Στο Περού εντοπίστηκε ο πρώτος νεκρός ιθαγενής από σφαίρα πυροβόλου όπλου που έχει βρεθεί ως σήμερα στην αμερικανική ήπειρο. Η ανακάλυψη έγινε από ομάδα αρχαιολόγων με επικεφαλής τον Περουβιανό Γκιγέρμο Κοκ σε νεκροταφείο των Ινκας έξω από την πρωτεύουσα της χώρας Λίμα. Οπως δημοσιεύει η επιθεώρηση
«Νational Geographic Society», η οποία μάλιστα συμμετείχε στη χρηματοδότηση της ανασκαφής, πρόκειται για το πρώτο θύμα των Ισπανών που έχει αποδειχθεί ιατροδικαστικά ότι πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε τον 16ο αιώνα από τους «κονκισταδόρες» και ταυτόχρονα ένα από τα 72 θύματα μιας αιματηρής εξέγερσης εναντίον
τους. Ο κ. Κοκ, ο οποίος για 20 ολόκληρα χρόνια καταπιάνεται με τα μυστήρια των νεκροταφείων των ιθαγενών στο Περού, έσκαψε σε ένα λόφο στο προάστιο Πουρουτσούκο. Η ανασκαφή εντάσσεται στο πλαίσιο μελέτης του δήμου της Λίμα για την κατασκευή ενός αυτοκινητοδρόμου στην περιοχή.
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ Σ το ανασκαφικό πεδίο (διαστάσεων 6Χ24 μ.) ο κ. Κοκ μαζί με την επίσης αρχαιολόγο Ελενα Γκοϊκοτσέα ανακάλυψε ένα σύνολο από τάφους και γρήγορα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το συγκεκριμένο σημείο ήταν για μεγάλο χρονικά διάστημα νεκροταφείο.
Από το 2004 που άρχισαν οι ανασκαφές η ομάδα ανακάλυψε περίπου 500 σκελετούς που χρονολογούνται πριν από 500 χρόνια. Γνωστοί και ως οι «Ρωμαίοι του Νέου Κόσμου», οι Ινκας κατέκτησαν ολόκληρη την περιοχή των Ανδεων ως το 1532 μ.Χ. όταν η ισπανική εισβολή έθεσε τέρμα στην κυριαρχία τους.
Ο κ. Κοκ ανακάλυψε ότι 72 από τους νεκρούς που βρέθηκαν στην πλαγιά του λόφου είχαν ταφεί χωρίς τις συνηθισμένες ταφικές συνήθειες των Ινκας, όπως το τύλιγμα της σορού με πανί και η τοποθέτησή της σε εμβρυϊκή στάση με το πρόσωπο στραμμένο προς την ανατολή. «Οι σοροί αυτές είχαν ταφεί με παράξενο τρόπο» λέει ο Κοκ. Και εξηγεί: «Δεν κοίταζαν προς τη σωστή κατεύθυνση,ήταν σφιχτά δεμένες ή τυλιγμένες βιαστικά σε ένα απλό κομμάτι ύφασμα, δεν βρέθηκαν μαζί ταφικές προσφορές και δεν ήταν θαμμένες σε μεγάλο βάθος.Μερικές από τις σορούς έφεραν σημάδια απίστευτης βίας. Τα θύματα είχαν σφαγιαστεί και ανασκολοπιστείτραύματα που έμοιαζαν να είχαν προκληθεί από σιδερένια όπλα-, ενώ κάποια έφεραν τραύματα στο κεφάλι και στο πρόσωπο που έμοιαζαν να έχουν προκληθεί από μουσκέτα».
Διαμπερές τραύμα
Ενα από τα κρανία έφερε διαμπερές τραύμα, ενώ παραδίπλα βρέθηκε ένα κομμάτι οστού που μπορεί να είχε φύγει από το κρανίο. Αρχικά ο κ. Κοκ πίστευε ότι οι τρύπες στο κρανίο ήταν πιο πρόσφατες- από πυροβολισμούς που είχαν προκαλέσει βάνδαλοι. Αλλά το κομμάτι του οστού που ανακαλύφθηκε άθικτο μαρτυρούσε μια λιγότερο ισχυρή πρόσκρουση από οποιονδήποτε σύγχρονο πυροβολισμό. Και έφερε μια χαρακτηριστική κοιλότητα που υποδήλωνε ότι είχε προκληθεί από σφαίρα παμπάλαιου μουσκέτου.
Βασισμένος σε αποδεικτικά στοιχεία από το πεδίο της έρευνας ο κ. Κοκ πείστηκε ότι είχε ανακαλύψει ένα θύμα πυροβολισμού από την εποχή των Ινκας. Ο κοινωνικός ανθρωπολόγος Τζον Βεράνο του Τulane University συμφώνησε αφού πρώτα έκανε κάποιες δικές του παρατηρήσεις, ενώ η Μελίσα Μέρφι από το Βryn Μawr College πρότεινε περαιτέρω έρευνα για πιο ξεκάθαρες αποδείξεις. Η κυρία Μέρφι είναι βιοαρχαιολόγος, ασχολείται δηλαδή με την επιστημονική μελέτη των ανθρώπινων υπολειμμάτων που βρίσκονται σε αρχαιολογικές ανασκαφές (η ειδικότητα αυτή ονομάζεται επίσης οστεοαρχαιολογία ή παλαιο-οστεολογία).
