Ο γρίφος του Σαμ ΛαΧούντ

Βοήθησέ με, αγαπητέ αναγνώστη, να λύσω έναν μικρό γρίφο. Ενώ εγώ μετακινιόμουν ελεύθερα στην Αίγυπτο την περασμένη εβδομάδα, ο Σαμ ΛαΧούντ, ο γιος του υπουργού Μεταφορών των Ηνωμένων Πολιτειών, βρισκόταν κλεισμένος στην αμερικανική πρεσβεία.

Αναζήτησε καταφύγιο εκεί επειδή ο ίδιος και 42 ακόμη ξένοι και αιγύπτιοι ακτιβιστές, μέλη Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, θα δικάζονταν από ένα κατά βάση στρατιωτικό αιγυπτιακό καθεστώς που λαμβάνει περισσότερα από 1,5 δισ. δολάρια σε βοήθεια από την Ουάσιγκτον.

Ο ΛαΧούντ προσπάθησε να εγκαταλείψει τη χώρα τον Ιανουάριο, αλλά τον γύρισαν πίσω. Το υποτιθέμενο αδίκημα των ακτιβιστών ήταν ότι δεν ακολούθησαν τις τυπικές διαδικασίες καταχώρισης των ΜΚΟ, με έναν νόμο της εποχής Μουμπάρακ που καθιστά σχεδόν αδύνατη τη σωστή καταχώριση μιας ΜΚΟ.

Χρειάστηκαν ένα προσκύνημα στον στρατάρχη Μοχάμεντ Χουσεΐν Ταντάουι από τον γερουσιαστή Τζον Μακ Κέιν – ο οποίος είναι πρόεδρος του Διεθνούς Ρεπουμπλικανικού Ινστιτούτου στο οποίο εργάζεται ο ΛαΧούντ τζούνιορ -, μία στρατιωτική επίσκεψη από τον επικεφαλής των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και πολλές «κούφιες» απειλές από τη Χίλαρι Κλίντον για να καταλήξουν σε μια συμφωνία.

Η δίκη αναβλήθηκε για τις 26 Απριλίου. Οι ξένοι ακτιβιστές, όχι μόνο οι Αμερικανοί, αλλά επίσης οι Γερμανοί, οι Σέρβοι, ένας Νορβηγός και ένας Παλαιστίνιος, εγκατέλειψαν τη χώρα. Την Πέμπτη 1η Μαρτίου, όταν εγώ επιβιβαζόμουν σε μια πτήση της British Airways από το Κάιρο στο Λονδίνο, εκείνοι πετούσαν στην Κύπρο με ένα ειδικά μισθωμένο DC-3 μεταγωγικό αεροπλάνο.

Οπως εξηγεί η ιστοσελίδα politico.com, «αξιωματούχοι των Ηνωμένων Πολιτειών «έσκασαν» περισσότερα από 5 εκατ. δολάρια ως εγγύηση για τον ΛαΧουντ και τους άλλους ακτιβιστές». Περίπου 300.000 δολάρια από αυτά ήταν για τον μικρό Σαμ, ο οποίος δήλωσε στο CNN ότι τώρα μπορεί να φύγει για έναν καθυστερημένο μήνα του μέλιτος με τη σύζυγό του. Ο δημοσιογράφος του CNN τον ρώτησε: «Ησασταν όμηρος;». «Λοιπόν» απάντησε ο Σαμ «αυτόν τον όρο χρησιμοποίησε ο δικηγόρος μου: ήταν μια de facto κράτηση».

Για να ανακεφαλαιώσουμε: Ο γιος ενός αμερικανού υπουργού κρατήθηκε όμηρος από ένα καθεστώς στο οποίο η αμερικανική κυβέρνηση προσφέρει πάνω από 1,5 δισ. δολάρια σε βοήθεια. Το έγκλημά του; Προσπάθησε να εξαγάγει τη δημοκρατία.

