Ο φόβος του πληθωριστικού σοκ υποβοήθησε μια έγκαιρη διόρθωση. Ορισμένοι ανησυχούν ότι η ποσοτική χαλάρωση θα προκαλέσει τελικά υπερπληθωρισμό. Ωστόσο, αυτά είναι ανοησίες – ο πληθωρισμός δεν πάει πουθενά!
Οι αγορές βίωσαν μια σύντομη περίοδο πανικού εξαιτίας των φόβων ότι ένα ενδεχόμενο πληθωριστικό σοκ θα ανάγκαζε την Ομοσπονδιακή Τράπεζα να υιοθετήσει πιο αυστηρή νομισματική πολιτική με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι είχε προβλεφθεί. Σε κάποιον βαθμό, ο φόβος του πληθωριστικού σοκ αποτέλεσε την τέλεια δικαιολογία τη σωστή στιγμή για μια διόρθωση της αγοράς. Όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενη ανάλυση, σύμφωνα με τους περισσότερους δείκτες, συμπεριλαμβανομένου των δεικτών Warren Buffet και Hussman, η υπερτίμηση της αγοράς των ΗΠΑ αγγίζει τα επίπεδα του 2000.
Εντούτοις, ο φόβος περί πληθωριστικού σοκ δεν ήταν απλώς μια δικαιολογία – αντικατόπτριζε την πεποίθηση που εξέφραζαν επί συνεχόμενα έτη ορισμένοι επενδυτές, ότι δηλαδή η ποσοτική χαλάρωση θα οδηγούσε σε υπερπληθωρισμό (πρόκειται για την κέτσαπ θεωρία του πληθωρισμού, όπως την αποκαλούμε συνήθως). Ο πληθωρισμός όμως δεν πάει πουθενά. Θα παραμείνει αρκετά χαμηλός σε σχέση με τα προ-κρίσης επίπεδα.
Ας ρίξουμε μια πιο στενή ματιά στα στοιχεία πληθωρισμού των ΗΠΑ. Ο βασικός πληθωρισμός κυμάνθηκε στο 1,8% σε ετήσια βάση, στο ίδιο επίπεδο με τον προηγούμενο μήνα και σε παρόμοια επίπεδα με πέρυσι. Ο γενικός πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 2,1%, μόλις 0,1% άνω του στόχου. Εύλογα, αυτή η μικρή διαφορά δεν έχει μεγάλη σημασία. Εξηγείται εν μέρει από την άνοδο στους κλάδους ηλεκτρονικών, μεταφορών και υπηρεσιών υγείας, αλλά και από τον έντονο αντίκτυπο των υψηλότερων τιμών πετρελαίου στον δείκτη τιμών καταναλωτή. Ο πληθωρισμός είναι ένας από τους πιο δύσκολους παράγοντες να προβλεφθούν με ακρίβεια. Παρ’ όλα αυτά, οι σημαντικότερες δομικές και κυκλικές δυνάμεις που επηρεάζουν τον πληθωρισμό υποδεικνύουν ότι δεν πρόκειται να βγει σύντομα από το μπουκάλι με την κέτσαπ.
Οι τιμές των εμπορευμάτων και η Κίνα παρέχουν μικρή στήριξη σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Επίσης ρυθμός αύξησης των μισθών επιταχύνεται, αλλά ο σύνδεσμος ανεργίας και πληθωρισμού ενδεχομένως να έχει σπάσει. Βάσει ιστορικής ανάλυσης, ο ρυθμός ανάπτυξης των μισθών παίζει καθοριστικό ρόλο στην άνοδο του πληθωρισμού μόνο όταν ξεπεράσει το 4% σε ονομαστικές τιμές, όπως συνέβη την περίοδο μεταξύ 2003 και έναρξης της Διεθνούς Χρηματοπιστωτικής Κρίσης. Με τον σημερινό ρυθμό, και ακόμα και αν επιβεβαιωθούν οι πλέον αισιόδοξες προβλέψεις για περίπου 3,5% αύξηση των μισθών φέτος, είναι απίθανο να προκαλέσει άλμα του πληθωρισμού.
