Στην ενεργειακή, περιβαλλοντική, πολεοδομική και αρχιτεκτονική αναβάθμιση της Γκράβας προχωρεί ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (ΟΣΚ), με στόχο το υποβαθμισμένο σήμερα σχολικό συγκρότημα να καταστεί πρότυπο σχολείο από το 2016. Σημειωτέον ότι παράλληλα «τρέχει» και πρόγραμμα ψηφιακής αναβάθμισης του συγκροτήματος από το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος».
Στο σχολικό συγκρότημα της Γκράβας, το οποίο αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σχολικά συγκροτήματα της χώρας, φοιτούν 4.000 μαθητές και εργάζονται 450 εκπαιδευτικοί. Το σχολείο περιλαμβάνει όλες τις βαθμίδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σύμφωνα με στελέχη του ΟΣΚ, η αναβάθμιση του μεγαλύτερου σχολικού συγκροτήματος της χώρας θα περιλαμβάνει:
  • Την ενεργειακή και περιβαλλοντική αναβάθμιση για ένα «πράσινο» σχολείο με εκπαιδευτικό χαρακτήρα και κτίρια υγιή, ενεργά και όχι ενεργοβόρα.
  • Την πολεοδομική αναβάθμιση για τη σωστότερη ένταξη του συγκροτήματος στον αστικό ιστό, για ένα σχολείο «ανοιχτό» στην πόλη.
  • Την αρχιτεκτονική και λειτουργική αναβάθμιση ολόκληρου του συγκροτήματος για ένα σχολείο φιλικό, ασφαλές, λειτουργικό και ευέλικτο που να μπορεί να ανταποκριθεί στις νέες εκπαιδευτικές αντιλήψεις.
  • Την ψηφιακή αναβάθμιση για ένα σχολείο διαδραστικό και καινοτόμο στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό.
Παράλληλα σημειώνουν ότι με την ολοκλήρωση των έργων επιδιώκεται η ολιστική και πολυδιάστατη ανάπλαση του συγκροτήματος σε ενιαίο πλαίσιο σχεδιασμού για τη μετατροπή του σε πρότυπο νέου σχολείου, που θα αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση.
Ειδικότερα, για το έργο της ενεργειακής και περιβαλλοντικής αναβάθμισης, προϋπολογισμού 8,6 εκατ. ευρώ, προβλέπεται ότι η εκπόνηση των μελετών εφαρμογής και των τευχών δημοπράτησης θα ολοκληρωθεί στις 15 Σεπτεμβρίου, η δημοπράτηση του έργου και η υπογραφή της σύμβασης με τον ανάδοχο θα έχουν ολοκληρωθεί ως τις 31 Δεκεμβρίου, ενώ η αποπεράτωση της κατασκευής του θα γίνει ως το τέλος του 2015. Μετά την οριστική παραλαβή του έργου τη διοικητική διαχείριση του σχολικού συγκροτήματος θα αναλάβει ο Δήμος Αθηναίων.
Το πρότζεκτ προβλέπει την ολοκληρωμένη ενεργειακή και βιοκλιματική αναβάθμιση με την υλοποίηση πρότυπων έργων αξιοποίησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας στα 1ο Γυμνάσιο και 1ο Λύκειο Γαλατσίου, 1ο ΕΠΑΛ, 2ο ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ και ΣΕΚ Γαλατσίου, 2ο Λύκειο και ΙΕΚ Γαλατσίου, 21ο και 40ό Λύκειο Αθηνών, 21ο Γυμνάσιο Αθηνών, 40ό Γυμνάσιο Αθηνών, 113ο Νηπιαγωγείο, 112ο και 132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, 38ο Νηπιαγωγείο και 4ο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, 81ο Νηπιαγωγείο και 65ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών.
Στόχος είναι το κάθε κτίριο να αναβαθμιστεί κατά τουλάχιστον μία ενεργειακή κατηγορία, σύμφωνα με τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ). Η συνολική ετήσια μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που υπολογίζεται ότι θα επιτευχθεί είναι 0,475 κιλοτόνοι.
Οι παρεμβάσεις προβλέπουν την εφαρμογή εξωτερικής θερμομόνωσης κελύφους και θερμομόνωσης δωμάτων, την τοποθέτηση νέων εξωτερικών κουφωμάτων υψηλής ενεργειακής απόδοσης με διπλούς υαλοπίνακες, την κατασκευή φυτεμένων δωμάτων και την αντικατάσταση υφιστάμενων φωτιστικών σωμάτων με νέα υψηλής ενεργειακής απόδοσης.
Επίσης προτείνεται η εγκατάσταση ανεμιστήρων οροφής στους κύριους χώρους, αυτόνομων συστημάτων φωτοβολταϊκών με συσσωρευτές στα δώματα και ενός συστήματος ελέγχου στο κεντρικό λεβητοστάσιο, καθώς και θερμοστατικών βαλβίδων στα υφιστάμενα θερμαντικά σώματα. Παράλληλα προγραμματίζονται παρεμβάσεις στον περιβάλλοντα χώρο με πλακοστρώσεις ψυχρών υλικών και διαμορφώσεις χώρων πρασίνου με υψηλή και χαμηλή φύτευση.