Γιατί λοιπόν η Ουάσιγκτον δεν αντέδρασε πιο σθεναρά; Γιατί ο Θείος Σαμ υπερασπίστηκε τόσο επιφυλακτικά τον γιο Σαμ; Γιατί το στρατιωτικό καθεστώς της Αιγύπτου χλεύασε τις ΗΠΑ; Και γιατί ο Τζον Μακ Κέιν, ο Ιντιάνα Τζόουνς της αμερικανικής πολιτικής, αυτή η μάστιγα των δικτατόρων, ο άνδρας που πρόσφατα είπε στον κινέζο υφυπουργό Εξωτερικών ότι «η Αραβική Ανοιξη έρχεται στην Κίνα», συμπεριφέρθηκε σαν «γατούλα» όταν ήρθε η στιγμή να τα βάλει με το στρατιωτικό καθεστώς της Αιγύπτου;

Ας συγκρίνουμε δύο tweets του Μακ Κέιν. Για τον Βλαντίμιρ Πούτιν τον περασμένο Δεκέμβριο: «Αγαπητέ Βλαντ, η Αραβική Ανοιξη έρχεται στη γειτονιά σου». Για την επίσκεψή του στην Αίγυπτο τον περασμένο μήνα: «Εποικοδομητική συνάντηση με τον στρατάρχη Ταντάουι, επικεφαλής του αιγυπτιακού στρατού».

Πολύς θόρυβος για την Αραβική Ανοιξη παντού, εκτός από την καρδιά της Αραβικής Ανοιξης. Υπάρχει λοιπόν ένας μικρός γρίφος. Δεν είμαι ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής, αλλά ρώτησα κάποιους που είναι. Ορίστε λοιπόν κάποια στοιχεία από τις πολύπλοκες απαντήσεις τους. Πρώτον, και προφανώς, ο Μακ Κέιν έδειχνε συγκρατημένος ώσπου να βγάλει τους δικούς του από τη χώρα.

Δεύτερον, και πιο σημαντικό, όταν ρωτήθηκε από το CNN (ενώ εξελισσόταν η κρίση ομηρείας) αν οι ΗΠΑ θα διέκοπταν τη βοήθεια προς την Αίγυπτο, ο Μακ Κέιν είπε πως όχι – και υπενθύμισε τους όρους των συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ. Με άλλα λόγια, η ασφάλεια του Ισραήλ, την οποία οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν ως μια ζωτικής σημασίας ηθική και ιστορική υποχρέωση – όπως πιστεύω ότι θα έπρεπε να κάνει και η Ευρώπη -, απαιτεί τη συνεχιζόμενη συνεργασία του αιγυπτιακού στρατού.

Και κάτι ακόμη: η στρατιωτική βοήθεια είναι το 1,3 από το 1,5 δισ. δολάρια (τα υπόλοιπα είναι πιο συμβατική οικονομική ενίσχυση) και μεγάλο μέρος της επιστρέφει σε αμερικανούς προμηθευτές στρατιωτικού εξοπλισμού, συχνά με παχυλά συμβόλαια συντήρησης.

Οποια και αν είναι τα αίτια, το αποτέλεσμα είναι ότι στην Αίγυπτο οι ΗΠΑ κατάφεραν να δέσουν μόνες τα χέρια πίσω από την πλάτη τους όσον αφορά αυτό που οι Αμερικανοί κάνουν καλά σε χώρες που γνωρίζω καλύτερα, αυτό που προσπαθούσε να κάνει ο Σαμ ΛαΧούντ στο Κάιρο: να προαγάγει τις αξίες και τις πρακτικές της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα τόσο του Ισραήλ όσο και των Αμερικανών δεν θα εξυπηρετηθούν από ηγέτες δειλούς ή αμφίθυμους ως προς την αραβική δημοκρατία, μία από τις πλέον ελπιδοφόρες εξελίξεις της εποχής μας.