριν τις εκλογές η αβεβαιότητα τους παραμένει μεγάλη καθώς οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι κάποιες αναμετρήσεις θα κριθούν στο νήμα, μολονότι οι Δημοκρατικοί διατηρούν ένα προβάδισμα σε ό,τι αφορά τη Βουλή και οι Ρεπουμπλικανοί τη Γερουσία.

«Δεν είμαι στο ψηφοδέλτιο, όμως στην πραγματικότητα είμαι, επειδή πρόκειται για ένα δημοψήφισμα για εμένα», δήλωσε Ντόναλντ Τραμπ

Καθώς απομένουν μόλις δέκα προεκλογικές συγκεντρώσεις μέχρι το βράδυ της Δευτέρας –η μία από αυτές απόψε στο Μισούρι– ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συμμετέχει σε αυτόν τον προεκλογικό αγώνα πιο ενεργά από οποιονδήποτε άλλον προκάτοχό του. Γνωρίζει άλλωστε ότι το αποτέλεσμα των εκλογών της 6ης Νοεμβρίου θα είναι καθοριστικό για τα επόμενα δύο χρόνια της θητείας του: αν οι Δημοκρατικοί θέσουν υπό τον έλεγχό τους τη Βουλή των Αντιπροσώπων απειλείται με αλλεπάλληλες κοινοβουλευτικές έρευνες εναντίον του, ακόμη και με το φάσμα μιας διαδικασίας καθαίρεσης, στην περίπτωση που κερδίσουν την πλειοψηφία και στη Γερουσία. «Δεν είμαι στο ψηφοδέλτιο, όμως στην πραγματικότητα είμαι, επειδή πρόκειται για ένα δημοψήφισμα για εμένα», δήλωσε ο ίδιος.

Αξιοσημείωτα

Η 45χρονη δικηγόρος Στέισι Ιβόν Έιμπραμς είναι υποψήφια για τη θέση του κυβερνήτη της Τζόρτζια. Είναι η πρώτη μαύρη γυναίκα υποψήφια μεγάλου κόμματος για το αξίωμα αυτό στις ΗΠΑ και αν εκλεγεί θα γίνει η πρώτη αφροαμερικανίδα κυβερνήτης της χώρας. Είναι η πρώην επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων της Τζόρτζια, μιας πολιτείας την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε με πέντε ποσοστιαίες μονάδες διαφορά στις προεδρικές του 2016.

Η Στέισι Ιβόν Έιμπραμς παρακολουθεί τον Μπαράκ Ομπάμα κατά τη διάρκεια της κεντρικής της προεκλογικής εκδήλωσης. Ο πρώην αμερικανός πρόεδρος στήριξε με την παρουσία του πολλούς Δημοκρατικούς υποψηφίους

Η Έιμπραμς, ως προοδευτική και μαύρη, απευθύνεται στις μειονότητες, μια ομάδα στην οποία έχει επικεντρώσει ως έναν μεγάλο βαθμό την εκστρατεία της. Πράγματι, από τους περίπου 945.000 κατοίκους της Τζόρτζια, οι οποίοι έχουν ήδη ψηφίσει, περίπου το 30% είναι μαύροι, ένα ποσοστό πολύ υψηλότερο σε σχέση με εκείνο των ενδιάμεσων εκλογών του 2014. Μάλιστα, πολιτικοί παρατηρητές επισημαίνουν ότι η Βόρεια και η Νότια Καρολίνα δεν έχουν μέχρι στιγμής καταγράψει παρόμοια αύξηση μεταξύ των μαύρων ψηφοφόρων, κάτι που υπογραμμίζει πόσο ενεργή είναι η βάση της Έιμπραμς.
Η Έιμπραμς κατεβαίνει στις εκλογές με μια προοδευτική πλατφόρμα και ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα έσπευσε να την στηρίξει. Δεσμεύεται να υπερασπιστεί το δικαίωμα στην άμβλωση, έχει ζητήσει την επέκταση των μέτρων ελέγχου της οπλοκατοχής, ενώ έχει θέσει ως πρώτη της προτεραιότητα την επέκταση του Medicaid (του κρατικού ασφαλιστικού προγράμματος υγείας το οποίο παρέχει κάλυψη υγειονομικής περίθαλψης σε πολίτες χαμηλού εισοδήματος). Θα ήθελε να αυξήσει τις δαπάνες για τη δημόσια εκπαίδευση, ενώ υποστηρίζει την μεταρρύθμιση του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης με την μορφή της κατάργησης της χρηματικής εγγύησης για τους φτωχούς κατηγορούμενους. Είναι υπέρ της κατάργησης της θανατικής ποινής και της αποποινικοποίησης της κατοχής μικροποσότητας μαριχουάνας.

