FoodChain

Το σελήνιο κίνησε την προσοχή των ερευνητών το 1975 όταν αποδείχθηκε από τον ινδικής καταγωγής διάσημο ερευνητή του καρκίνου Yogesh Awasthi στο Galveston του Texas, πως ήταν συστατικό του ενζύμου υπεροξειδάση της γλουταθειόνης. Βέβαια ακόμη και σήμερα σε κάποιον όχι και πολύ εξοικειωμένο με τη Βιοχημεία συνεχίζει αυτό το ένζυμο να μη λέει και πολλά, να μένει δηλαδή κάπως στο σκοτάδι. Μια ματιά όμως στα ράφια των εξειδικευμένων καταστημάτων που πουλούν διάφορα συμπληρώματα διατροφής και βιταμίνες, αποκαλύπτει ότι υπάρχουν αρκετά προϊόντα με το σελήνιο ως βασικό συστατικό. Γιατί είναι πλέον γνωστό ότι κάθε ένα από τα κύτταρα στο ανθρώπινο σώμα περιέχει περισσότερα από ένα εκατομμύριο άτομα σεληνίου. Σε μαλλιά, νεφρά και όρχεις συναντούμε τις μεγαλύτερες ποσότητες. Η υπεροξειδάση της γλουταθειόνης, όπου το εντόπισαν οι ερευνητές και τότε αυτό αποτέλεσε σημαντική είδηση, είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό ικανό να εξουδετερώνει τα υπεροξείδια, ενώσεις που μπορούν να δημιουργήσουν επικίνδυνες ελεύθερες ρίζες (επιθετικά δηλαδή συγκροτήματα ατόμων έτοιμων να αντιδράσουν με ωφέλιμα για το σώμα μας συστατικά και να τα αχρηστέψουν). Επίσης το 1991 ο καθηγητής Dietrich Behne στο Βερολίνο διαπίστωνε ότι το σελήνιο εμφανιζόταν και σε ένα άλλο ένζυμο, τη δειοδινάση, που παίζει ρόλο στην παραγωγή ορμονών από τον θυρεοειδή αδένα.

Στις τροφές, το σελήνιο εμφανίζεται σε λαχανικά όπως τα μπρόκολα και το σκόρδο, με τη μορφή της σεληνοκυστεΐνης και στο κρέας ή στα δημητριακά με τη μορφή της σεληνομεθειονίνης. Το 1993 το Εθνικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Πολιτειών για την καταπολέμηση του Καρκίνου ανέφερε ότι έπειτα από ένα ερευνητικό πρόγραμμα όπου μελετήθηκαν επί πέντε χρόνια 30.000 Κινέζοι μέσης ηλικίας, στην περιοχή Linxian, μια περιοχή με υψηλή συχνότητα καρκίνου του στομάχου, προέκυψαν κάποια αξιοπρόσεκτα αποτελέσματα. Τους χορηγήθηκαν διάφοροι συνδυασμοί διαιτητικών συμπληρωμάτων, όπως βιταμίνες A, B2, C, E, ψευδάργυρος, σελήνιο. Η ομάδα που έπαιρνε βιταμίνη Ε και σελήνιο παρουσίασε τη μεγαλύτερη κάμψη σε περιστατικά καρκίνου. Και δεν είναι τόσο παράξενο που ένα αμερικανικό ίδρυμα πραγματοποίησε μια τέτοια έρευνα στην Κίνα, γιατί εκεί παρακολουθούν με πολύ ενδιαφέρον κάθε τι σχετικό με το σελήνιο διότι είχε διαπιστωθεί πως περισσότερα από 10 εκατομμύρια άτομα στην περιοχή Keshan, και δυστυχώς παιδιά κάτω των δεκαπέντε ετών, προσβάλλονταν από ένα είδος καρδιομυοπάθειας εξαιτίας της χαμηλής περιεκτικότητας σε σελήνιο των εδαφών στις περιοχές Keshan και Linxiang. Επίσης στη χαμηλή περιεκτικότητα σε σελήνιο της διατροφής των Ευρωπαίων (πλην Βαλκανίων είναι η αλήθεια, εξαιτίας της εκεί κατανάλωσης συκωτιού και νεφρών) αποδόθηκε η χαμηλή περιεκτικότητα του ανδρικού σπέρματος σε σπερματοζωάρια που έχει παρατηρηθεί.

Ενα από τα πιο δύσκολα πράγματα πάντως είναι να ξέρεις με ακρίβεια τι ποσότητα σεληνίου παίρνεις από διάφορες τροφές, που υποτίθεται ότι είναι πλούσιες σε αυτό το στοιχείο. Υπάρχουν στο Διαδίκτυο διάφορες «χρυσές δεκάδες» τροφών όπως π.χ.: 1. καρύδια Βραζιλίας, 2. στρείδια, 3. συκώτι, 4. τόνος, 5. ηλιόσποροι, 6. πίτουρο βρώμης, ρυζιού, σταριού, 7. αβγά ψαριού (μπρικ), 8. αστακός και καβούρι, 9. μπέικον, 10. γαρίδες, που συνιστώνται. Αλλά για κάποια από αυτά έχει σημασία σε τι έδαφος φύτρωσαν, τι τροφή έφαγαν, πώς αναπτύχθηκαν. Τα καρύδια της Βραζιλίας (πωλούνται και στα ελληνικά καταστήματα ξηρών καρπών) είναι η πλουσιότερη σε σελήνιο τροφή, παρατηρήθηκε μάλιστα ότι «το σελήνιο που περιέχουν οι καρποί αυτοί είναι τετραπλάσιο όταν δεν έχει σπάσει το κέλυφός τους, γεγονός ενδεικτικό του ότι μεγάλο μέρος του σεληνίου βρίσκεται σε πτητικές ενώσεις που εξατμίζονται» (Α. Βάρβογλη, «Η Χημεία στο πιάτο», Εκδόσεις Κάτοπτρο). Επίσης παρατηρείται μεγάλη διαφορά στην περιεκτικότητα σε σελήνιο ανάμεσα στο ψωμί το φτιαγμένο από άσπρο κάτασπρο αλεύρι και σε ψωμί από αλεύρι ολικής αλέσεως. Αλλος ένας λόγος δηλαδή για να προτιμούμε το μαύρο και λιγότερο εξευγενισμένο ψωμί, σε σχέση με το «χάσικο» όπως αποκαλούσαν σε μερικά χωριά κάποτε το άσπρο ψωμί (εξαιτίας του λευκού του χρώματος), χωρίς όμως να γνωρίζουν ότι κυριολεκτούσαν κιόλας.