Οι Έλληνες ψηφίζουν, οι Ευρωπαίοι κάνουν λογοπαίγνια. Αυτή η εικόνα κυριαρχούσε στη δημοσιότητα το μεσημέρι της Κυριακής 5 Ιουλίου στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες την ώρα που οι έλληνες ψηφοφόροι απαντούσαν στις κάλπες με «ναι» ή «όχι» στο ερώτημα που τους τέθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα. Η νέα γλωσσική δημιουργία είναι gremain, η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Ο δημιουργός του, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ εξηγεί, ότι στο σημερινό δημοψήφισμα οι Έλληνες δεν αποφασίζουν για το αν θα παραμείνουν στην ευρωζώνη ή όχι, αλλά για το αν η παραμονή τους θα είναι υπό καθεστώς χρεοκοπίας.
Σε αυτό το καθεστώς, σύμφωνα με τον ερευνητή του Ινστιτούτου για την Παγκόσμια Οικονομία στο Κίελο Στέφαν Κόοθς, θα πρυτανεύει η «καθαρή» δημοσιονομική λιτότητα. Οι «θεσμοί» (ΔΝΤ, ΕΚΤ και Κομισιόν) θα φροντίζουν να μην δημιουργούνται πλέον δημοσιονομικά ελλείμματα – μέσω μηχανισμών ελέγχου και οικονομικών και διοικητικών κυρώσεων που θα τα κάνουν πρακτικά αδύνατα.
Πιο αναλυτικά, ο κ.Κόοθς δηλώνει, ότι σε αντίθεση με τον κ.Τσίπρα, που νόμιζε ότι οι δανειστές έχουν μόνο δυο εναλλακτικές λύσεις: Ή να εξαναγκάσουν την Ελλάδα να εγκαταλείψει τη νομισματική ένωση, ή να «κουρέψουν γουλί» το χρέος της, έχουν και μια τρίτη και φαρμακερή – να αφήσουν την Αθήνα να στεγνώσει οικονομικά έως ότου εξαφανιστεί κάθε υποστήριξη για την κυβέρνηση Τσίπρα.
Το gremain έρχεται να αντικαταστήσει το grexit, την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, και τα πολλά παράγωγά του σε σχέση με χώρες που κινδυνεύουν επίσης να εγκαταλείψουν τη νομισματική ένωση, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Γαλλία, η Ιρλανδία και πάει λέγοντας: Itexit, Spexit, Portexit, Frexit, Irexit.
Το gremain εκτοπίζει από την συζήτηση και έναν άλλο νεολογισμό, το grimbo, μια λέξη που προέρχεται από την συγχώνευση του Greece και Limbo, και σημαίνει ότι όλα είναι δυνατά, μετέωρα, – από την χρεοκοπία της χώρας και το κλείσιμο των τραπεζών της (ως αποτέλεσμα του οικονομικού αποκλεισμού της από τους δανειστές), ως τη νίκη του «ναι» στο δημοψήφισμα και την προκήρυξη κατόπιν αυτού νέων εκλογών.
Οι νεολογισμοί δεν φτάνουν βέβαια για να γεμίσουν τις στήλες και τις εκπομπές των γερμανικών μέσων ενημέρωσης. Τα ρεπορτάζ, πέρα από την συνεχή ενημέρωση για την κατάσταση στην Ελλάδα, επεκτείνονται έτσι στις υπόγειες μεν, αλλά πυρετώδεις προετοιμασίες των πολιτικών ενόψει του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, αλλά και στο σοκ που υπέστησαν οι ίδιοι μόλις άκουσαν γι αυτό.
Χαρακτηριστικό γι αυτό είναι ένα δημοσίευμα του περιοδικού «Der Spiegel» που κάνει αναφορά σε δήλωση της Άνγκελα Μέρκελ στο προεδρείο του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος την περασμένη Δευτέρα. «Ο Τσίπρας οδηγεί με ανοικτά μάτια την Ελλάδα στον γκρεμό» φέρεται να είπε. Η πολιτική του, πρόσθεσε, είναι «σκληρή και ιδεολογική» – η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλει να τηρήσεις τις ευρωπαϊκές αρχές, αλλά, αντίθετα, τις παραβιάζει συνεχώς.