Στο μεταξύ ο ΟΣΚ ετοιμάζει την πολεοδομική και αρχιτεκτονική αναβάθμιση της Γκράβας, το αρχιτεκτονικό σχέδιο της οποίας είχε προκύψει από αρχιτεκτονικό διαγωνισμό το 1970. Η αυστηρή αντίληψη της εποχής του ήθελε το σχολείο εσωστρεφές, να βλέπει μόνο προς τα μέσα και να αγνοεί και να αποκλείει την πόλη που αναπτυσσόταν γύρω του, σημειώνουν στελέχη του ΟΣΚ. Ωστόσο το συγκρότημα της Γκράβας μελετήθηκε και κατασκευάστηκε με κριτήριο τον προσανατολισμό, τον ηλιασμό, τους άνετους αύλειους χώρους και την εύκολη κατασκευή, και σχεδιάστηκε με κτιριολογία περιορισμένη αλλά ευκρινή, ούτως ώστε κάθε μαθητής να βρίσκει αμέσως αυτό που ήθελε.
Ωστόσο οι ανάγκες για τη μαζική στέγαση μαθητών –οι οποίοι έφθασαν τις 14.000 σε διπλή βάρδια –δεν άφησαν περιθώριο να διατηρηθούν οι βασικές αρχές λειτουργίας του συγκροτήματος, συμπληρώνουν. Η βασική ιδέα να κυκλοφορούν οι μαθητές στεγασμένοι και σε πεζοδρόμους μέσα από ένα ρέον σύστημα δεν εφαρμόστηκε και στην πορεία το σύστημα έγινε δαιδαλώδες, αφού κόπηκαν οι δίοδοι, απομονώθηκαν οι διάδρομοι από τις αυλές και το σχολείο γέμισε κάγκελα. Το σύνολο διακίνησης έσπασε, η κυκλοφοριακή οργάνωση άλλαξε και από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 τροποποιούνται οι χρήσεις κοινόχρηστων κτιρίων, απομονώνονται οι αυλές, και αποκόπτονται οι προσβάσεις, τονίζουν.

«Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η αισθητική υποβάθμιση του άμεσου περιβάλλοντος χώρου του σχολικού συγκροτήματος και η πλήρης αποκοπή του από το ευρύτερο αστικό περιβάλλον, δημιουργώντας έναν χώρο αφιλόξενο και ακαλαίσθητο για τους χρήστες του και ευνοώντας παράλληλα την έντονη παραβατικότητα» εξηγούν πηγές του Οργανισμού.
Ετσι στόχος της μελέτης είναι η άρση όλων των συγκεκριμένων προβλημάτων, με στόχο τη διαμόρφωση ενός φιλικού και φιλόξενου περιβάλλοντος για τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και τους κατοίκους της περιοχής. Σύμφωνα με την προκαταρκτική μελέτη, στο έργο προβλέπονται παρεμβάσεις στους μεταβατικούς χώρους μεταξύ των κτιρίων του συγκροτήματος και του αστικού ιστού, καθώς και η αναβάθμιση των εσωτερικών δρόμων κυκλοφορίας.
Τέσσερις ζώνες ανάπλασης
Η μελέτη εφαρμογής θα επικεντρωθεί σε τέσσερις περιμετρικές περιοχές των μετώπων του συγκροτήματος, οι οποίες χαρακτηρίζονται «ζώνες ανάπλασης», καθώς καθεμία ενότητα μπορεί να αποτελέσει αυτοτελές θέμα.
Ετσι η πρώτη ζώνη ανάπλασης αφορά το σύνολο της έκτασης στο δυτικό τμήμα της Γκράβας, το οποίο παρεμβάλλεται ανάμεσα στις τέσσερις σχολικές μονάδες και στους δημόσιους δρόμους και περιλαμβάνει τα τέσσερα νηπιαγωγεία – δημοτικά, το πρώην κτίριο της κεντρικής εισόδου και της Βιβλιοθήκης, τους υπόστεγους διαδρόμους κυκλοφορίας που οδηγούν στις εισόδους των σχολείων και το υπαίθριο αμφιθέατρο με τους ακάλυπτους χώρους που το περιβάλλουν.
Η δεύτερη ζώνη ανάπλασης είναι όλο το νότιο μέτωπο του σχολικού συγκροτήματος προς την οδό Κ. Ραΐση, το μεγαλύτερο τμήμα της οποίας είναι πεζοδρομημένο. Την τρίτη ζώνη ανάπλασης αποτελεί το ανατολικό μέτωπο των σχολικών μονάδων προς τις αθλητικές εγκαταστάσεις και το αλσύλλιο της εισόδου σε αυτές που έχει μέτωπο στην οδό Πασσώβ. Η τέταρτη ζώνη ανάπλασης είναι το τριγωνικό μικρό ακάλυπτο τμήμα της έκτασης που περιλαμβάνει τις εισόδους από την οδό Πασσώβ, τον οικίσκο που διατίθεται στους προσκόπους, τη μονώροφη προκατασκευασμένη πτέρυγα αιθουσών και τους υποτυπώδεις χώρους στάθμευσης.
Η όλη διαδικασία της πολεοδομικής αναβάθμισης θα διαρκέσει τουλάχιστον δυόμισι χρόνια, αφού θα πρέπει να δημοπρατηθούν οι μελέτες και στη συνέχεια να γίνει ο διαγωνισμός για την κατασκευή. Το κόστος εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε περίπου 5 εκατ. ευρώ και, αν όλα κυλήσουν κανονικά, το έργο θα είναι έτοιμο γύρω στο 2016.
Στο μεταξύ σε εξέλιξη βρίσκεται η εγκατάσταση δικτύου οπτικών ινών σε ολόκληρο το κτιριακό συγκρότημα της Γκράβας από το υπουργείο Παιδείας. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η προμήθεια νέου εξοπλισμού αξίας περίπου 1,2 εκατ. ευρώ (διαδραστικοί πίνακες, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ρομποτικοί τρισδιάστατοι εκτυπωτές κτλ.) που αποτελεί δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