«Σκοτώνω, άρα υπάρχω»

Στον απόηχο των φονικών της Τουλούζης, ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί είχε δίκιο που είπε ότι ο Μοχάμεντ Μερά ήταν ένα «τέρας». Αλλά ο Μερά ήταν το δικό μας τέρας. Γεννήθηκε, μεγάλωσε, και διαστρεβλώθηκε στη Γαλλία, ακριβώς όπως οι τρομοκράτες που έκαναν τις επιθέσεις στο μετρό του Λονδίνου τον Ιούλιο του 2005 ήταν προϊόντα της βρετανικής κοινωνίας.

Είναι επιτακτικό λοιπόν, όχι μόνο για την Γαλλία αλλά για ολόκληρο τον κόσμο, να κατανοήσει πώς ένας, μοναχικός άνθρωπος μπόρεσε να κρατήσει όμηρο μια ολόκληρη χώρα για σχεδόν μία εβδομάδα. Ο μόνος τρόπος με τον οποίον ο Μερά μπορούσε να βρει νόημα στη ζωή του φαίνεται ότι ήταν να σκοτώνει στρατιώτες και εβραίους μαθητές. Σκότωνε, άρα υπήρχε.

Οι δολοφονίες στη νοτιοδυτική Γαλλία απηχούν τρεις κύριους παράγοντες. Πρώτον, υπάρχει το πεδίο μάχης της Μέσης Ανατολής, που εξαπλώνεται για να συμπεριλάβει το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Αυτά τα προβλήματα δεν ήταν η άμεση αιτία για τις επιθέσεις, αλλά ούτε ήταν απλώς μια πρόφαση. Τα προβλήματα αυτής της ταραγμένης περιοχής επηρεάζουν ιδιαιτέρως τους αποξενωμένους νεαρούς μουσουλμάνους στη Γαλλία.

Δεύτερον, η αποξένωση είναι η πραγματικότητα για πολλούς γάλλους μουσουλμάνους, μια αποξένωση που επιδεινώνεται από την οικονομική κρίση και την πολύ υψηλή ανεργία στους νέους, η οποία χτυπάει τους νεαρούς μουσουλμάνους πιο σκληρά, καθυστερώντας την ενσωμάτωσή τους στην Γαλλική Δημοκρατία.

Τέλος, είναι απλώς σύμπτωση ότι ο Μερά, του οποίου η μητέρα είναι από την Αλγερία, διάλεξε να δράσει ακριβώς την στιγμή που η Γαλλία και η Αλγερία τιμούσαν την 50ή επέτειο της ανεξαρτησίας της Αλγερίας;

Ο Μερά μάλλον δεν ένιωθε ούτε γάλλος, ούτε αλγερινός. Διάλεξε κάτι που του φαινόταν σαν μια μουσουλμανική ταυτότητα. Αλλά ήταν μια διεστραμμένη και ακραία εκδοχή του ισλάμ. Προσωπικά ζητήματα – η απουσία του πατέρα και μιας συνεκτικής οικογενειακής δομής – πιθανώς επιτάχυναν την αλλαγή της ταυτότητάς του. Αναζητούσε ένα μοντέλο που θα μπορούσε να επιβάλει κάποιους κανόνες στη ζωή του, και δεν μπορούσε να το βρει μέχρι που βρήκε την τρομοκρατία.

Αντιμέτωπο με τον τρόμο των πράξεων του Μερά, το γαλλικό έθνος επέδειξε την ενότητά του. Διαλέγοντας ως στόχους μουσουλμάνους και χριστιανούς στρατιώτες, και εβραίους μαθητές, ο Μερά ενίσχυσε την αλληλεγγύη σε μια χώρα την οποία ήθελε να διχάσει. Αλλά αυτή η ενότητα είναι ασταθής. Η Γαλλική Δημοκρατία πρέπει να ανακαταλάβει το πιο σημαντικό από τα χαμένα εδάφη της: τους αποξενωμένους και ευάλωτους νέους, απογόνους μεταναστών.

Η τραγωδία ευνόησε αναμφισβήτητα την εκστρατεία για την επανεκλογή του Σαρκοζί. Ο πρόεδρος κράτησε το τιμόνι με αποφασιστικότητα και υπευθυνότητα. Η πολιτική ατζέντα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, μετακινήθηκε προς τα θέματα της ασφαλείας, όπου ο Σαρκοζί έχει ένα δομικό πλεονέκτημα έναντι του σοσιαλιστή αντιπάλου του Φρανσουά Ολάντ.

Αλλά πολλά μπορεί να αλλάξουν πριν από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, τον ερχόμενο μήνα. Τί θα απασχολεί περισσότερο τους γάλλους ψηφοφόρους όταν θα ψηφίσουν; Θα επιστρέψουν οι φόβοι για την οικονομία, και θα κυριαρχήσουν επί των θεμάτων ασφαλείας; Η θα παίξουν ρόλο οι προσωπικότητες των υποψηφίων, με το «οποιοσδήποτε εκτός του Σαρκοζί» από την μια μεριά, και την έλλειψη εμπιστοσύνης προς τον μη χαρισματικό – και πιθανώς ανέτοιμο – Ολάντ από την άλλη;

Οι άγριες επιθέσεις του Μερά είναι μια πικρή υπόμνηση ότι η τρομοκρατία στοιχειώνει ακόμη πολλές κοινωνίες. Δεν πρέπει να ενισχυθεί μόνο η ασφάλεια, αλλά και να αντιμετωπιστούν οι αιτίες της τρομοκρατίας. Και σύντομα θα μάθουμε αν αυτό το ξέσπασμα της τρομοκρατίας ήταν απλώς μια τραγική παρένθεση ή ένα σημείο καμπής.