Παράλληλα, συνεχίζεται η αμείλικτη πολεμική των συντηρητικών οικονομολόγων εναντίον της Αθήνας. «Τι θα ψηφίζατε σήμερα, αν είχατε εκλογικό δικαίωμα στην Ελλάδα;» ρωτήθηκε ο καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Μανχάιμ Κλέμενς Φούεστ (θα διαδεχθεί το 2016 τον Ηανς-Βέρνερ Ζιν στην προεδρία του Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας ifo στο Μόναχο): «Θα ψήφιζα „Ναι“» ήταν η απάντησή του. «Ο πρωταρχικός μου στόχος θα ήταν να απαλλαγώ από τον Αλέξη Τσίπρα και την κυβέρνησή του».
Τέτοιους στόχους έχουν και κάποια στελέχη της γερμανικής κυβέρνησης με προεξέχοντα τον Βόλφγκανκ Σόιμπλε. Όμως αυτά αποφεύγουν να κάνουν δημόσια λόγο γι αυτό, όπως δεν μιλούν τελευταία και για το grexit. Ο προφανής λόγος: Η έξοδος δεν είναι πλέον γι αυτούς προπαγανδιστικό φόβητρο, αλλά απτή πραγματικότητα: Το κλείσιμο των τραπεζών και οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων είναι προφανώς η αρχή μιας ιδιότυπης χρεοκοπίας, που πιθανόν να καταλήξει στο gremain, ήτοι στη χρεοκοπία εντός της ευρωζώνης, ή, πιο σύνθετα διατυπωμένο, στην παραμονή εντός της εξόδου, ή και αντιστρόφως. Πραγματικότητα, που σύμφωνα με τον γερμανό υπουργό οικονομικών, θα παγιωθεί, εάν οι κάλπες βγάλουν νίκη του «Όχι». Η ρήξη με την ελληνική κυβέρνηση και την Ελλάδα θα είναι οριστική, τα θύματα της θα είναι πριν από όλα οι απλοί έλληνες πολίτες. «Μου προκαλούν συμπόνεια» λέει ο ίδιος λακωνικά.
Τα πιο νηφάλια μέλη της κυβέρνησης ωστόσο, μεταξύ των οποίων και η καγκελάριος, έχουν άλλα κατά νουν. Γι αυτά προέχει η σωτηρία του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος – και μαζί της και η σωτηρία των δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, που έχει δανείσει η Γερμανία στην Ελλάδα. Το μεγαλύτερο μέρος τους, υπολογίζουν, θα χαθεί σε περίπτωση ελληνικής χρεοκοπίας. Κι αυτό, σε αντίθεση με εκείνο που υποστηρίζει ο κ.Σόιμπλε, θα επιβαρύνει με δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως και σε βάθος δεκαετιών τον γερμανικό προϋπολογισμό.
Μια πρώτη γεύση μιας τέτοιας απώλειας δίνει μια δήλωση του προέδρου της Bundesbank Γιενς Βάιντμανν, ότι σε περίπτωση ελληνικής χρεοκοπίας η γερμανική Κεντρική Τράπεζα δεν θα είναι σε θέση να αποδώσει στα ταμεία του κράτους τους τόκους ύψους δισεκατομμυρίων ετησίως που κερδίζει από την κατοχή των ελληνικών ομολόγων. Και μόνο από αυτό, υποστηρίζουν πολλοί οικονομολόγοι, το γερμανικό κράτος δεν θα μπορέσει να επιτύχει από το 2016 μηδενικά δημοσιονομικά ελλείμματα, όπως τα οραματίζεται ο κ.Σόιμπλε.
Ανεξάρτητα από την έκβαση του δημοψηφίσματος λοιπόν, η κ.Μέρκελ θα ξαναπιάσει από τη Δευτέρα το νήμα των συνομιλιών με την Αθήνα. Αυτές θα μπορούσαν ίσως να γίνουν ταχύτερα σε περίπτωση νίκης του «ναι» – αν και κανείς δεν ξέρει ποτέ, τι καθυστερήσεις θα μπορούσαν να προέλθουν σε περίπτωση παραίτησης του κ.Τσίπρα και προκήρυξης νέων εκλογών. «Δεν έχουμε δυνατότητα επιλογής» λέει κυβερνητική πηγή. «Πρέπει να διαπραγματευθούμε με την οποιαδήποτε κυβέρνηση έχει η χώρα».
Μόνο που αυτό δεν προδικάζει υποχωρητικότητα του Βερολίνου απέναντι στον έλληνα πρωθυπουργό – ακόμα και αν ο τελευταίος κερδίσει το σημερινό δημοψήφισμα.