Για να διαπιστώσουν αν τελικά το τραύμα είχε προκληθεί από πυροβολισμό, ο κ. Κοκ και η ομάδα του αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν σύγχρονη τεχνολογία για να εξετάσουν το κρανίο προκειμένου να εντοπίσουν ίχνη μεταλλικών υπολειμμάτων γύρω από τις άκρες του τραύματος. Ο ίδιος, η κυρία Γκοϊκοτσέα και η κυρία Μέρφι μετέφεραν το κρανίο και άλλα οστά στο διάσημο κέντρο Resomasa της Λίμα για αξονική τομογραφία, από την οποία όμως δεν προέκυψε κανένα στοιχείο για την ύπαρξη μετάλλου. Απτόητος, ο κ. Κοκ στράφηκε στον ιατροδικαστή Τιμ Πάλμπαχ του Πανεπιστημίου του Νιου Χέβεν των ΗΠΑ, ο οποίος με τη σειρά του απευθύνθηκε στο Ινστιτούτο Ηenry C. Lee που βρίσκεται στο Κονέκτικατ, ένα από τα σημαντικότερα ακαδημαϊκά κέντρα της ιατροδικαστικής επιστήμης. «Προσπαθήσαμε να αποκλείσουμε οτιδήποτε θα μπορούσε να έχει προκαλέσει την τρύπα- μια πέτρα από σφεντόνα, ένα δόρυ, ένα σφυρί» είπε ο Αλ Χάρπερ, διευθυντής του Ινστιτούτου. «Αναρωτιόμασταν τι θα μπορούσε να είχε προκαλέσει ένα τέτοιου είδους τραύμα».
Στη συνέχεια οι Χάρπερ και Πάλμπαχ αποφάσισαν να παρατηρήσουν το κρανίο μέσα από ένα πανίσχυρο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. «Ολοι πιστεύαμε ότι υπήρχε μόνο μία στο εκατομμύριο πιθανότητα να εντοπίσουμε το παραμικρό ίχνος μετάλλου σε ένα κρανίο από την περίοδο των Ινκας,αλλά άξιζε να το επιχειρήσουμε» λέει ο κ. Χάρπερ. Και αυτό έκαναν. Κάποια τμήματα του κρανίου και ολόκληρο το κομμάτι του οστού διαπιστώθηκε ότι ήταν γεμάτα με θραύσματα σιδήρου, ενός μετάλλου που αρκετές φορές είχε χρησιμοποιηθεί στις σφαίρες των ισπανικών μουσκέτων. Φαίνεται ότι η σφαίρα ενός μουσκέτου με διάμετρο μικρότερη από δυόμισι εκατοστά χτύπησε το πίσω μέρος του κρανίου και διαπέρασε το κεφάλι, αφήνοντας θραύσματα σιδήρου βαθιά μέσα στο κόκαλο, τα οποία παρέμειναν εκεί για περίπου 500 χρόνια.
«Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι το συγκεκριμένο άτομο σκοτώθηκε από πυροβολισμό,και είναι το πρώτο αναγνωρισμένο θύμα πυροβολισμού στην Αμερική» λέει ο κ. Κοκ. Μετά την πρώτη αυτή ανακάλυψη αναγνωρίστηκαν και άλλα δύο θύματα από πυροβολισμό.
Τα τραύματα στο κρανίο του πρώτου, αλλά και των δύο άλλων θυμάτων είχαν προκληθεί από όπλα που χρησιμοποιούσαν οι ισπανοί «κονκισταδόρες». Ηταν μερικά από τα πρώτα πυροβόλα όπλα, «της πιο προηγμένης στρατιωτικής τεχνολογίας της Ευρώπης του 16ου αιώνα» , σύμφωνα με τον στρατιωτικό ιστορικό Τζον Γκιλμάρτιν της Στρατιωτικής Ακαδημίας του Γουέστ Πόιντ. «Οι ισπανοί κατακτητές ήξεραν πώς να τα χρησιμοποιούν» λέει. Εξέγερση
Ο κ. Κοκ και η ομάδα του πιστεύουν ότι τα θύματα δολοφονήθηκαν το καλοκαίρι του 1536 κατά τη διάρκεια μιας εξέγερσης των Ινκαςγνωστής και ως η πολιορκία της Λίμα- κατά των Ισπανών που είχαν επικεφαλής τον Φρανθίσκο Πιθάρο. Ανάμεσα στα 72 θύματα που είχαν ταφεί βιαστικά υπήρχαν γυναίκες και παιδιά. Ο περουβιανός αρχαιολόγος υποστηρίζει ότι τα θύματα δεν πρέπει να ήταν στρατιώτες αλλά βοηθοί των πολεμιστών: οι άνθρωποι που μαγείρευαν, κουβαλούσαν τις προμήθειες και φρόντιζαν τους τραυματισμένους. Οι σοροί είχαν ταφεί βιαστικά πιθανότατα επειδή οι Ινκας, στη μέση της εξέγερσης, δεν είχαν ούτε τον χρόνο ούτε τα μέσα για να τους θάψουν με τον παραδοσιακό τρόπο. Το νεκροταφείο βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη του ενός χιλιομέτρου από τους χιλιάδες τάφους των Ινκας που ανακαλύφθηκαν στο Πουρουτσούκο από τον κ. Κοκ στις αρχές του 1999. Εκείνη η ανακάλυψη ανακοινώθηκε τον Απρίλιο του 2002 και δημοσιεύθηκε τον Μάιο του ίδιου χρόνου στο «Νational Geographic» με τίτλο «Η διάσωση των Ινκας». Οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως περίπου 1.800
μούμιες και δεκάδες χιλιάδες αντικείμενα.
Οι ανασκαφές στο Πουρουτσούκο χρηματοδοτήθηκαν από το «Νational Geographic Society» και τη δημοτική αρχή της Λίμα με έγγραφη άδεια που χορηγήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Πολιτισμού του Περού. Η έρευνα της κυρίας Μέρφι χρηματοδοτήθηκε από το Νational Science Foundation των Ηνωμένων Πολιτειών.
