Τα όπλα της διαπραγμάτευσης

Μπορεί το τοπίο να είναι ακόμη ομιχλώδες, αλλά είναι σαφές ότι πολλά πράγματα έχουν αλλάξει. Κατ’ αρχάς ξεκίνησε μια ντε φάκτο πολιτική διαπραγμάτευση. Τι άλλο μπορεί να σημαίνει το ατέλειωτο πινγκ πονγκ των αλλεπάλληλων συνεντεύξεων Σόιμπλε – Βαρουφάκη παρά μόνο την αγωνιώδη προσπάθειά τους να ερμηνεύσουν κατά το δοκούν τις σκόπιμες(;) ασάφειες της συμφωνίας του Eurogroup.

Οσο για την τρόικα, η αλλαγή δεν είναι θέμα ονοματολογίας. Είναι θέμα μοντέλου διαπραγμάτευσης. Προφανώς και οι επίσημοι δανειστές θα έχουν τους δικούς τους εμπειρογνώμονες (ασχέτως ονόματος), όπως και εμείς. Αλλά για ευνόητους λόγους οι τεχνικοί θα διαπραγματεύονται με τους τεχνικούς και οι πολιτικοί με τους πολιτικούς (του ιδίου πάντοτε επιπέδου). Πρόκειται για βασική αρχή διακυβέρνησης.

Παράλληλα η Αθήνα αντιδρά με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα στις αλλεπάλληλες προκλήσεις Σόιμπλε απλώνοντας ένα-ένα στο τραπέζι όλα τα όπλα της διαπραγματευτικής φαρέτρας: γεωπολιτικό, κατοχικό δάνειο, πολεμικές αποζημιώσεις, προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία. Η τραγική εμπειρία της τελευταίας πενταετίας αποδεικνύει ότι δεν θα είχε καμία τύχη σε μια μονοδιάστατα οικονομική διαπραγμάτευση του τύπου «τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι»… Που αναπόφευκτα θα οδηγούσε σε μια από τα ίδια: στις αποδεδειγμένα τοξικές πολιτικές της λιτότητας και των μνημονίων.

Εκείνο που προβληματίζει ωστόσο είναι το timing. Γιατί τώρα και γιατί όλα μαζί; Η απάντηση είναι απλή. Το μοναδικό ατού που διαθέτει η σημερινή κυβέρνηση είναι η καθολική λαϊκή υποστήριξη. Αν τη χάσει, χάνεται. Αυθωρεί και παραχρήμα. Το γνωρίζει πολύ καλά. Γνωρίζει επίσης ότι η απήχηση που έχει δεν οφείλεται τόσο στην τήρηση των προεκλογικών δεσμεύσεων. Οφείλεται πρωτίστως στο ότι ορθώνει το ανάστημά της και αντιτάσσεται στην προσβλητική συμπεριφορά των δανειστών. Για πρώτη φορά ο λαός νιώθει ότι έχει εκπροσώπους που μάχονται υπέρ του και όχι εναντίον του. Ξέρει ότι ο αντίπαλος είναι πανίσχυρος και αναγκαστικά θα υπάρξουν υποχωρήσεις. Και δηλώνει έτοιμος για έναν έντιμο συμβιβασμό. Εκείνο όμως που δεν θα ανεχθεί είναι μια άνευ όρων υποταγή. Μια ταπεινωτική ήττα.

Εμφανίζοντας όλα τα όπλα που έχει στη διάθεσή της η κυβέρνηση ενισχύει τη θέση της. Οχι μόνο σε στρατηγικό αλλά και σε τακτικό επίπεδο. Καθιστώντας πολυδιάστατη τη διαπραγμάτευση, δεν θα βρίσκεται μονίμως στην άμυνα αλλά θα μπορεί και να αντεπιτίθεται. Με τον τρόπο αυτόν θα μπορέσει να πετύχει το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα στην οικονομική διελκυστίνδα. Και ακόμη περισσότερο, να προστατεύσει το γόητρο της χώρας και την αξιοπρέπεια του λαού.

Πλανώνται πλάνην οικτράν όσοι νομίζουν ότι οι διεθνείς σχέσεις είναι αποκλειστικά και μόνο αντιπαράθεση συμφερόντων. Μια ματιά στο ταραγμένο γεωπολιτικό τοπίο (Ρωσία, Κίνα, Μέση Ανατολή) αρκεί για να καταλάβουμε ότι οι συμβολισμοί παίζουν σημαντικό ρόλο –ενίοτε μάλιστα και πρωταρχικό. Γιατί άραγε οι Ρώσοι συσπειρώνονται γύρω από τον Πούτιν, που συγκεντρώνει πρωτοφανή ποσοστά αποδοχής, παρά τις σκληρές οικονομικές κυρώσεις; Είναι απλό: νιώθουν ότι η Δύση προσπαθεί να ταπεινώσει και να εξευτελίσει τη χώρα τους.

Ο κ. Γιώργος Δουράκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.