Το πραγματικό πρόβλημα ξεκίνησε όταν σταμάτησαν τα άλλα προβλήματα. Ο Τόρλεϊφ Χάμερ και οι φίλοι του – όλοι κάτοικοι της ίδιας γειτονιάς στο Φρέντερικσταντ, μια μικρή πόλη στη νότια Νορβηγία – είχαν μπλεξίματα με την αστυνομία για χρόνια, αλλά σταμάτησαν ξαφνικά να μαζεύονται για να καπνίσουν χασίς στο υπόγειο διαμέρισμα της χήρας μητέρας του Χάμερ.
Οι αστυνομικοί σε αυτήν την γαλήνια νορβηγική πόλη είχαν κάνει τόσες εφόδους στα πάρτι τους που τους γνώριζαν όλους με το μικρό τους όνομα. Αλλά πριν από δύο χρόνια, αυτά σταμάτησαν ξαφνικά. «Αναρωτηθήκαμε τι είχε συμβεί, αλλά ήμασταν ευτυχείς που χάθηκαν από το ραντάρ μας», λέει στους New York Times ένας αξιωματικός της τοπικής αστυνομίας.
Στους επόμενους μήνες, ο Χάμερ και τουλάχιστον άλλοι επτά νέοι άνδρες που ζούσαν γύρω από μόνο έναν δρόμο έφυγαν για την Συρία, για να πολεμήσουν στον τζιχάντ στο πλευρό του Ισλαμικού Κράτους ή σε άλλες ένοπλες ομάδες.
Καθώς η Ευρώπη προσπαθεί να κατανοήσει αυτή την φυγή των νεαρών μουσουλμάνων, πολιτικοί και επιστήμονες έχουν ποικιλοτρόπως κατηγορήσει την επιρροή του Διαδικτύου και των ριζοσπαστικών τζαμιών, ή πηγές απελπισίας όπως οι διακρίσεις και η ανεργία.
Αλλά τα υπόγεια ρεύματα που ώθησαν τόσο πολλούς νέους άνδρες στη Συρία από το Λίσλεμπι, μια περιοχή του Φρέντρικσταντ με μόλις 6.000 κατοίκους, ξεχωρίζει ως παράδειγμα ενός φαινομένου που καμμία από αυτές τις θεωρίες δεν μπορεί να εξηγήσει απολύτως: Γιατί ορισμένες πόλεις, ακόμη και μικρές περιοχές στο εσωτερικό τους, «γεννάνε» έναν δυσανάλογα μεγάλο αριθμό τζιχαντιστών;
Είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό, λέει ο Γιόν Χόφμαν, διευθυντής στρατηγικής ανάλυσης στην υπηρεσία πληροφοριών της Νορβηγίας. Είναι, επίσης, ένα πρόβλημα που απασχολεί τις υπηρεσίες ασφαλείας από τη Δανία μέχρι την Γερμανία και την Γαλλία.
Σε συνεντεύξεις, οι οικογένειες εκείνων που ταξίδεψαν στη Συρία, άλλοι κάτοικοι και τοπικοί αξιωματούχοι περιέγραψαν την ανησυχητική και σχετικά απότομη στροφή μιας ομάδας νεαρών, που εντυπωσιάστηκαν προφανώς από το παράδειγμα ενός δημοφιλούς ντόπιου ποδοσφαιριστή, του Αμπντουλάχ Χαϊμπ. Κάτω από την γοητευτική εξωτερική εικόνα, αυτός ο τοπικός ήρωας έτρεφε μια βαθιά πίστη στον τζιχάντ και ήταν μεταξύ των πρώτων που έφυγαν για την Συρία.
Εκτός από το ότι ζούσαν σε μικρή απόσταση ο ένας από τον άλλον, όλοι εκείνοι που τον ακολούθησαν από το Φρέντρικσταντ είχαν λίγα κοινά: προέρχονταν από διαφορετικό εθνοτικό, κοινωνικο-οικονομικό, ακόμη και θρησκευτικό υπόβαθρο.
Δεν προέρχονταν όλοι από ταραγμένες οικογένειες, ούτε ήταν σε μειονεκτική θέση. Ισως ο πιο καθοριστικός παράγοντας στην απόφασή τους να πάνε στη Συρία ήταν η επιρροή που ασκούσε ο ένας στον άλλον.
«Το μόνο πράγμα που είχαν κοινό είναι ότι δεν λειτουργούσαν καλά μέσα στην κοινωνία. Αλλά ήθελαν να είναι καλοί σε κάτι. Το ριζοσπαστικό Ισλάμ προσφέρει ένα ολόκληρο πακέτο», λέει ο Χόφμαν.