Τι έχει δείξει το παρελθόν

Αν οι Δημοκρατικοί καταφέρουν να κερδίσουν την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ή και τη Γερουσία (κάτι που προς το παρόν φαίνεται πιο δύσκολο), οι Ρεπουμπλικανοί θα μπορούν να παρηγορηθούν από το γεγονός ότι αυτός είναι ο γενικός κανόνας των ενδιάμεσων εκλογών: σχεδόν πάντα το κόμμα του προέδρου βγαίνει με απώλειες.
Από το 1934 οι ψηφοφόροι συνήθως περιορίζουν σημαντικά τους εκπροσώπους του κόμματος του προέδρου στο Κογκρέσο. Μερικές φορές είναι ένα είδος διόρθωσης, με τους ψηφοφόρους να προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι κανένα από τα δύο κόμματα δεν ελέγχει και την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία, αναγκάζοντας τους πολιτικούς τελικά να κάνουν συμβιβασμούς και να προτείνουν νομοθεσίες με ευρύτερη αποδοχή.
Άλλες φορές είναι απλώς μια διαμαρτυρία εναντίον του προέδρου και των πολιτικών του. Αν και οι πρόεδροι δεν συμμετέχουν στις ενδιάμεσες εκλογές, αυτές μπορούν να χρησιμεύσουν ως δημοψήφισμα για τον ένοικο του Λευκού Οίκου.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει αποδεχθεί την ιδέα ότι οι ενδιάμεσες εκλογές τον αφορούν. «Προσποιηθείτε ότι είμαι εγώ στο ψηφοδέλτιο», έχει δηλώσει επανειλημμένα σε προεκλογικές συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα.
Οι αλλαγές που έχουν σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες ήταν σε γενικές γραμμές ψήφοι διαμαρτυρίας.
Το 1994 στις ενδιάμεσες εκλογές της πρώτης θητείας του Μπιλ Κλίντον, αποκλείστηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων 52 μέλη των Δημοκρατικών και ακόμη 8 από τη Γερουσία, κυρίως εξαιτίας των προσπαθειών του να μεταρρυθμίσει το σύστημα υγείας.
Ο Μπαράκ Ομπάμα δέχθηκε «ράπισμα», όπως το αποκάλεσε ο ίδιος, το 2010, όταν οι Ρεπουμπλικάνοι κέρδισαν επιπλέον 63 έδρες στη Βουλή, αναλαμβάνοντας τον έλεγχο της. Για μια ακόμη φορά αιτία ήταν η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας.
Και ο Ρόναλντ Ρίγκαν ήδη 26 μέλη των Ρεπουμπλικάνων να εκδιώκονται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων το 1982, εν μέσω της αγανάκτησης των ψηφοφόρων για την οικονομική πολιτική του.
Όμως το αποτέλεσμα των ενδιάμεσων εκλογών δεν είναι πάντα εις βάρος του κόμματος του εκάστοτε προέδρου, σύμφωνα με τα στοιχεία του The American Presidency Project του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα.
Το 1962 οι Δημοκρατικοί του Τζον Κένεντι έχασαν μόνο τέσσερις έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων και κέρδισαν τρεις στη Γερουσία.
Το 1990 ο Τζορτζ Μπους είδε τους Ρεπουμπλικάνους να χάνουν μόνο ένα μικρό αριθμό βουλευτών, ενώ ο γιος του Τζορτζ Ου. Μπους γιόρτασε τη νίκη των Ρεπουμπλικάνων τόσο στη Βουλή όσο και τη Γερουσία το 2002.

Το διακύβευμα

Ιδού δέκα αριθμοί που εξηγούν ποιο είναι το διακύβευμα των ενδιάμεσων εκλογών:
435: Ο αριθμός των εδρών στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Όλοι οι βουλευτές ανανεώνονται καθώς η θητεία τους διαρκεί δύο έτη.
23: Ο αριθμός των εδρών των Ρεπουμπλικάνων που πρέπει να κερδίσουν οι Δημοκρατικοί για να αποκτήσουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων, εφόσον διατηρήσουν τις έδρες που ήδη έχουν.
35: Ο αριθμός των εδρών της Γερουσίας που θα ανανεωθούν. Περίπου το ένα τρίτο των εδρών, που είναι συνολικά 100, ανανεώνεται κάθε δύο έτη.
2: Ο αριθμός των εδρών των Ρεπουμπλικάνων που πρέπει να κερδίσουν οι Δημοκρατικοί προκειμένου να αναλάβουν τον έλεγχο της Γερουσίας.
44%: Το ποσοστό δημοτικότητας του Τραμπ, σύμφωνα με το Gallup, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι Ρεπουμπλικάνοι θα αντιμετωπίσουν μια δύσκολη μάχη καθώς συνήθως οι ψηφοφόροι μεταφέρουν την αποδοκιμασία τους για τον πρόεδρο στο κόμμα του.
40%: Ο μέσος όρος της συμμετοχής των ψηφοφόρων στις ενδιάμεσες εκλογές, σε σχέση με το 60% που είναι στις προεδρικές εκλογές.
260: Ο αριθμός των γυναικών υποψηφίων τόσο στη Βουλή όσο και τη Γερουσία, ένα νέο ρεκόρ.
38,1 εκατομμύρια δολάρια: Το ποσό που συγκέντρωσε ο υποψήφιος γερουσιαστής των Δημοκρατικών Μπέτο Ο’ Ρουρκ από τον Ιούλιο ως τον Σεπτέμβριο στην προσπάθειά του να κερδίσει την έδρα του Ρεπουμπλικάνου Τεντ Κρουζ.
36: Ο αριθμός των πολιτειών που θα εκλέξουν νέο κυβερνήτη, από τις οποίες οι 26 κυβερνώνται από Ρεπουμπλικάνους, εννέα από Δημοκρατικούς και μία από έναν ανεξάρτητο.
244 εκατομμύρια δολάρια: Το συνολικό ποσό που έχουν συγκεντρώσει για τις προεκλογικές τους εκστρατείες ο υποψήφιος των Δημοκρατικών και αυτός των Ρεπουμπλικάνων για τη θέση του κυβερνήτη του Ιλινόις, ένα από τα μεγαλύτερα ποσά που έχουν συγκεντρωθεί για την εκλογή κυβερνήτη στην ιστορία των ΗΠΑ.

Πηγή: Le Monde, Financial Times, The Guardian