Τρεις είναι οι θεμελιακές παράμετροι της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ενωσης (ΕΤΕ) που θα επηρεάσουν τη μεταρρύθμιση του ελληνικού τραπεζικού τομέα:
Πρώτον: Αναδιάρθρωση και ανακεφαλαιοποίηση του ελληνικού τραπεζικού τομέα, την αξιολόγηση του οποίου (όπως και των άλλων κρατών-μελών της ευρωζώνης) έχει αναλάβει για τους επόμενους 12 μήνες η ΕΚΤ σε στενή συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος. Η αξιολόγηση είναι μεγάλης σημασίας για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και των καταθετών.
Δεύτερον: Ενίσχυση της θεσμικής και εποπτικής υποδομής του ελληνικού τραπεζικού συστήματος εφόσον τέτοια περίοδο το 2014 οι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες θα τεθούν υπό την άμεση εποπτεία της ΕΚΤ η οποία, σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος, θα ασκεί τον νέο εποπτικό της ρόλο. Αυτό θα ενισχύσει τη χρηματοοικονομική σταθερότητα και αξιοπιστία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Ο δηλωμένος στόχος της ΕΤΕ είναι η απαλλαγή της τραπεζικής εποπτείας από εθνικές πολιτικές παρεμβάσεις και η βελτίωση της διακυβέρνησης των τραπεζών.
Τρίτον: Ενα νέο καθεστώς για την αναδιάρθρωση και εξυγίανση των ελληνικών τραπεζών, όπως έχει ήδη προτείνει η Επιτροπή στη σχετική πρόταση οδηγίας. Το νέο αυτό καθεστώς θα περιλαμβάνει:
α. Εναν νέο νόμο για την αναδιάρθρωση και εξυγίανση των τραπεζών (συμπεριλαμβανομένων ρυθμίσεων για τη συμμετοχή μετόχων, ομολογιούχων και καταθετών στη διάσωση των τραπεζών –«bail-in»).
β. Την ίδρυση μιας νέας Ελληνικής Αρχής Αναδιάρθρωσης και Εξυγίανσης των Τραπεζών.
γ. Την ίδρυση ενός Εθνικού Ταμείου Αναδιάρθρωσης και Εξυγίανσης, το οποίο θα χρηματοδοτείται εκ των προτέρων από συνεισφορές των ελληνικών τραπεζών.
δ. Ενα Ταμείο για τη στήριξη της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών κατά την περίοδο της αξιολόγησης από την ΕΚΤ.
ε. Τη θεσμική ενίσχυση του υπάρχοντος Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων με απλοποιημένη προστασία καταθετών, ταχύτερες διαδικασίες εκταμίευσης και βελτιωμένη ικανότητα χρηματοδότησης.
Η Ελλάδα ως περιφερειακό μέλος μιας μη βέλτιστης νομισματικής ζώνης έχει υποστεί κατά καιρούς ασύμμετρα πλήγματα. Ελπίζω ότι η ΕΤΕ θα ενισχύσει τη χρηματοοικονομική σταθερότητα και την αποτελεσματικότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Η ΕΤΕ θα παρέχει έναν σημαντικό μηχανισμό απορρόφησης των κραδασμών που θα καταστήσει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα πιο ανθεκτικό. Οι μηχανισμοί Ομοσπονδιακής Εποπτείας και Ομοσπονδιακής Διαχείρισης Κρίσεων θα διασφαλίσουν ενισχυμένη σταθερότητα για τις τράπεζες αλλά και κατάλληλους μηχανισμούς κατανομής των ζημιών των τραπεζών για όλα τα συμμετέχοντα κράτη-μέλη. Εντός της ολοκληρωμένης ΕΤΕ, φαινόμενα κατά τα οποία καταθέτες των ελληνικών τραπεζών αναζητούν ασμένως ασφαλές καταφύγιο για τις καταθέσεις τους στο εξωτερικό (στερώντας από τις ελληνικές τράπεζες και την ελληνική οικονομία τη ρευστότητά της) θα μειωθούν σημαντικά.
Η ΕΤΕ θα μειώσει τον κατακερματισμό της ευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής αγοράς που στερεί τη ρευστότητα από τις επιχειρήσεις. Μεσοπρόθεσμα η ΕΤΕ θα συμβάλει στην εξισορρόπηση των ανισορροπιών όπου τεράστια πλεονάσματα καταθέσεων συγκεντρώνονται σε κάποια κράτη-μέλη του Βορρά τα οποία επί του παρόντος απολαμβάνουν ένα καθεστώς «ασφαλούς καταφυγίου» ενώ άλλα περιφερειακά κράτη-μέλη αποζητούν διακαώς φθηνή χρηματοδότηση. Το κρίσιμο τεστ της ΕΤΕ είναι η εξισορρόπηση της ασύμμετρης πρόσβασης στη χρηματοδότηση μεταξύ των βόρειων και νότιων κρατών-μελών, δηλαδή η ικανότητά της να μειώσει την υπερβολική απόκλιση μεταξύ των δαπανών τραπεζικής χρηματοδότησης και των επιτοκίων δανεισμού ανάλογα με τη χώρα εγκατάστασης. Με τον τρόπο αυτόν θα ενθαρρυνθεί η πρόσβαση των ελληνικών επιχειρήσεων σε ένα ενιαίο σύνολο αποταμιεύσεων για τη χρηματοδότηση των αναγκών τους.
Ο κ. Γιώργος Ζαββός είναι νομικός σύμβουλος στη Νομική Υπηρεσία της Κομισιόν και τ. ευρωβουλευτής.