Ο πληθωρισμός είναι κατά κύριο λόγο αποτέλεσμα της ταχύτητας κυκλοφορίας του χρήματος, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται από την καθαρή ζήτηση για δάνεια. Παρακάτω παρουσιάζεται ένα διάγραμμα που εξηγεί γιατί ο πληθωρισμός είναι καταδικασμένος να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα συγκριτικά με τις προηγούμενες περιόδους στις ΗΠΑ. Τόσο ο δείκτης μεταβολής χρηματοδότησης (credit impulse) των ΗΠΑ, ο οποίος διαμορφώνεται με βάση τη ροή νέων δανείων από την εγχώρια μη-χρηματοπιστωτική αγορά, όσο και τα εμπορικά και βιομηχανικά δάνεια και μισθώσεις, τα οποία παρέχουν μια ευρύτερη εικόνα για τις πιστώσεις στη χώρα, κυμαίνονται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα.
Επιπλέον, άλλοι μακροπρόθεσμοι δομικοί παράγοντες θέτουν περιορισμούς στην άνοδο του πληθωρισμού: η συσσώρευση χρέους, η γήρανση του πληθυσμού, οι νέες τεχνολογίες, αλλά και η ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων χαμηλού κόστους. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, ο πληθωρισμός περιορίστηκε στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών λόγω της μεγαλύτερης εξάρτησης από εξωτερικούς συνεργάτες και ελεύθερους επαγγελματίες, γεγονός που απελευθερώνει τις εταιρείες από τη δυσκαμψία των εξόδων και των μισθών. Αυτά τα φαινόμενα κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχιστούν, εμποδίζοντας κάποιο πληθωριστικό σοκ.
Πολλοί επενδυτές ανησυχούν για τον πληθωρισμό επειδή στο σχολείο μάθαμε ότι υψηλότερος πληθωρισμός σημαίνει υψηλότερες αποδόσεις σε όλη την καμπύλη αποδόσεων. Ωστόσο αυτό που πραγματικά έχει σημασία είναι οι πραγματικές αποδόσεις. Το βασικό που αξίζει να θυμόμαστε είναι ότι παρόλο που οι αποδόσεις αυξάνονται, βρίσκονται ακόμα πολύ μακριά από τους μέσους όρους της περιόδου παρατεταμένης ομαλότητας («Great Moderation»). Η εποχή των χαμηλών ποσοστών πληθωρισμού δεν έχει φτάσει ακόμα στο τέλος της. Είναι πιθανό να μην έχουμε μπει ακόμα στη νέα περίοδο.
Οι επενδυτές λοιπόν δεν πρέπει να εστιάζουν υπερβολικά σε βραχυπρόθεσμα στοιχεία για τον πληθωρισμό, τα οποία είναι αρκετά ευμετάβλητα και δεν υποδεικνύουν την εμφάνιση κάποιας καινούριας τάσης.
Δεν υφίσταται πρόβλημα πληθωρισμού. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή (CPI) στις ΗΠΑ αυξήθηκε γιατί επηρεάζεται έντονα από τις τιμές πετρελαίου, ωστόσο ο βασικός CPI και ο βασικός δείκτης κατανάλωσης (CPE) κινούνται σύμφωνα με τις προσδοκίες.
Παρά την πρόσφατη αναταραχή στις αγορές, οι απόψεις της οικονομικής κοινής γνώμης διίστανται όσον αφορά την τελική δυνατότητα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας να πραγματοποιήσει περισσότερες από τρεις αυξήσεις επιτοκίων φέτος, ενώ είναι φανερό ότι κάποιες λίγες μονάδες δεν είναι ικανές να αλλάξουν τη στρατηγική της κεντρικής τράπεζας.
Πράγματι, σιγά-σιγά ο πληθωρισμός επιστρέφει. Στις χώρες G7, ο μέσος CPI κυμαίνεται στο 1,7%, αλλά βρίσκεται ελαφρώς χαμηλότερα από ό,τι τον Φεβρουάριο του 2017 (στο 1,8%). Στις χώρες της ζώνης BRICS συμπεριλαμβανομένης της Ινδονησίας, ο μέσος CPI παραμένει κοντά στα χαμηλά των προ-κρίσης τιμών, στο 3,5%. Συνεπώς, ο πληθωρισμός δεν θα φέρει τα πάνω-κάτω στην αγορά. Θα το έκανε αν ο δομικός πληθωρισμός στις ΗΠΑ έφθανε στη ζώνη κινδύνου, δηλαδή μεταξύ 3% και 4%. Το σενάριο αυτό, όμως, είναι άκρως απίθανο, λόγω των δομικών παραγόντων και του αδύναμου δείκτη μεταβολής πληθωρισμού που περιορίζουν τις πληθωριστικές πιέσεις.
Ο κ. Christopher Dembik είναι επικεφαλής Μακροοικονομικών Αναλύσεων της Saxo Bank
